به گزارش خبرآنلاین، رهبر معظم انقلاب در تاریخ 24 مرداد 1390 و در دیدار جمعی از شعرا در خصوص مطالعه در ماه مبارک رمضان به یکی از کتاب های شهید مطهری اشاره و تصریح کردند:«خودتان را برخوردار از معارف کنید. البته راهش آشنائى با قرآن، انس با قرآن، انس با نهج‌البلاغه، انس با صحیفه سجادیه است. خیلى از این تردیدها و نگرانى‌ها و زنگارهائى که انسان در یک مواردى در دل دارد، با مطالعه اینها تبدیل می‌شود به شفافیت و روشنى؛ انسان می‌فهمد، راه را می‌شناسد، کار را می‌شناسد، هدف را می‌شناسد. مثلاً مطالعه کتاب «گفتارهاى معنوى» شهید مطهرى متناسب با همین ایام ماه رمضان است.»
بنابراین گزارش، »گفتارهای معنوی» که انتشارات صدرا نام آن را به «آزادی معنوی» تغییر داد تا کنون بیش از 50بار تجدید چاپ شده است. «گفتارهای معنوی» نام کتابی است از برخی سخنرانی‌های استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری. این کتاب اولین بار در سال 1365 و مشتمل بر سیزده سخنرانی توسط ناشر در هشت فصل و سپس در چاپ نوزدهم با افزودن دو سخنرانی دیگر به فصل عبادت و دعا منتشر شد.
فصل اول با عنوان «آزادی معنوی» شامل دو سخنرانی در سال 1348 که در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده، فصل دوم «عبادت و دعا»، شامل چهار سخنرانی در سال 1349 شمسی که در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده، «توبه» عنوان فصل سوم، شامل دو سخنرانی در سال 1349 شمسی که در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده، «هجرت و جهاد»، شامل سه سخنرانی در سال 1350 شمسی که در مسجد نارمک تهران ایراد شده در فصل چهارم، در فصل پنجم با عنوان «بزرگی و بزرگواری روح» یک سخنرانی که در سال 1349 شمسی در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده به چشم می خورد. همچنین «ایمان به غیب»، شامل یک سخنرانی که در سال 1347 شمسی در یک منزل شخصی ایراد شده در فصل ششم، «معیار انسانیت چیست؟»، شامل یک سخنرانی در یکی از دانشگاه‌های کشور که تاریخ آن نامعلوم است در فصل هفتم و بالاخره «مکتب انسانیت»، شامل یک سخنرانی در دانشکده فنی دانشگاه تهران که تاریخ آن نیز نامعلوم است در فصل آخر کتاب گنجانده شده است.
محور اصلی همه گفتارهای این کتاب مساله خودسازی، تزکیه نفس و در یک کلمه «انسان شدن» است. استاد شهید در دو سخنرانی فصل اول به تعریف و اقسام آزادی و ارتباط میان آزادی اجتماعی و آزادی معنوی پرداخته و اولویت را به آزادی معنوی یعنی آزادی انسان از اسارت نفس امّاره می‌دهند واز خطبه 207 و نامه 45 نهج‌البلاغه امیرالمومنین علی(ع) نمونه‌هایی از آزادمردی واقعی را به عنوان شاهد ذکر کرده‌اند. تمایز میان «من انسانی» و «من حیوانی» و اقسام اسارتهای درونی انسان و همچنین بحث وجدان از دیگر مباحث این فصل است. گفتارهای چهارگانه فصل دوم در ایام و لیالی محدوده شبهای قدر در ماه مبارک رمضان ایراده شده. تحلیل واژه «احیاء» آثار عبادت، تقوا، تقرب، تقرب به خدا، آثار منفی افراطی‌گری در عبادت و مسائل اجتماعی، ابعاد، شرایط و ویژگی‌های نماز صحیح و همچنین به مناسبت ضربت خوردن و شهادت امام علی(ع) بحث اسوه و نمونه بودن امیرالمومنین محورهای اصلی این فصل را تشکیل می‌دهد. در دو سخنرانی فصل سوم، استاد شهید به بحث درباره اولین منزل سیر و سلوک یعنی توبه پرداخته‌اند. اهمیت توبه، تعریف، شرایط، زمان، آثار و نمونه‌هایی از توبه‌های اولیاء خدا از مباحث این گفتارها می‌باشد.
در بخش هایی برگزیده از این کتاب می خوانیم:
بشر باید در ناحیه وجود خودش، در ناحیه روح خودش آزاد بشود تا بتواند به دیگران آزادی بدهد. لذا آزادمرد واقعی جهان کیست؟ علی‌بن‌ابیطالب یا افرادی که از طراز علی‌بن‌ابیطالب و یا تربیت‌شده دبستان او باشند. چون اینها افرادی هستند که در درجه اول از اسارت نفس خودشان نجات پیدا کرده‌اند.
*
بزرگترین برنامه انبیا، آزادی معنوی است. اصلاً تزکیه نفس یعنی آزادی معنوی: قد اقلح من زکّیها و قد خاب من دسّها. (سوره شمس/آیات 9 و 10) و بزرگترین خسران عصر ما این است که همواره می‌گویند آزادی، اما جز از آزادی اجتماعی سخن نمی‌گویند، از آزادی معنوی، دیگر حرفی نمی‌زنند و به همین دلیل به آزادی اجتماعی هم نمی‌رسند.
*
محور مسائل اخلاقی، خود را فراموش کردن و از خودگذشتگی و از منافع خود صرف‌نظر کردن است. همانطور که در سلامت بدن یک اصل هست که به منزله‌ی مبدا و منشا همه خوبی‌هاست و آن مسأله «حمیه» یعنی ترک پرخوری است، در اخلاق هم یک مساله وجود دارد که اُسّ اساس همه مسائل اخلاقی است و آن رهایی از خودی و رها کردن و ترک «منیّت» است.
بندگی خدا همیشه مساوی است با آزاد شدن از غیرخدا؛ چون ادراک عظمت الهی همیشه ملازم است با ادراک حقارت غیرخدا، و وقتی انسان خدا را ـ هر چه بود ـ حقیر و کوچک دید، محال است حقیر را از آن جهت که حقیر است بندگی کند. حقیر را انسان به غلط عظیم می‌بیند که بندگی می‌کند.
*
این چه مسلمانی‌ای است که من و شما داریم و کبائر محترمات اسلامی را هم مرتکب می‌شویم؟ قرآن دیگر چقدر در مورد همین معصیت رایج میان ما، یعنی غیبت کردن و تهمت زدن داد بکشد؟ به خدا قسم انسان از این همه تهمتهایی که میان مردم است تعجب می‌کند. می‌دانید تهمت یعنی چه؟ ما در گناه کبیره درجه یک داریم: یکی از آنها دروغ گفتن است و دیگری غیبت کردن. گناه کبیره یعنی گناهی که انسانی به وسیله‌ی آن استحقاق جهنم رفتن را پیدا می‌کند... تهمت یعنی دروغ به علاوه غیبت؛ یعنی دو گناه که با همدیگر توام شدند اسمش می‌شود تهمت.
از ویژگی‌های کتاب آزادی معنوی، استفاده استاد مطهری از اشعار شاعران برجسته فارسی زبان همراه با ذکر حکایات واقعی متعددی از اولیاء الهی است.
ساکنان تهران برای تهیه این کتاب کافی است با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و آن را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. باقی هموطنان نیز می توانند با پرداخت هزینه پستی، تلفنی سفارش خرید بدهند.
6060