علی‌اکبر اشعری، مدیر «پروژه باغ کتاب» در گفت‌وگویی درباره روند اجرای این پروژه و زمان افتتاح و جزئیات آن توضیح داده که گزیده ای از آن را که فارس منتشر کرده، در ادامه می خوانید.
- وقتی مردم به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مراجعه می‌کنند با فرد راهنمایی برای رهنمون مواجه نمی‌شوند تا در حوزه‌های مختلف مشاوره برای خرید ارائه کند، وقتی کسی به کتاب می‌رسد و قصد خرید دارد، فرصت تورق و مطالعه سطحی ندارد تا بداند این همان کتاب مدنظرش است یا خیر، زمان محدود و فشرده است و... از این رو سعی کردیم در مجموعه باغ کتاب این مشکل را برطرف کنیم.
-اولاً با چینش موضوعی کتاب‌ها فرد می‌تواند در موضوع مورد علاقه خود از کتاب‌های ایرانی و غیر ایرانی بازدید کند، این آثار اختصاص به دو سال اخیر ندارند، همه کتاب‌هایی که مجوز نظام را دارند می‌توانند در «باغ کتاب» حضور یابند، در هر موضوعی مشاورینی وجود دارند که افراد می‌توانند به آنها مراجعه و برای خرید با آنها مشاوره کنند، حتی اگر فردی دوست دارد در موضوعی مطالعه کند می‌تواند با این راهنما و مشاوران مشورت و سیر مطالعاتی از او بگیرد.
یکسری مبلمان و «لمکده‌هایی» تعبیه شده تا مراجعه‌کننده کتاب را برداشته و در این محل مطالعه کرده و اگر کتاب باب میلش بود، خریداری کند اگر نبود آن را در محل خود قرار می‌دهد و... همه این مزایا و فواید برای انتخاب راحت کتاب و خرید آسان در نظر گرفته شده است.
-سال 1384 ایده اولیه از سوی بنده ارائه شد، در آن زمان دکتر احمدی‌نژاد شهردار تهران بود، او طرح را پذیرفت، اما به سرعت مدیریتش تغییر و به دولت رفت، آقای قالیباف جایگزین او شد و با بررسی پرونده‌ها، او نیز این پروژه را پذیرفت، پسندید و ادامه داد، اما عملاً سال 86 کلنگ به زمین زده و اقدامات انجام شد.
- پروژه‌ها در ایران به دلایل مختلف گاهی دچار نوسان می‌شوند، عوامل مختلفی وجود دارد، یکی مبهم بودن ادامه کار است، که چرا این کار را انجام می‌دهیم تا موضوع روشن نشود نمی‌توان کار را تکمیل کرد، گاهی به دلیل مشکلات مالی، گاهی به دلیل تحریم‌ها و سایر عوامل که ممکن است بر سرعت یا کندی پروژه‌ای تأثیر گذارد؛ این ساختمان طبیعتاً با توانایی‌هایی که در ایران موجود است می‌توانست یک‌ساله به اتمام برسد، اما مجموعه عوامل کار را به امروز رسانده و در حال حاضر طبق برنامه‌ای که ارائه شده تا اسفندماه کار ساختمانی کاملاً به پایان می‌رسد.
- گاهی برای خرید یک خانه هم اگر معیارها مشخص نباشد، کار خرید اندکی به درازا می‌کشد، دولت در این کار کمکی نکرد، چرا که این پروژه شهرداری است، البته بنده پیش‌بینی می‌کنم با راهاندازی «باغ کتاب»، همه مراجعان به نمایشگاه کتاب می‌توانند در طول سال با فرصت مناسب به باغ کتاب مراجعه کنند.
