روزهای نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 بود که بیمه زنان خانهدار، به عنوان مانور تبلیغاتی برای دولت احمدینژاد بر سر زبانها افتاد؛ طرحی که اواخر دولت سیدمحمد خاتمی مطرح شده بود اما دولت نهم در اجرای آن توفیقی نداشت. تنها کار کرد طرح بیمه زنان خانهدار، استفاده ابزاری در آستانه انخابات دهم ریاست جمهوری بود و اکنون نیز چند ماه مانده به پایان عمر دولت دهم و در آستانه انتخابات حساس سال 92، دولت در تلاش برای کتمان کردن کمکاری خود است و البته نیمنگاهی هم به جنبههای تبلیغاتی این موضوع دارد. اظهارات اخیر رئیس مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، تا حدودی تایید کننده این کلام است که زنان خانهدار برای چندمین بار ابزار مانور تبلیغاتی میشوند.
قرار بود زنان خانهدار با برخورداری از بیمه، از حمایت حداقلی برخوردار شوند و نگران آیندهشان نباشند. این طرح شش سال قبل برای نخستین بار، با بودجه 20 میلیارد ریالی، تا مرحله اجرا پیش رفت و قرار بود با افزایش بودجه، به مرور شامل حال حدود 15 میلیون زن خانهدار شود، اما پس از مرحله نخست اجرا، ناگهان و بدون هیچ توفیقی، متوقف شد طبق برنامه دولت، سازمان بهزیستی به عنوان مجری این طرح موظف شده بود که هر سال یک میلیون نفر از زنان خانهدار را تحت پوشش بیمه قرار دهد.
با این حال به دلیل مشکلات مالی و تخصیص نیافتن اعتبارات و البته اشکالات اجرایی فراوان، طرح بیمه زنانه خانهدار به مقصد نرسید. در شرایط برخورداری از مزایای این طرح آمده بود: زمانی تحت پوشش قرار میگیرند که شاغل و دانشجو نباشند و سن آنها بین 22 تا 60 سال باشد.
زنانی که مشمول این طرح بودند با پرداخت مبلغی به صورت ماهانه و در طول 20 سال از همان مستمری پرداختی به کارکنان بازنشسته برخوردار میشدند.
طبق اصل 21 قانون اساسی، دولت موظف است همه آحاد جامعه را تحت پوشش حمایتی خود قرار دهد و طبیعتاً زنان خانهدار نیز جزو این اصل قرار میگیرند.
کارشناسان مددکاری و امور اجتماعی نیز انتقادهایی به شیوه اجرایی طرح دارند؛ مصطفی اقلیما با تاکید بر اینکه دولت موظف است تمام افراد جامعه را بیمه کند، میگوید: «زمانی میتوانیم از بیمه زنان خانهدار صحبت کنیم که خانهداری را جزو مشاغل به حساب بیاوریم و مزایای دیگری را نیز به شاغلان آن اختصاص دهیم. یعنی اگر به عنوان مثال، براساس پایه حقوق همسرانشان مبلغی از آنها گرفته میشود، دو برابر آن به عنوان حقوق مستمری به آنها داده شود، نه یک پنجم آن.»
اقلیما میافزاید: «اگر بخواهیم از زنان خانهداری که هیچ کار خانگی درآمدزایی را انجام نمیدهند حق بیمه دریافت کنیم، باید سراغ همسرانشان برویم، در حالی که بسیاری از این همسران درآمد کافی برای پرداخت حق بیمه خودشان را نیز ندارند چه برسد به همسرانشان دارای بیمه هستند و خود نیز تحت پوشش این بیمه قرار میگیرند، به بیمه جدید نیاز ندارند، اما اگر جامعه هدف این طرح، زنان سرپرست خانوار هستند، باید بگوییم طبق قانون، دولت موظف است کمک لازم را به این زنان بکند، نه انکه حق بیمهای را اضافه بر خرج روزانهشان از آنها بگیرد.»
این در حالی است که مظفر کریمی، مدیرکل بیمههای اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یک سال پیش در ششم اسفند 1390، شرط عجیبی برای بیمه زنان خانهدار گذاشت و به «مهر» گفت: «اگر خانهداری شغل محسوب شود، بیمه زنان خانهدار شکل میگیرد. برای اجرای بیمه زنان خانهدار، اول باید خانهداری شغل محسوب شود و پس از آن بیمه شکل بگیرد. برای پرداخت حق بیمه زنان خانهدار، موانعی وجود دارد که اجرای آن را با مشکل مواجه کرده است. طرح بیمه زنان خانهدار که از سوی مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ارائه شده، برای اجرا و تامین منابع با مشکل مواجه شده است، اما برای یافتن راهحلی جهت اجرای آن، جلسات مختلفی با معاونت حقوقی ریاست جمهوری و همچنین رئیس مرکز امور زنان و خانواده برگزار شده است... مشکل این طرح این است که حق بیمه کارفرما را چه کسی باید پرداخت کند؟ اگر شوهر قرار است این کار را انجام دهد و از جیب خانواده پرداخت شود، در این صورت پرداخت حق بیمه از جیب زن و مرد فرقی با یکدیگر ندارد و این نوع بیمه، فقط در خانوادهها باعث اختلاف میشود به همین دلیل در برابر اجرای آن مقاومت میکنیم، اما اگر راهی برای حل این مشکل پیدا کنیم، حتما برای اجرای طرح بیمه زنان خانهدار و پرداخت مبلغ حق بیمه، اقدام خواهیم کرد.»
کارشناسان معتقد بودند این طرح اشکالات زیادی دارد؛ از جمله اینکه شاید همه افراد خانهدار از نظر مالی توانایی پرداخت حق بیمه را نداشته باشند.
زمان اما برای زنان خانهدار خیلی زود و به سرعت میگذرد، اگر آنها هشت سال پیش بیمه میشدند، اکنون تقریبا نیمی از راه را پشتسر گذاشته بودند و با پیمودن نیم دیگر، از مستمری ماهانه برخوردار میشدند. آنچه آب پاکی را روی دستان خسته 15 میلیون زن خانهدار میریزد، همان اظهارات اخیر مریم مجتهدزاده است؛ «بیمه زنان خانهدار همواره یکی از موضوعات مطرح شده در ستاد ملی زن و خانواده بوده و پس از بررسیهای بسیار قرار شده به منظور تصویب بیمه زنان خانهدار، این موضوع پنجم اسفندماه در ستاد ملی زن و خانواده مطرح شود!
19301