در سالهای اخیر، بازار قهوه ایران دستخوش تغییرات قابلتوجهی شده است. افزایش تعداد کافهها، گسترش فرهنگ نوشیدن قهوه تخصصی و آشنایی بیشتر مصرفکنندگان با مفاهیمی مانند نوع دانه، رُست و ترکیب قهوه، باعث شده این بازار از حالت سنتی خارج شده و به سمت حرفهایتر شدن حرکت کند. در چنین شرایطی، انتخاب منبع تأمین قهوه به یکی از تصمیمهای کلیدی برای فعالان این حوزه تبدیل شده است.
تغییر نگرش مصرفکنندگان و کافهداران
تا چند سال پیش، برای بسیاری از مصرفکنندگان تفاوت محسوسی میان انواع قهوه وجود نداشت و انتخابها بیشتر محدود به چند برند شناختهشده بود. اما امروز شرایط متفاوت است. مصرفکنندگان خانگی به دنبال تجربه طعمهای متنوع هستند و کافهداران نیز بیش از گذشته به کیفیت، یکنواختی و منشأ قهوه اهمیت میدهند. همین موضوع باعث شده تقاضا برای خرید قهوه با کیفیت قابل اعتماد افزایش پیدا کند.
در فضای رقابتی فعلی، کیفیت قهوه دیگر یک مزیت جانبی محسوب نمیشود، بلکه به یک ضرورت تبدیل شده است. کافههایی که نتوانند کیفیت ثابتی ارائه دهند، بهسرعت با ریزش مشتری مواجه میشوند؛ موضوعی که اهمیت انتخاب تأمینکننده مناسب را دوچندان میکند.
«در سالهای اخیر، نگاه بازار قهوه ایران از مصرف صرف به سمت کیفیت و تخصص تغییر کرده است. افزایش تعداد روسترها، کافههای تخصصی و باریستاهای حرفهای نشان میدهد تقاضا برای قهوه با کیفیت، بهویژه در بخش کافهها، بهطور محسوسی در حال رشد است.»
به نقل از یکی از فعالان صنعت قهوه ایران در گفتوگو با رسانه تخصصی Perfect Daily Grind
نقش کافهها در شکلگیری بازار حرفهای قهوه
کافهها امروز نقش تعیینکنندهای در هدایت سلیقه بازار دارند. منوی هر کافه، بازتابی از نگاه حرفهای آن مجموعه به قهوه است. از انتخاب ترکیبهای عربیکا و روبوستا گرفته تا نوع رُست و حتی درجه آسیاب، همگی جزئیاتی هستند که روی تجربه نهایی مشتری تأثیر میگذارند.
افزایش تعداد کافهها، نیاز به تأمین منظم و پایدار قهوه را نیز بیشتر کرده است. خریدهای مقطعی و نامنظم نهتنها هزینهها را افزایش میدهد، بلکه باعث ناهماهنگی در طعم نوشیدنیها میشود؛ موضوعی که در بلندمدت میتواند به برند کافه آسیب بزند.
تغییر الگوی خرید قهوه در کافهها
تا چند سال پیش، بسیاری از کافهها قهوه مورد نیاز خود را از واسطهها یا برندهای وارداتی تهیه میکردند. اما نوسانات قیمت ارز، دشواری تأمین مستمر و نیاز به کنترل کیفیت باعث شد مدیران کافهها به سمت همکاری مستقیم با تولیدکنندگان داخلی سوق پیدا کنند. این تغییر نگاه، مفهوم خرید قهوه عمده را از یک انتخاب اقتصادی ساده به یک تصمیم استراتژیک تبدیل کرده است.
کافهها امروز بهدنبال قهوهای هستند که:
- کیفیت یکنواخت داشته باشد
- رُست آن متناسب با منوی کافه تنظیم شود
- تأمین آن در بلندمدت پایدار باشد
چرا خرید قهوه عمده به یک انتخاب استراتژیک تبدیل شده است؟
در چنین فضایی، بسیاری از کافهداران به این نتیجه رسیدهاند که خرید قهوه عمده از تولیدکنندگان معتبر داخلی، راهکاری منطقیتر و پایدارتر است. خرید عمده این امکان را فراهم میکند که کافهها کنترل بیشتری بر هزینهها داشته باشند و بتوانند برای تأمین مواد اولیه خود برنامهریزی دقیقتری انجام دهند.
از سوی دیگر، خرید عمده به کافهها اجازه میدهد نوع ترکیب و رُست قهوه را متناسب با منوی خود انتخاب کنند. این موضوع بهویژه برای کافههایی که مشتریان وفادار دارند، اهمیت بالایی دارد؛ چرا که ثبات طعم یکی از عوامل اصلی بازگشت مشتری است.
تفاوت قهوه صنعتی و قهوه تخصصی در بازار کافهها
یکی از مباحث مهم در بازار قهوه، تفاوت میان قهوه صنعتی و قهوه تخصصی است. قهوههای صنعتی معمولاً با هدف تولید انبوه و کاهش هزینه رُست میشوند و تمرکز اصلی آنها بر قیمت نهایی است. در مقابل، قهوه تخصصی با توجه به منشأ دانه، پروفایل رُست و ویژگیهای طعمی تولید میشود.