عملاً نمایشگاه بین‌المللی کتاب باید تعریف خود را عوض کند یا به جشنواره مبدل شود و یا باید به چیز دیگر؛ به عقیده بنده «باغ کتاب» سالی یکبار در همین فضا می‌تواند فعالیت‌های جاری خود را تعطیل کند و به عنوان آن جشنواره یا حرکتی که ارشاد قصد برگزاری را دارد مبدل شود، این کار شدنی است، محوطه «باغ کتاب» وسیع است، همانگونه که در مصلا حدود 30 هزار متر از فضای شبستان استفاده شده و باقی فضا با چادر برپا می‌شود، به این دلیل پیشنهاد دادیم آمادگی داریم با مهیا کردن زیرساخت‌ها، با استفاده از چادرهای بادی گرفتار مشکلات کنونی نشویم.
- به هر حال طی چند سال گذشته که باغ کتاب راهاندازی نشده بود، اما در نمایشگاه کتاب شاهد حضورش بودیم، قطعاً باید همکاری صورت گیرد، چرا که همگان در یک کشوریم و یک هدف را دنبال می‌کنیم، اما شخصاً علاقه‌مندم دوستان مجری، مباحث سیاسی را به حوزه فرهنگ نکشانند و اجازه دهند فرهنگ کار خود را انجام دهد، اینکه دولت شهرداری را برنمی‌تابد و بگوید باغ کتاب کار خود را انجام دهد و ما ساختمان جداگانه‌ای احداث می‌کنیم، این موضوع هم اتلاف منابع ملی است و عملاً به نظر من نمی‌توانند این کار را انجام دهند، با تعامل و هم‌فکری و همکاری می‌توان کارهای بزرگ‌تری انجام داد، اگر دوستان حساسیت‌های سیاسی را وارد فرهنگ نکرده و یکدیگر را در کارهای فرهنگی رقیب احساس نکنند می‌توانیم از منابع به نحو شایسته‌تری استفاده کنیم.
- ما یک کارگروه نهاد رهبری را در «باغ کتاب» برگزار کردیم که در این کارگروه وزیر ارشاد، رئیس سازمان صدا و سیما، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاون دفتر، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و... حضور دارند، برای اعضای این کارگروه هم توضیح دادم و جمع‌بندی همین بود که با وجود ساختمان «باغ کتاب» نیازمند ساختمان جدیدی برای نمایشگاه کتاب نیستیم و باید از فضای بهتر استفاده کرد، عرض کردم باید بیشتر گفت‌وگو و تبادل‌نظر کنیم تا به نتیجه برسیم.
- در طول زمان گاهی رقابت‌های سیاسی بر عملکردهای اجرایی تأثیر می‌گذارد، اما نه وزیر ارشاد و نه معاون فرهنگی سابق(دری) منکر ضرورت باغ کتاب نیستند و همگان نیاز این مهم را می‌دانند، اما حرف آنها این است که فضای «باغ کتاب» پاسخگوی نیاز برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب نیست، اما استدلال ما این است، اولاً پاسخگو هست، ثانیاً با راهاندازی «باغ کتاب» باید تجدید نظری در رفتار و عملکرد نمایشگاه بین‌المللی صورت گیرد، اگر آینده نگرانه‌تر و اینگونه ببینیم می‌توانیم این دو را به یکدیگر نزدیک کنیم.
- در بخش امنیت سازه، وقتی با مهندسان صحبت کردم از عدم خطرناک بودن شیشه‌ها خبر دادند، چرا که حتی اگر بشکند هم نمی‌ریزند و مشکلی ایجاد نخواهد کرد، از جهت دیگر به دلیل اینکه تپه‌های عباس‌آباد روی گسل زلزله قرار دارد، در تمام ساختمان‌ها ملاحظات ایمنی بیشتر مورد تأکید قرار گرفت.
- از برآورد هزینه اولیه مطلع نیستم، اما طبیعی است که وقتی کالای داخلی و یا خارجی مصرف می‌کنیم با توجه به تورم و تحریم، نرخ‌ها افزایش می‌یابد، فکر می‌کنم چیزی در حدود 200 میلیارد تومان هزینه «باغ کتاب» باشد.
