مؤید ‌حسینی‌صدر

براساس ماده 8 لایحه هدفمند‌کردن یارانه‌ها که به تصویب مجلس نیز رسیده است، مقرر شده است 50٪ خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون به صورت نقدی و غیرنقدی مستقیماً در اختیار عموم مردم و به خصوص اقشار کم درآمد یا بیکار قرار گیرد. مساعدت‌های غیرنقدی شامل بیمه‌های اجتماعی، خدمات درمانی و دارویی، کمک هزینه‌ مسکن و سایر برنامه‌های حمایت‌های اجتماعی خواهد بود. در بند الف این ماده تلویحاً پیش‌بینی شده است در پایان دوره پنج‌ساله اجرای این قانون، پرداخت‌های نقدی به صفر برسد و مساعدت‌ها مانند کشورهای پیشرفته دنیا در قالب نظام جامع تأمین اجتماعی باشد. برآورد تقریبی میزان دریافتی افراد حائز شرایط به طور میانگین می‌تواند به این صورت باشد: کل یارانه پرداختی به حامل‌های انرژی و برخی اقلام دیگر همانند شیر و ... رقمی در حدود 120 هزار میلیارد تومان است که در سال اول 20٪ از یارانه‌ها حذف خواهد شد و بنابراین حدود 24 هزار میلیارد تومان از این طریق در اختیار دولت قرار می‌گیرد که اکثر 50٪ آن به صورت نقدی به مردم پرداخت شود و افراد حائز شرایط حدود 40 میلیون نفر برآورد شوند نتیجه عبارت خواهد بود از: ]تومان 000/300= (6 10× 40) ÷ (9 10 × 12000)[ یعنی برای هر فرد 000/300 تومان در سال آن هم به شرطی که سهمی برای حمایت‌های غیرنقدی لحاظ نکنیم ولی اگر یک‌سوم این مبلغ را برای حمایت‌های غیرنقدی و تأمین اجتماعی در نظر بگیریم برای هر فرد رقمی در حدود 000/200 تومان در سال باقی خواهد ماند، البته واضح است که در سال دوم اجرای قانون، رقم فوق می‌تواند تا دو برابر افزایش یابد چون حدود 40٪ یارانه‌ها حذف یا هدفمند می‌شود و در سال‌های بعد نیز به همین ترتیب مبلغ پرداختی می‌تواند افزایش یابد.

اما به نظر می‌رسد اکنون که دولت جرأت انجام این کار مهم و ضروری را پیدا کرده است بهتر است در سال‌های بعد تلاش خود را در جهت کاهش پرداخت نقدی یا حداقل عدم افزایش آن که می‌تاند از جوانب مختلف مالی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مزمت‌بار باشد، به عمل آورد و حمایت‌ها عمدتاً از طریق نظام تأمین اجتماعی باشد.

امیدوارم همه مسئولان و افراد موثر جامعه سعی کنند این طرح تحت‌الشعاع مسائل سیاسی قرار نگیرد و قربانی کشمکش‌های سیاسی نشود و در فضای کارشناسی و مدیریت اقتصادی به درستی و با کمترین خطا و تنش جامه عمل بپوشد چرا که در نتیجه طرح تثبیت قیمت‌ها که در مجلس هفتم به تصویب رسید و افزایش آرام و قابل تحمل قیمت‌ها متوقف شد، امروز اصلاح قیمت‌ها از روی ناچاری است و نه از روی اختیار هیچ برنامه اقتصادی و تدبیر مالی نمی‌تواند با قیمت‌های فعلی حامل‌های انرژی و روند مصرف موفقیتی داشته باشد یا حتی دوام بیاورد مضافاً اینکه شیوه کنونی توزیع یارانه‌ها نیز مطلقاً عادلانه و عاقلانه نیست.

با این همه باید توجه داشت که با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به جز تغییر فرهنگ مصرف و تفکر جاری در کشور که به بهتر هزینه کردن منجر می‌شود، در تأمین بودجه برای طرحهای توسعه‌ای تأثیر مهم بسزایی خواهد داشت. گرچه این اقدام مشکل لجام گسیختگی در مصرف و تأمین بودجه طرح‌های توسعه را حل نمی‌کند و این مسئله یک راهکار دیگری را طلب می‌کند ولی این اقدام جدی در رفتار همه برای اصلاح اقتصادی است و امسال هم که سال اصلاح الگوی مصرف نام گرفته با این اقدام به معنای واقعی به اصلاح الگوی مصرف می‌رسیم.

اما در خصوص تأثیرات این طرح بر شاکله اقتصاد کشور باید گفت که مهمترین و بهترین تأثیر این است که مصرف را پایین می‌آورد. در حال حاضر ما سالی 7 میلیارد دلار سوخت وارد می‌کنیم، حتی بخشی از فرآورده‌های نفتی مانند گازوئیل را با کاهش مصرف می‌توانیم صادر کنیم. از ترکمنستان گاز را مترمکعبی 350 تومان وارد نمی‌کنیم که با یک دهم قیمت بفروشیم. در عین حال حجم مهمی از گاز کشور برای صادرات با کاهش مصرف آزاد می‌شود و نه تنها صادرات گاز به هند و پاکستان خواهیم داشت بلکه گاز برای صادرات به اروپا نیز فراهم می‌شود.

یک نگاه ساده به شرایط امروز مصرف انرژی در ایران نشان می‌دهد که این شرایط نمی‌تواند ادامه یابد. ما امروز علاوه بر اینکه 650 هزار بشکه نفت خام پالایش و مصرف می‌کنیم حدود 200 هزار بشکه نفت خام نیز به صورت بنزین و گازوئیل از خارج وارد و مصرف کرده و 5/3 میلیون بشکه به صورت گاز طبیعی مصرف می‌کنیم. این مصرف در مقایسه با کشورهای دیگر قابل تصور نیست. یعنی در ترکیه که حدود 5/2 برابر ما به تولید ناخالص ملی دارد حدود 680 هزار بشکه نفت خام مصرف می‌کند. این اسراف و به هدر دادن منابع باارزش کشور به دلیل سیاست‌های غلط است. امروز اگر انجام شود دیر است و باید زودتر از این انجام می‌شد.

 عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی

منبع: خبرآنلاین