برای کافهها، استفاده از قهوه تخصصی به معنای ارائه تجربهای متمایز به مشتری است. هرچند هزینه اولیه ممکن است کمی بالاتر باشد، اما در عمل، رضایت مشتری و افزایش فروش نوشیدنیها میتواند این اختلاف را جبران کند.
تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات
یکی از تحولات مثبت بازار قهوه ایران، رشد تولید داخلی در سالهای اخیر است. راهاندازی کارخانههای رُست قهوه توسط برندهای ایرانی، باعث شده بخش قابلتوجهی از نیاز بازار از طریق تولید داخل تأمین شود. این روند علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، به ثبات قیمت و دسترسی آسانتر کافهها به قهوه کمک کرده است.
تولیدکنندگان داخلی به دلیل نزدیکی به بازار مصرف، شناخت بهتری از ذائقه مشتریان ایرانی دارند. این شناخت، امکان ارائه ترکیبهایی متناسب با سلیقه بازار را فراهم میکند و میتواند مزیتی رقابتی در برابر برندهای صرفاً واردکننده باشد.
رجینا؛ تمرکز بر تولید و تأمین حرفهای
در میان برندهای فعال در این حوزه، رجینا یکی از مجموعههایی است که فعالیت خود را با تمرکز بر تولید قهوه آغاز کرده است. این برند ایرانی که حدود دو سال از شروع فعالیت آن میگذرد، با راهاندازی کارخانه تولید قهوه و تمرکز بر کنترل کیفیت، تلاش کرده جایگاه مشخصی در بازار به دست آورد.
تمرکز اصلی رجینا بر تأمین قهوه مورد نیاز کافهها و رستورانهاست؛ اما در کنار آن، امکان فروش تکی برای مصرفکنندگان خانگی نیز فراهم شده است. این رویکرد باعث شده طیف متنوعی از مشتریان، از فعالان حرفهای تا مصرفکنندگان روزمره، بتوانند از محصولات این برند استفاده کنند.
اشتباهات رایج در خرید قهوه عمده
بررسی تجربه کافهداران نشان میدهد برخی اشتباهات در خرید قهوه عمده میتواند هزینههای پنهانی ایجاد کند. از جمله این اشتباهات میتوان به تمرکز صرف بر قیمت، نادیده گرفتن ثبات کیفیت و خرید بدون تست اولیه اشاره کرد.
همکاری با تولیدکنندهای که امکان نمونهگیری، گفتوگو درباره نوع رُست و دریافت بازخورد را فراهم میکند، میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند و به شکلگیری یک همکاری بلندمدت کمک نماید.
اهمیت ثبات کیفیت در همکاریهای بلندمدت
یکی از مهمترین چالشهای بازار قهوه، حفظ کیفیت در طول زمان است. تغییر در پروفایل طعمی قهوه میتواند تجربه مشتری را تحت تأثیر قرار دهد و اعتماد او را کاهش دهد. به همین دلیل، کافهداران به دنبال همکاری با برندهایی هستند که فرآیند تولید و رُست را بهصورت دقیق و کنترلشده انجام میدهند.
کنترل کیفیت مستمر، استفاده از تجهیزات مناسب و توجه به بازخورد بازار، از عواملی هستند که میتوانند این ثبات را تضمین کنند؛ بهویژه در همکاریهایی که بر پایه خرید عمده شکل میگیرند.
فروش عمده و فروش تکی؛ پاسخ به بازار متنوع
هرچند تمرکز اصلی بازار حرفهای قهوه بر فروش عمده است، اما نقش مصرفکنندگان خانگی نیز قابلتوجه است. بسیاری از مصرفکنندگان ترجیح میدهند قهوهای را که در کافهها تجربه کردهاند، برای مصرف خانگی نیز تهیه کنند. ارائه بستهبندیهای متنوع، به برندها این امکان را میدهد که ارتباط نزدیکتری با مشتریان خود برقرار کنند.
این تنوع در مدل فروش، علاوه بر افزایش شناخت برند، به ایجاد اعتماد در بازار نیز کمک میکند و میتواند نقش مهمی در رشد پایدار کسبوکارها داشته باشد.
چشمانداز بازار قهوه در ایران
با توجه به روند فعلی، انتظار میرود بازار قهوه ایران در سالهای آینده بیش از پیش به سمت تخصصی شدن حرکت کند. افزایش رقابت میان کافهها، رشد آگاهی مصرفکنندگان و حضور فعال تولیدکنندگان داخلی، همگی نشانههایی از بلوغ تدریجی این بازار هستند.
در این مسیر، برندهایی موفق خواهند بود که نگاه بلندمدت، تمرکز بر تولید و درک صحیح از نیاز بازار داشته باشند. همکاری مستقیم کافهها با تولیدکنندگان داخلی میتواند به ایجاد یک زنجیره تأمین پایدار کمک کند؛ زنجیرهای که هم به نفع کسبوکارهاست و هم به ارتقای کیفیت قهوه مصرفی در کشور منجر میشود.