زهرا خدایی
دولت آمریکا برای هفدمین بار در بامداد روز سه شنبه متعاقب عدم توافق میان جمهوریخواهان و دمکراتها بر سر لایحۀ بودجه تعطیل شد و 800.000 کارمند دولت خانه نشین شدند و بیم آن می رود نزدیک به 1.3 میلیون نفر نتوانند حقوق بگیرند.
اما کارشناسان می گویند تعطیل شدن دولت آمریکا امری بود که می توانست رخ ندهد؛ این فرضیه زمانی قوت می یابد که شاخص‌های اقتصادی آمریکا و بازارهای مالی اعداد و ارقام امیدوارکننده ای در ماههای اخیر از خود نشان داده بودند. از سویی کسر بودجۀ دولت آمریکا حتی تا 41% هم در طول یکسال رسیده بود؛ اما امروز تنها 3.9% تولید ناخالص داخلی است و در سال آینده باید به 3.3% برسد؛ از این رو تلاش جمهوریخواهان برای پائین نگه داشتن کسر بودجه چندان منطقی به نظر نمی رسد.
ناظران بر این اعتقادند که بحران بودجه در آمریکا بیش از همۀ واقعیت‌های موجود سیاسی و اقتصادی، تضاد ایدئولوژیک میان دو جریان است. از همین روست که رئیس‌جمهور آمریکا می گوید جمهوریخواهان کشور را به گروگان گرفته اند، اما در مقابل زیاده خواهای حزبی می ایستد و اجازه نمی دهد که جمعیت کثیری از آمریکا محروم از بیمه‌های درمانی شوند.
اما پرسش اصلی اینجاست که تعطیل شدن دولت آمریکا چه پیامدهایی در بُعد داخلی و خارجی آمریکا خواهد داشت. فیروز
پیامدهای داخلی تعطیل شدن دولت فدرال آمریکا چه خواهد بود؟ آیا خطر مهمی آمریکا را تهدید می کند؟
واقعیت اینست که این نوع اختلافات موقتی است، کشوری در ابعاد و حجم آمریکا نمی تواند برای همیشه تعطیل باشد. اما این اختلافات ریشۀ اساسی بین دو جریان دمکرات و جمهوریخواه دارد. در واقع دو دیدگاه است که در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند که هر یک معتقد است که روش طرف مقابل نمی تواند آیندۀ نظام مالی و اجتماعی دولت و مردم آمریکا را تضمین کند؛ اما به رغم همۀ اینها، با توجه به پیشینه و سابقۀ قبلی، موقتی است و قابل حل شدن است. چون در نهایت کارشناسان دو طرف به یک اعداد و ارقامی خواهند رسید که می توانند بحران را حل کنند. این امری طبیعی است و بحران عجیب و غریبی نیست و پیامدهای آن همانند سایر اختلاف نظرهای سیاسی در هر کشوری پیامدهایی دارد اما با توجه به شناختی که از سیستم مالی آمریکا داریم؛ نگران کننده نیست.
این فرضیه وجود دارد که جمهوریخواهان برای تحت فشار قرار دادن اوباما، حاضر به توافق بر سر بودجه نشده اند و در واقع می خواستند دولت اوباما را با توجه به تصمیمات آن در حوزۀ داخلی و خارجی به اینجا بکشانند. این فرضیه چقدر درست است؟
نظام سیاسی حزبی اساساً همانند "جامعۀ گرگ" هاست؛ به این معنا که دو جریان چشم در چشم هم هستند که مبادا طرف مقابل آنها از بین ببرد؛ لذا تحت فشار قرار دادن اوباما برای امتیاز گرفتن از دولت دمکراتها، تضعیف دولت و ... حتماً فرضیۀ درستی است؛ اما توجه داشته باشید که این بدان نیست که آنها قادرند این فرایند را تا جایی پیش ببرند که نظام سیاسی آمریکا را دچار بحران اساسی کنند. ضمن اینکه پشتوانۀ نظریه‌های اوباما طیف وسیعی از مردم فقیر آمریکا هستند که آراء تعیین کننده ای در معادلات انتخاباتی دارند و رأی آنها مهم است؛ از این رو به نظر هدف جمهوریخواهان تحت فشار قرار دادن دولت است اما در مرحلۀ آخر حصول به توافق شدنی است.
در حوزۀ سیاست خارجی، آیا تعطیل شدن دولت اوباما تأثیر و یا پیامدی بر روی کانون های بحران خاورمیانه که هم اکنون در اولویت آمریکا هستند (ایران و سوریه) خواهد داشت؟ این فرضیه مطرح است که دلیل ورود پیدا نکردن دولت آمریکا به حملۀ نظامی به سوریه همین مسئله بوده است. کمااینکه روز گذشته وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که پنتاگون هیچ پولی در صندوق ندارد. این فرضیه تا چه میزان درست است؟
سیاست خارجی آمریکا شدیداً برون گراست و اصولاً چندان تحت تأثیر تحولات داخلی نبوده و نیست. بحران فعلی نیز اثر تعیین کننده ای در سیاست خارجی آمریکا نخواهد داشت.
دوم اینکه در پاسخ به این فرضیه که گفتید"پولی در صندوق برای حمله به سوریه نیست" چندان منطقی به نظر نمی رسد. زمانی که امری مثل ورود پیدا کردن به جنگ مورد اجماع جناح های سیاسی قرار گیرد، می تواند شکل عملی پیدا کند. این مسئله ای نیست که یک رییس جمهور بتواند آن را به تنهایی انجام دهد. تصمیماتی از این دست مواردی هستند که همۀ نظام سیاسی باید با آن موافقت کنند. لذا عدم تمایل اوباما و همچنین عدم اجماع داخلی و خارجی مانع از حمله به سوریه شد و نه اینکه دولت و پنتاگون پولی در صندوق ندارند. در کنار این مسئله باید نقش سایر عوامل خارجی از جمله مقاومت ایران و سوریه را باید به این معادله افزود.
در مورد ایران چطور؟ آیا تأثیری بر روند احیای مذاکرات میان آمریکا و ایران خواهد داشت؟
به نظر من تعطیل شدن دولت اوباما تأثیری بر روابط میان ایران و آمریکا ندارد؛ واقعیت اینست که داشتن رابطه با ایران است که این نوع بحران ها را برای همیشه از آمریکا دور می کند. آمریکا ظرف 15 سال اخیر نزدیک به 10.000 میلیارد دلار برای نداشتن رابطه با ایران هزینه کرده است؛ آنهم در عرصه های مختلف عراق، افغانستان، خاورمیانه و ... این منهای کمک هایی است که سالانه به این کشورها به عمل می آورد. این عدد بسیار عظیم در صورت رابطۀ آمریکا با ایران اینقدر نبود و قطعاً وضعیت اقتصادی آمریکا چیزی غیر از آنچه که امروز بدان گرفتار است، می بود. لذا رابطه میان دو کشور مستقل از بحران فعلی در روندی طبیعی دنبال خواهد شد.
5252