جنگنده سوخو ۴۷ «Su-47» مشهور به «برکوت» (Berkut) یکی از نامتعارف‌ترین پروژه‌های هوانوردی نظامی روسیه بود. هواپیمایی با بال‌های روبه‌جلو که قرار بود قواعد نبرد هوایی را تغییر دهد.

به گزارش خبرآنلاین، برکوت به معنای عقاب طلایی با بال‌های روبه‌جلو طراحی شد تا عملکرد آیرودینامیکی فوق‌العاده‌ای در نبردهای هوایی داشته باشد، اما دلایل فنی، اقتصادی و استراتژیک باعث شد هیچ‌گاه وارد تولید انبوه نشود. 

بال روبه‌جلو، نسبت به جنگنده‌های متعارف، به‌ویژه در سرعت‌های زیر صوت مانورپذیری بسیار بالاتری دارد. در تئوری، این مزایا می‌توانستند برتری مهمی ایجاد کنند. جنگنده‌ای مانند Su-47 هنگام برخاست از ناوهای هواپیمابر روسی می‌توانست عملکرد بهتری نسبت به طراحی‌های سنتی داشته باشد. اما این سکه روی دیگری هم داشت.

سوخو ۴۷ برکوت

تقریباً تمام جنگنده‌های مدرن از سامانه کنترل پرواز دیجیتال (fly-by-wire) استفاده می‌کنند تا هواپیماهایی با ذات ناپایدار بتوانند ایمن پرواز کنند اما Su-47 نمونه‌ای افراطی از این وابستگی بود. بال‌های روبه‌جلو باعث می‌شدند این جنگنده بدون fly-by-wire عملاً غیرقابل کنترل باشد. 

آیا Su-47 یک جنگنده پنهان‌کار بود؟

پس از رونمایی Su-47، گمانه‌زنی‌هایی درباره ماهیت رادارگریز آن مطرح شد. رنگ تیره بدنه، بسیاری را به یاد هواپیماهایی مانند F-117 نایت‌هاوک یا SR-71 بلک‌برد انداخت.

علاوه بر این، Su-47 دارای محفظه داخلی حمل سلاح بود. ویژگی‌ خاصی که معمولاً با جنگنده‌های پنهان‌کار مرتبط است، زیرا باعث کاهش سطح مقطع راداری می‌شود. هرچند این انتخاب به بهبود مانورپذیری هم کمک می‌کرد، اما Su-47 هرگز به‌عنوان یک جنگنده پنهان‌کار واقعی عملیاتی نشد.

در نهایت، چند عامل هم‌زمان پروژه را متوقف کرد.

  • فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی
  • پایان جنگ سرد
  • کاهش شدید بودجه‌های نظامی

در شرایطی که اقتصاد روسیه برای بقا تلاش می‌کرد، پروژه‌های پیشرفته و آزمایشی مانند Su-47 شانسی برای ادامه نداشتند. با وجود شکست در تولید، Su-47 کاملاً بی‌ثمر نبود. برخی فناوری‌های آن بعدها در توسعه جنگنده‌های پیشرفته‌تر، از جمله Su-57، مورد استفاده قرار گرفتند.

وقتی آمریکا هم به همین بن‌بست رسید

ایده بال روبه‌جلو پیش‌تر در آمریکا هم آزمایش شده بود. X-29، هواپیمای آزمایشی نیروی هوایی آمریکا، به‌قدری ناپایدار بود که DARPA آن را «ناپایدارترین هواپیمای ساخته‌شده» نامید. در نهایت، آمریکا و روسیه هر دو به یک نتیجه رسیدند. آینده جنگنده‌ها نه در مانورپذیری افراطی، بلکه در پنهان‌کاری راداری است.

ایکس ۲۹

امروز، هیچ جنگنده رزمی عملیاتی با بال روبه‌جلو وجود ندارد. اما این پروژه‌ها بی‌فایده هم نبودند. مواد مرکب پیشرفته و روش‌های مهندسی توسعه‌یافته در این پروژه‌ها، امروزه بخش جدایی‌ناپذیر هواپیماهای مدرن نظامی و غیرنظامی شده‌اند.

سوخو ۴۷ «Su-47‌» از ابتدا به‌عنوان یک هواپیمای آزمایشی توسعه یافت، نه یک جنگنده عملیاتی. بال‌های روبه‌جلو به‌طور بالقوه مزایای قابل‌توجهی در مانور، افزایش نیروی برآ و کنترل بهتر در سرعت‌های زیر صوت ارائه می‌دهند، اما در عمل همین بال‌های خاص خود به چالش اصلی تبدیل شدند. 

این طراحی به هواپیما اجازه می‌داد در مانورهای پیچیده بهتر از نمونه‌های متعارف عمل کند و همچنین باعث کاهش فاصله برخاست و فرود می‌شد، اما هم‌زمان ساختار بال تحت نیروهای شدید G دچار خستگی فلز و انحراف بیش از حد می‌شد که مشکلات جدی پدید آورد. 

۵۸۵۸