حجت‌الاسلام رسول جعفریان در همایش "مفهوم پژوهش علمی در تمدن اسلامی" که در حوزه علمیه مروی برگزار شد، با اشاره به سیر تحول و توجه به تفکر، علم و پژوهش در تاریخ ابتدایی ظهور اسلام تا قرون اولیه پس از آن گفت: مسلمانان در ابتدا جهت پیشرفت در عرصه علم و نیز شناخت ممالک دیگر حرکت مناسبی داشتند ولی به دلایل مختلف از جمله نبود امکانات لازم جهت دستیابی به کشورهای دور دست این حرکت متوقف شد.
وی با اشاره بر لزوم توجه ویژه به علم در جوامع اسلامی به ویژه کشورمان گفت: به طور مثال اقتصاد مهم است برای آنکه دنیا و فهم ما از دنیا مهم است.
این محقق دینی در رابطه با برخی از مطالب بعضا کذب و ساختگی در تاریخ مکتوب اسلام و علوم گوناگون در این عرصه اظهار کرد: در زمینه‌ای من حتم دارم که 5 صفحه مطلب وجود دارد، ولی شاهد هستم در این زمینه 10 جلد کتاب به نگارش در می‌آید و باید دانست که چنین اقداماتی باعث انحراف امکانات و مباحث مختلف در کشور ما می‌شود و این در حالی است که فرد منحرفی نیز یافت می‌شود که به این نوع آثار جایزه می‌دهد.
جعفریان با بیان اینکه «وضعیت تحول در نظام آموزشی کشور ما متوقف یا بسیار کند است» گفت: به طور مثال از زمان تاسیس مدرسه حقانی در سال 1341 تاکنون در زمینه آموزش زبان عربی در نظام آموزشی حوزه بحث بر این است که کتاب "سیوطی" یا کتاب "صرف ساده" را بخوانیم.
وی اظهار کرد: در حال حاضر کسانی با "فیسبوک" مخالفند که در سال 1337 ندای تغییر را در حوزه بیان می‌کردند.
این محقق دینی با اشاره به روند تاریخ و جغرافیانگاری در سیر تاریخ اسلام در جهان اظهار کرد: ما در قرن سوم و چهارم هجری مرزها را در نوردیدیم و در عین حال دین‌مان را حفظ کردیم و از سال 270 ،280 هجری قمری است که ادبیات جغرافیایی در میان مطالعات عالمان اسلامی شکل می‌گیرد.
جعفریان با اشاره به تحولات زمان صفویه در ایران اظهار کرد: از زمان شاه‌عباس صفوی و تا زمان سلطان حسین که حدود 100 سال را شامل می‌شود هزاران اروپایی به اصفهان آمدند، ولی 10 نفر از ایران به اروپا نرفت این در حالی است که آ‌نان با وجود اینکه به تازگی در حال پیشرفت بودند اما با این حال متون مهم را می‌شناختند و نسخ خطی کتب عالمان ما را برداشته و حتی به مدت 200 سال از آنها نگهداری کردند در نهایت از آن حفاظت کرده و بهره‌مند شدند.
وی با بیان اینکه «ما باید همانند دین، علم را مقدس بدانیم» گفت: 5 سال پیش این ضابطه در سطح دانشگاه‌های ما قرار داده شد بر این اساس که دانشجویانی که به خارج کشور می‌روند حق ندارند در آنجا پایان‌نامه‌ای راجع به ایران تدوین کنند با این نگاه که چنین کاری جاسوسی است این در حالی است که به دلیل آنکه دانشگاه‌های آنجا مرکز علم است و بسیاری از دانشجویان نخبه ما که عمدتا در چند مورد محدود دانشگاه‌های ما تحصیل می‌کنند به آنجا می‌روند، تدوین چنین پایان‌نامه‌هایی می‌تواند برای ما مفید باشد.
این محقق دینی افزود: ما باید بدانیم که پس از پایان دوران صفویه و اشغال ایران توسط افغان‌ها غالب آثار و کتب علمی ما به زاینده رود ریخته شده یا سوزانده شدند و ما در دوران قاچار فعالیت‌های خود در عرصه علم و پژوهش را دوباره از صفر شروع کردیم و مصداق این سخن تفاوت بارز میان کاشی‌کاری با مساجد متعلق به دوران صفویه با مساجد زمان قاجار است.
جعفریان ادامه داد: جالب این است که ما نمی‌توانسته‌ایم در طول تاریخ خود الکتریسته را کشف کنیم ولی جای تعجب برای من آنجا است چرا ما نتوانسته‌ایم دوچرخه را اختراع کنیم، زیرا وسیله‌ای چون کالسکه در مصر باستان نیز وجود داشته است.
وی با بیان اینکه «علم چیز ساده‌ای نیست» گفت: پیشرفت در کشور براساس نگارش پایان‌نامه و نه هیچ چیز دیگر تحقق می‌پذیرد.
این محقق دینی با انتقاد از برخی سخنرانان و وعاظ مطرح کشور گفت: برخی اینگونه مطرح می‌کنند که چه فایده دارد که هیمالیا چند متر است و مطالبی دیگری از این نوع در حالی که ما باید هیچ علمی را مهم‌تر از علم دیگر ندانیم.
جعفریان با تاکید بر رعایت حرمت علم و پژوهش در جهت پیشرفت یک جامعه و رفع محدودیت‌های بنیادین در این عرصه گفت: ما در زمینه پزشکی در تاریخ اسلام با ابن‌سینا و رازی در اوج بودیم، ولی این پیشرفت به دلیل محدودیت‌های مختلف که به وجود آمد متوقف شد.
وی اظهار کرد: ما باید به این پرسش مهم که چرا متوقف و یا کندیم بپردازیم و مشکلات کارمان را در هر مسیری که قرار داریم متوجه شویم.
این محقق دینی اظهار کرد: سنت‌ها نباید مانع پیشرفت یک جامعه باشند و در عرصه پیشرفت یک جامعه باید برای ذات علم و پژوهش ارزش قائل باشیم.
وی در ادامه گفت: ما باید ببنیم که آیا راه را درست می‌رویم و همچنین نگذاریم که ما مانع فهم درست در جامعه شویم و برایمان مهم فاصله‌ای باشد که نسبت به دیگر جوامع در عرصه‌های گوناگون علمی و صنعتی داریم.
این محقق دینی با بیان اینکه «ما در پزشکی به جای آنکه بخواهیم پزشکی را بفهمیم سعی کردیم که کتاب ابوعلی‌سینا را در این زمینه بفهمیم و در حال حاضر از این دست مشکلات نیز در فلسفه داریم» افزود: اگر زمینه را فراهم کنیم دانشجویان ما که به خارج رفته‌اند به کشور باز خواهند گشت.
/6262