- این ساختمان چند قسمت دارد، یک قسمت که در دو طبقه در 16 هزار متر فضاست محل نمایشگاه و فروشگاه دائمی کتاب است که تمام کتاب‌هایی که در ایران چاپ شده و خواهد شد و منابع مورد نیاز مراکز پژوهشی و دانشگاهی خارجی که در ایران است، در این بخش گرد می‌آیند؛ سالنی حدود 8 هزار متر در نظر گرفته شده که مختص کودکان و نوجوانان است، در آن سالن کودکان و نوجوانان به 4 گروه سنی تقسیم شده‌اند، هر گروه سنی در محدوده مکانی خود علاوه بر اینکه با نمایشگاه کتاب متناسب با سن خود مواجه است، با انواع بازی‌ها و کارگاه‌های مرتبط با کتاب هم مواجه است.قسمت دیگری حدود 7 هزار متر اختصاصاً برای نمایشگاه‌های تخصصی در نظر گرفته شده، همانند نمایشگاه کتب دانشگاهی، یار مهربان، کتب کمک آموزشی و... که طبیعتاً پس از اسفند اولین نمایشگاه از این دست که قصد برگزاری داشته باشد می‌تواند از این فضا استفاده کند.
- ساز و کار متفاوتی برای تعامل مردم با باغ کتاب تعریف شده، باشگاه اعضا در پرتال و سامانه تعریف شده که فکر می‌کنیم با تمام دوستداران کتاب تعادل دو سویه و چند جانبه خواهیم داشت، افرادی که به نوعی در اداره «باغ کتاب» مشارکت کنند از مزایا برخوردار خواهند شد؛ به لحاظ تخفیف و تسهیلات انواع و اقسام رفتارها را در حال تعریف هستیم.
- ساختمان بخش کودک و نوجوان، سه قسمت دارد، قسمت A نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های دائمی، طبقه همکف و بخشی از زیرزمین مخصوص کودک و نوجوان و طبقه بالا مخصوص نمایشگاه‌های تخصصی است، بخش وسط هم 6 سالن آمفی تئاتر دارد که در مرکز آمفی تئاتری روباز با حدود 500 نفر ظرفیت در پشت بام در نظر گرفته شده و 5 آمفی تئاتر در داخل است که یکی از آنها که در بخش مرکزی است مدرن بوده و برای انواع اجراهای تئاترِ موسیقی و... مهیاست، البته 4 سالن حدود 120 تا 150 نفر دارد که بازوهای کمکی سالن اصلی هستند، ضمن اینکه هریک مستقلاً می‌توانند برنامه‌هایی را پوشش دهند؛ طبیعتاً این سالن‌ها فضای خوبی برای برپایی انواع نشست‌ها درباره کتاب است، از رونمایی و نقد گرفته یا کارهای بزرگ‌تر مثل آیین کتاب سال.
علاوه بر اینکه سالن اصلی این امکان را دارد که تئاترهای حرفه‌ای فاخر با محوریت کتاب و بر مبنای کتاب، اقتباس شده از یک کتاب را نمایش دهد. درحال حاضر یکی از دوستان در حال آماده کردن و شناسایی کل فیلم‌های اقتباسی تاریخ سینماست، تا اگر بتوانیم در بازه‌های زمانی مشخص این فیلم‌ها را در طول سال برای اهالی کتاب و فرهنگ نمایش دهیم.
- طبیعتاً ما گروه‌های خاصی را در جامعه مثل نابینایان، ناشنوایان و... داریم، در حال گشتن در نمایشگاه‌های دنیا سراسر جهان هستیم تا ببینم چه تسهیلاتی برای آنها می‌توانیم مهیا کنیم، کاری که «باغ کتاب» در تدارک آن است اینکه همه مبتکرین و مخترعین ایرانی این فرصت را دارند تا در این راستا نسبت به آنچه در دنیا وجود دارد طرح‌ها و ایده‌های خود را ارائه کنند، ما نیز مشوق و مروج کار آنها خواهیم بود.
