محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تازه ترین مطلب وبلاگ خود متن گفت و گویی که اخیرا با شبکه تلویزیونی F24 فرانسه انجام داده را منتشر کرده است. گویا مصاحبه کننده در این گفت و گو غرض داشته است تا رییس اتاق بازرگانی ایران را در بحث تحریم ها مغلوب کند که با ذکاوت جامع نهاوندیان روبرو می شود به طوریکه در نهایت مصاحبه کننده عنوان می کند: «شما در مورد هر نوع تحریم که اتحادیه اروپا و سازمان ملل در مقابل ایران اتخاذ کرده، واقع‌گرا هستید، بحث در این مورد را خاتمه می‌دهم. » متن کامل این گفت و گو را بخوانید:
• وضعیت اقتصادی ایران دشوار شده است، آیا شما در این اجلاس به‌دنبال راه‌حلی برای گذراندن مردم از این وضعیت هستید؟
- به‌طور دقیق خیر، زیرا باوجود تمام تفاسیری که از تحریم‌ها وجود دارد، حجم روابط تجاری با ایران، رشد کرده است و ما اکنون تجارتی بیش از 160میلیارد دلار اعم از صادرات و واردات داریم. اما حقیقت این است که تحریم‌هایی اعمال‌شده توسط قدرت‌های غربی، باعث تغییر شرکای تجاری ایران شده است و شاهد این هستیم که حجم زیادی از تجارت به سمت دنیای شرق رفته است. برای مثال؛ حجم تجارت ما با فرانسه در مقایسه سال‌های 2011 تا 2013، 4 میلیارد دلار خواهد بود، در صورتی‌که در این زمان حجم روابط تجاری ما با چین از 2میلیارد دلار به 45میلیارد دلار می‌رسد. با کره و هند نیز به همین شکل است. بنا‌بر‌این تجارت راه خودش را می‌رود و رشد می‌کند، اما فهرست شرکای تجاری ایران تغییر خواهد کرد.
• این تغییر چگونه خواهد بود؟
- ارقام نشان می‌دهد که حجم روابط تجاری با چین در صادرات 7/14 و در واردات 3/13 است و حجم تجارت با کره نیز به 5/3برابر در مقایسه با سال2003 و با هند به 5 برابر رسیده است. بنا‌بر‌این وقتی از تحریم‌ها صحبت می‌شود، باید عوامل موفق و غیرموفق تمیز داده شود.
• آیاحضور شما در این اجلاس برای یافتن شرکای تجاری جدید است یا این‌که روی روابط خود با هند، چین و کره‌جنوبی متمرکز شوید؟
- «این یک جلسه معمولی شورای ملی ICC است که در آن بحث‌های عادی و گزارشات اعضاء ICC ارائه می‌شود. اما البته در حاشیه این چنین جلساتی فرصت این را داریم که در مورد روابط دوجانبه صحبت کنیم. حقیقت این است که بخش‌خصوصی کشورهای اروپایی و هم‌چنین کشورهای دیگر به علت فرصت‌های تجاری که در ایران می‌بینند، علاقه دارند روابط خود را با ایران گسترش دهند.
• این اتفاق برای شرکت‌های فرانسوی هم افتاده است، زیرا امسال عمل‌کرد معلقی داشته‌اند و به نظر می‌رسدکه این علت روانی وقفه روابط بین ایران و فرانسه باشد.
- باید بین فشارهای سیاسی و منطق اقتصادی، تفاوت قائل شویم. از نقطه نظر اقتصادی، بازاری به بزرگی ایران با 75میلیون جمعیت از 300میلیون جمعیت کشورهای آسیای‌میانه را نمی‌توان نادیده گرفت. اما وقتی که دولت‌ها چنین فشارهایی را می‌گذارند، شرکت‌ها مجبور به اجابت آن‌ها هستند، اما همیشه راه سومی وجود دارد و با وجود هزینه‌های اضافی حمل‌و‌نقل و امور بانکی، زندگی (تجاری) هم‌چنان ادامه دارد.
