· شانزدهمین اجلاس سران کشورهای غیرمتعهد در تهران برگزار شده و مانند تمام اتفاقات کشور عده‌ای صرفا به نقادی و عده‌ای فقط به مداحی می‌پرداختند. در اینکه در بسیاری از موارد تأمینی و اقدامات پیشگیرانه گروه‌های زیادی از مردم را دربرگرفت حرفی نیست، همچنین در اینکه نکات فراوانی در عملکردهای اجرایی دولت در جریان برگزاری این اجلاس وجود داشت، شبهه‌ای وجود ندارد. در ترجمه همزمان سخنرانی‌ها ورود و خروج شخصیت‌ها و مهمانان و تنظیم ملاقا‌تها و مذاکرات و بالاخره در اینکه بهتر از این می‌شد، عمل کرد شاید هیچ‌کس تردید نکند. ولی از دولتی که هفت سال هر تریبون و صحنه بین‌المللی را ابزاری برای طرح مسائل سیاسی و گاه خروج از آیین مذاکرات بین‌المللی تبدیل کرده است، چنین صحنه و مراسمی که دیدیم مغتنم بود.
· اینکه حرف مخالف سیاسی حتی اعتقادی و مذهبی خود را بشنویم و بعد هم با عزت و اکرام همه را بدرقه کنیم و آن را حمل بر تحمل‌پذیری و سعه‌صدر نماییم و از این افراد پرسابقه نیست و این پیوستن به سعه‌صدر تمدنی و پذیرفتن آداب بین‌المللی گو اینکه شروع ناقصی باشد را باید به فال نیک گرفت.
· این اجلاس را باید مقدمه‌ای برای تغییر رفتار عمومی دولتمردان به روالی منطقی و اعتدال و متناسب با شئون دولتمردی بدانیم.
· قرار گرفتن در چرخه روابط بین‌المللی لوازمی دارد که در ارتباط با زندگی روزمره در داخل کشور نیز نمی‌توان غافل از آنها عمل کرد. کسب حیثیت و اعتبار در محیط بین‌المللی و حضوری موثر و باورساز برای دیگران بدون توجه به اداره امور داخلی کشور ممکن نیست. نمی‌توان شرایط اقتصادی داخلی و سیاسی داخلی را در طراحی استراتژی خارجی و برخورد با معضلات جهان نادیده گرفت.
· آموزش رفتار معقول بین‌المللی برای مدیران انقلابی که شاید به دلیل شرایط انقلاب و ضرورت‌ها دوره‌های طولانی از افراط و تندروی را در فکر و باور و عمل خود داشته‌اند، امری ضروری است.
· در شرایط اقتصادی اوضاع جاری زندگی مردم رئیس دولت به صراحت گفت که صرف چنین هزینه‌ای برای آبروی ایران در اجلاس تهران لازم بوده است. چنین سخنی زمانی موثر خواهد بود که از این دستاوردها پاسداری کنیم و روشی متناسب با آنها در پیش بگیریم. به عنوان مثال در همین گردهمایی تندترین صحبت‌ها از سوی رئیس‌جمهوری مصر و برخی روسای جمهوری دیگر علیه اسرائیل گفته شد تأثیرگذاری و پذیرش آن را مقایسه کنید با لحنی که گاهی از دولتمردان ما در محافل بین‌المللی شنیده می‌شود.
· طرح شعارهایی مانند تغییر محل سازمان ملل با برگزاری کنفرانس در بیت‌المقدس از جایگاه کشوری که ریاست کنفرانس غیرمتعهدها را برعهده دارد، موضوعی است که لااقل امروز تشخیص حضور در چرخه روابط بین‌المللی ناسازگار است و از سوی کسانی عنوان می‌شود که یا هنوز به جای اداره معقول کشور به طرح شعارهایی علیه این و آن می‌اندیشند یا احیانا دلبستگی غیر از انقلاب اسلام و ایران دارند.
· امیدواری آن است که روی آوردن به منطق و نوع سخنانی که در این گردهمایی به خصوص در نقط‌های مقامات ایرانی مطرح شده و تحمل و سعه‌صدری که به قول مسئولان به کار گرفته شد آغازی باشد برای اداره واقع‌گرایانه متعادل‌تر و همه‌جانبه‌گر در ابعاد داخلی و بین‌المللی.
/2929