- اولاً قرار است در شمال کتابخانه ملی پارکینگ 5 طبقه ساخته شود که همین روزها کلنگ ساخت آن زده می‌شود، گنجایش حدود 5 هزار خودرو را داراست و کل تپه‌های این منطقه را پوشش خواهد داد؛ در نظر بگیرید، ارشاد هر سال برای (نمایشگاه کتاب) مصلی 2 هزار پارکینگ پیش‌بینی می‌کند، در حالی که با احداث این پارکینگ 5 طبقه 5 هزار خودرو می‌توانند در آن قرار گیرند، ضمن اینکه ما هیچ‌گاه هجوم به مانند نمایشگاه کتاب را نخواهیم داشت، چرا که «باغ کتاب» در طول سال پذیرای علاقمندان است، دغدغه آمد و رفت آنچنانی با خودرو شخصی نداریم، علاوه بر این خوشبختانه خط اتوبوس شرکت واحد هم در محوطه آمده است.
مسئله سوم اینکه تا آخر سال 91 یک شبکه نقلیه کل تپه عباس‌آباد را به هم وصل خواهد کرد و مردم می‌توانند سوار آن شده و مقابل هر ساختمان که مایلند پیاده شوند، این شبکه شبیه تراموا است، وقتی کل تپه ساخته شود تردد خودرو در محوطه ممنوع خواهد شد، اما برای داخل امکان حرکت بین طبقات را با سه امکان پیش‌بینی کرده‌ایم، اول اینکه آسانسورهای فراوانی در ساختمان تعبیه شده که معلولین می‌توانند با ویلچر به داخل آن وارد شده و برای آمد و رفت از آن استفاده کنند، پله برقی و پله معمول از موارد دیگر است، در طراحی علائم و نشان‌ها در حال فکری هستیم که به خصوص نابینایان در مراجعه با مشکل مواجه نشوند.
- در کنار «باغ کتاب»، پرتالی تعبیه می‌کنیم که این پرتال شبکه‌ای است که با همه کتابفروشی‌های شهر تهران و کل کشور مرتبط است؛ هر شهروند تهرانی هر جای تهران که باشد وارد این شبکه شده و از نزدیک‌ترین مغازه کتابفروشی که کتاب را دارد مطلع می‌شود. پس نیاز نیست فرد برای تهیه کتاب مسافت زیادی را طی کند، حتی تعداد نسخه‌های این کتاب هم به فرد اطلاع‌رسانی می‌شود، عده‌ای ممکن است در عین حال برای اینکه مجموعه‌ای از کتاب‌ها را ببینند قصد مراجعه به «باغ کتاب» را دارند که این هم روش دیگری است، اما حالت سومی هم وجود دارد و آن اینکه خواهان و متقاضی کتاب می‌تواند در اینترنت سفارش داده و کتاب را در محل خود دریافت کند، در حال محاسبه و مذاکره هستیم، علاقمندیم این اتفاق رخ دهد تا اگر فردی کتابی را در محل خواست تحویل بگیرد به قیمت پشت جلد باشد، ولی وقتی به کتابفروشی شهر تهران مراجعه و یا به باغ کتاب می‌آید ارزانتر بخرد.
- «باغ کتاب» علاوه بر چینش موضوعی، به عنوان مشاور مردم انواع راهنمایی‌های دیگر را هم عرضه می‌کند، در حال تهیه یک دستگاه چاپ هستیم تا برخی از آثار که تنها یک نسخه از آنها باقی است، با همان شکل و شمایل چاپ کنیم (ظرف چند دقیقه) اگر خواننده خواهان دریافت فایل کتاب بود آن فایل به مراجعه کننده فروخته می‌شود، فکر نمی‌کنم فردی در «باغ کتاب» حس محدودیت داشته باشد، معتقدم اگر نظام تصمیم دارد روی خوراک معنوی مردم فعالیت کند، باید از سرچشمه آغاز کند.