• بله، اما برخی هزینه‌ها افزایش یافته، به‌طور مثال، نرخ تورم از 22درصد به 40درصد افزایش یافته و زندگی مردم عادی، خوب نیست.
- یک تحلیل‌گر اقتصادی باید عوامل بیرونی و درونی را تمیز دهد. سال گذشته دولت در مورد یارانه‌ها سیاستی اتخاذ کرد که باعث افزایش قیمت گازوئیل، برق و غیره شده است که این افزایش قیمت بر روی نرخ تورم اثر گذاشت. اقتصاد ایران با این بیماری آشنا است و نرخ تورم موضوع غریب و جدیدی برای ایرانی‌ها نیست.
• عنصر دیگری که می‌تواند تأثیر مستقیم داشته باشد، تحریم نفت است مثل تحریم بانک مرکزی و واضح است که زندگی برای مردم ایران مشکل شده است.
- باید دید چه کسی یا کسانی خریدار نفت ایران هستند؟ صادرات اصلی به کشورهای چین، هند و دیگر کشورهای آسیا انجام شده و اروپا سهم خیلی کمی از بازار نفت ایران دارد. بنا‌بر‌این برای آن کشورها خیلی مهم نیست؛ اگرچه فشارهایی بر روی مبادلاتی که براساس یورو انجام می‌شود، وجود دارد که در این زمینه، استفاده از ارز ملی طرف‌ها در معامله، راه‌حل مشکل است. به‌طور کلی، برای هر محدودیتی، راه‌حلی نیز وجود دارد. اما بدترین موضوع در رابطه با تحریم این است که دیوار بلندی از آن ساخته شده و محرک‌های بزرگ‌تری اطراف آن جمع شوند، زیرا در این شرایط گاهی «شفافیت» کاهش می‌یابد.
• شما در مورد هر نوع تحریم که اتحادیه اروپا و سازمان ملل در مقابل ایران اتخاذ کرده، واقع‌گرا هستید، بحث در این مورد را خاتمه می‌دهم.
- نه، همان‌طور که اشاره کردم، تحلیل توفیق با تحلیل تأثیر فرق می‌کند. اگر هدف تحریم این است که رفتار سیاسی ایران را تغییر دهد، باید بگویم که به هیچ عنوان، موفق نخواهد شد. اما اگر می‌خواهید بدانید که تأثیر اقتصادی داشته است؟ باید گفت، بله، این مسأله بر اقتصاد ما تأثیر گذاشته، اما تأثیرات مثبت و منفی وجود دارد. از جنبه مثبت، این تحریم مانند یک اقدام محافظتی عمل کرده است و صنعت ایران در برخی زمینه‌ها شکوفا شده است. البته تأثیرات منفی هم داشته و شرکای تجاری ایران نیز از این موضوع صدمه دیده‌اند، اما اقتصاد ایران محدود نشده است.
به‌طور مثال، فرانسه با توجه به روابط تاریخی و فرهنگی که با ایران داشته، می‌توانست به آسانی حجم روابط تجاری خود را با ایران به 5 یا 6برابر برساند. در این شرایط تنها تجارت از طرف شرکت‌های کوچک و متوسط کم شده و شما دوباره می‌توانید وارد این بازار شوید، زیرا ایران بهترین شریک برای اروپا در زمینه انرژی است. اگر به‌صورت بلندمدت نگاه کنید، خواهید دید که برای 20سال آینده اروپا شریکی در زمینه انرژی نخواهد داشت.
به نظر من، اکنون وقت آن است که به جای صحبت از تأثیر اختلاف سیاسی بر روابط اقتصادی، به آن‌سوی تحریم‌ها رفته و مثبت صحبت کنیم. به‌طور معمول، عمل‌کرد مثبت، نتایج بهتری برای رفع اختلالات سیاسی به‌همراه خواهد داشت.