هما کبیری: وال‌استریت ژورنال در روزهای گذشته خبری را منتشر کرده که توسعه میدان گازی مشترک ایران بریتیش پترولیوم در دریای شمال به دلیل تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا فعلا متوقف شده است. هر چند این خبر تازه‌ای نیست و تقریبا 4 سال پیش نیز بی‌پی از تعلیق و توقف فعالیت‌ها در بزرگترین میدان گازی توسعه‌نیافته در انگلستان خبر داده بود، اما به نظر می‌رسد این خبر این بار حاوی خبرهای تازه‌ای در حوزه نفت و گاز است.
در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی که هنوز دفاتر شرکت کالای نفت در انگلیس و کانادا پابرجا بود، فعالیت‌های مشترکی میان شرکت ملی نفت ایران و برخی شرکت‌های بزرگ نفتی از جمله بریتیش پترولیوم انجام می‌شد که گاهی به خدمات فنی- مهندسی ختم می‌شد و گاهی از این سطح فراتر رفته و به شراکت در میدان‌های نفتی نیز می‌انجامید که یکی از این موارد مشارکت ایران با بی‌پی در توسعه میدان گازی رام یا رهام(Rhum) است. سهم ایران در این میدان گازی که در 400 کیلومتری شهر ابردین در سواحل اسکاتلند در دریای شمال قرار دارد، 50 درصد است و 50 درصد دیگر در اختیار شرکت بریتیش پترولیوم قرار دارد. هر چند که این میدان در سال 1977 کشف شده، اما به دلیل مشکلات فنی از جمله بالا بودن دمای و فشار گاز موجود در آن، توسعه آن بارها به تاخیر افتاده بود. ظرفیت تولید این میدان گازی نیز 5.9 میلیون متر مکعب در روز است که تنها بخش کوچکی از تولیدات شرکت بی‌پی را تشکیل می‌دهد.
دی ماه سال 84 بود که شرکت بریتیش پترولیوم اعلام کرد پس از 28 سال، بهره‌برداری، تولید و صادرات گاز از بزرگترین میدان توسعه نیافته گاز انگلیس به نام رام آغاز شده تا روزانه نزدیک به 6 میلیون مترمکعب گاز از آن استحصال و تولید شود. اما این اتفاق چند سالی بیشتر ادامه نداشت، چرا که تحریم‌ها موجب شد تا بی‌پی از توسعه این میدان مشترک منصرف شود و تاسیسات موجود در جزیره‌ای در شمال شرقی اسکاتلند را ترک کند تا با شرکت نفتی ثبت شده ایران در بریتانیا فعالیت مشترکی نداشته باشد.
هر چند که در تمام این سال‌ها بی‌پی تلاش کرد تا نظر اتحادیه اروپا را برای معافیت توسعه این میدان جلب کند، اما این اتفاق روی نداد تا اینکه چندی پیش روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف از نزدیک شدن انگلیس به دریافت معافیت برای میدان گازی مشترک با ایران خبر داد و نوشت: کابینه انگلیس امیدوار است با برداشته شدن تحریم‌ها در مورد میدان گازی رهام در دریای شمال که به صورت مشترک در مالکیت دولت ایران و شرکت بی‌پی است، تولید گاز انگلیس که به تازگی کاهش یافته، مجددا افزایش یابد.
شرکت بی‌پی، اوایل امسال هشدار داد تعطیل باقی ماندن عملیات اکتشاف در این میدان به‌مدت طولانی همچنین تهدیدی را در مورد بسته شدن پیش از موعد یک میدان دیگر، به‌نام بروس که از همان زیرساخت‌ها استفاده می‌کند، به وجود می‌آورد. میدان گازی بروس، حدود 3 درصد تولید گاز انگلیس در دریای شمال را به‌عهده دارد. بر اساس این گزارش وزرای کابینه انگلیس اکنون می‌گویند به دریافت معافیت از تحریم‌ها که اجازه بدهد تولید گاز در میدان رهام از سر گرفته شود و آینده میدان بروس تضمین شود نزدیک شده‌اند.
با توجه به کاهش تولید گاز در دریای شمال، و افزایش نگرانی‌ها در مورد بالا رفتن قیمت، انگلیس بیش از پیش به واردات گاز احتیاج پیدا کرده است. زمزمه‌ها در مورد معافیت این میدان گازی از تحریم‌ها پس از آن شنیده می‌شود که علائمی از بهبود روابط ایران و انگلیس پس از روی کار آمدن دکتر حسن روحانی در ایران مشاهده شده است. اتحادیه اروپا هفته‌های گذشته اعلام کرد که این میدان گازی می‌تواند بر اساس یک بخشنامه شورای اتحادیه اروپا که در دسامبر 2012 تصویب و طی آن مقررات قبلی در مورد اقدامات محدودیت‌زا علیه ایران اصلاح شد، از تحریم‌ها معاف شود.
گزارش‌ها حکایت از آن دارد که گفت‌وگوها بر این مسئله متمرکز شده که آیا دیگر شرکت‌ها نظیر بانک‌هایی که تراکنش‌های مالی مرتبط با این میدان را انجام می‌دهند نیز از این معافیت بهره‌مند می‌شوند یا خیر؟
هر چند که مدیران نفت ایران از صحبت کردن درباره این میدان طفره می‌روند، اما به نظر می‌رسد در حال حاضر این میدان مشترک جزئی از اموال شرکت نیکو به شمار می‌رود که فعلا بنا به دلایلی که از دیدگاه آنها موجه است، سکوت بهترین راهکاری است که باید در پیش گرفته شود.
3131