- اتاق خبرنگاران پیش‌بینی شده، چون در حال طراحی خبرگزاری کتاب هستیم و در کنار آن مجله تخصصی هم منتشر می‌کنیم، در حال حاضر یک خبرگزاری کتاب داریم که برای وزارت ارشاد است. زمانی تنها یک خبرگزاری ایرنا فعال بود، همه خبرها یکرنگ بود، اما از وقتی فارس، مهر و خبرآنلاین و... به میدان آمدند، نشاط بیشتر خبری در جامعه ایجاد شد، در حوزه کتاب هم می‌توان این کار را انجام داد. خبرگزاری کتاب باغ کتاب در کنار خبرگزاری وزارت ارشاد، مجزا فعالیت خواهد کرد. خبرگزاری کتاب باغ کتاب محفل خوبی برای آمد و شد خبرنگاران است که اتاق خبر مجزایی هم درنظر گرفته شده است تا مکانی برای مصاحبه در اتاق مصاحبه با انواع لوازم خواهد داشت.
- برای باغ کتاب یک مأموریت خارجی هم تعریف کردیم برای باغ کتاب یک ماموریت خارجی تعریف کردیم، ضمن اینکه مبادله کتاب هم خواهیم داشت، اما در 4 حوزه باغ کتاب به صورت درگاه عمل کرده و به ناشران ایرانی کمک می‌کند کتاب‌های فاخری که منتشر می‌کنند در دنیا معرفی شود، تا پلی میان ناشر ایرانی و ناشر خارجی برای ترجمه و انتشار باشد.
شناخت ایران، اسلام شناسی با گرایش شیعه، زبان و ادبیات فارسی و انقلاب اسلامی موضوعاتی است که اگر کتاب‌های خوبی در این چهار حوزه منتشر شود در نمایشگاه‌ها شرکت خواهیم داد، با ناشران گفت‌وگو و آنها را به ناشران ایرانی وصل می‌کنیم تا بتوانند خرید و فروش کپی‌رایت انجام دهند.
برای نمایشگاه کتاب فرانکفورت 50 کتاب انتخاب شده که در غرفه مستقل باغ کتاب به نمایش گذاشته خواهد شد؛ این مهم برای اولین بار در نمایشگاه امسال اجرا می‌شود، همچنین فیلم سه بعدی آماده کردیم و قرار است در نمایشگاه نمایش داده شود. ضمن اینکه غرفه‌ای با طراحی بسیار زیبا در این نمایشگاه در نظر گرفته شده و بروشوری معرفی باغ کتاب در حال ترجمه است تا معرف باغ کتاب در نمایشگاه فرانکفورت به بازدیدکنندگان باشد.
- ارتباط اینترنتی با ناشران خارجی بزرگ در دنیا برقرار کردیم، ناشرانی اعلام آمادگی کرده و از آن میان حدود 30 یا 40 ناشر برای گفت‌وگو انتخاب کرده‌ایم که زمان نشست و گفت‌وگو با این ناشران از هم‌اکنون مشخص است، هدف باغ کتاب از حضور فعال در این همایش بین‌المللی، تعامل با ناشران سایر کشورها برای تأمین منابع مورد نیاز داخلی و همچنین یافتن بازار جهانی برای منابع مرتبط با اسلام‌شناسی، ایران‌شناسی، انقلاب اسلامی و زبان و ادب فارسی است.
- تا به امروز حدود 76 درصد کار ساخت و ساز انجام شده، حتی برای بخش کودک و نوجوان سرویس‌های بهداشتی مخصوص همین گروه سنی در نظر گرفته و خریداری شده است.
- یک برنامه در مهرماه خواهیم داشت، از خبرنگاران و اصحاب رسانه دعوت می‌شود تا از روند پایانی پروژه باغ کتاب دیدن کرده از آن رونمایی و معرفی مفصلی از باغ کتاب خواهیم داشت، اما برنامه دوم در دهه فجر خواهد بود که به معرفی باغ کتاب می‌پردازد، در این برنامه همه شخصیت‌های فرهنگی کشور دعوت خواهند شد و از نزدیک باغ کتاب را دیده و با امکانات آشنا می‌شوند، اما آخرین برنامه افتتاحیه نهایی است که پس از تکمیل پروژه برگزار می‌شود.
6060