فهیمه حسن‌میری: زنان خانه‌دار بیمه می‌شوند. این خبری است که زنانی که در بیرون از خانه شاغل نیستند و یا ترجیح داده یا مجبور شده‌اند خانه‌داری را به عنوان فعالیت و کار اصلی روزانه‌شان انتخاب کنند بارها و بارها در خبرها شنیده‌اند؛ بیش از 10 سال. اما هر بار بعد از مدتی امیدواری، خبر دیگری شنیده‌اند مبنی بر این که بودجه کم است، بیمه‌ای در کار نیست، فعلا منتظر باشید.
بعد از امروز و فردا کردن‌های متمادی و از این سال به سال دیگر پاس دادن قضیه، نه تنها انتظار زنان خانه‌دار متقاضی بیمه شدن، بلکه انتظار اعضای فراکسیون زنان مجلس هم به سر رسید و به این روند اعتراض نشان دادند. اعتراضی که به فرا خواندن وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مجلس برای سوال از او درباره ارائه گزارش از نحوه اجرایی شدن بیمه زنان خانه‌دار، عملی نشدن تعهدات دولت و نحوه اجرایی شدن آن در سال آینده منجر شد.
چه کسی مسئول است؟
بیمه زنان خانه‌دار یکی از طرح‌هایی است که در دولت اصلاحات کلید خورد اما از همان زمان که به مجلس شورای اسلامی رفت و به تصویب رسید، به جای این که زنان خانه‌دار بیمه شوند تنها هر از گاه خبرهای متفاوتی از آن به گوش رسیده است. در ابتدا قرار بود سازمان بهزیستی سالانه حداقل یک میلیون زن خانه‌دار را بیمه کند، بعد کار به وزارت رفاه محول شد، پس از آن سر از مرکز امور زنان و خانواده دولت دهم درآورد و سپس پیشنهاد شد سازمان تامین اجتماعی به عنوان تامین کننده منابع مالی بیمه زنان خانه‌دار وارد عمل شود و به عنوان مثال زنان بالای 50 سال حدود 15 درصد از سهم آورده خود را پرداخت کنند و تامین اجتماعی نیز مابقی آن را بپردازد، البته در بیمه زنان روستایی و عشایری زنان باید حدود 7 درصد از سهم آورده خود را بپردازند و این در حالی است که بعضی از زنان روستایی و عشایری همین میزان را هم نمی‌توانند بپردازند و به حمایت بیشتر دولتی در این زمینه نیاز است.
از همان زمانی که این کار به وزارت رفاه محول شد، مسئولان این وزارتخانه اعلام کردند انجام این طرح ساده نیست و بهتر است تغییراتی در آن به جود بیاید طوری که از بیمه زنان خانه‌دار به بیمه زنان خانه‌دار نیازمند تغییر پیدا کند. حرفی که حالا هم مطرح است و معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است: در حال حاضر با توجه به کمبود اعتبارات نمی‌توان بیمه زنان خانه‌دار را اجرا کرد ضمن اینکه باید قوانین و مقررات بیمه زنان خانه‌دار تغییر پیدا کند. باید در بیمه زنان خانه‌دار، زنان بی سرپرست و بد سرپرست در اولویت قرار بگیرند چراکه ما نمی‌توانیم تمامی زنان خانه‌دار را تحت پوشش بیمه قرار دهیم.
چقدر بودجه؟ برای چند نفر؟
این طرح که در سال 81 با بودجه 200 میلیون تومانی آغاز شد، در سال‌های 85 ـ 83، به بودجه 2 میلیارد تومانی رسید و در مسیر فراز و نشیب‌هایی که داشت، سرانجام اردیبهشت امسال ستاد ملی زن و خانواده بیمه زنان خانه‌دار را تصویب کرد و در مجلس هم اعتبار 100 میلیاردی آن به تصویب رسید. بر این اساس، قرار شد تا پایان سال 92، دویست هزار زن سرپرست خانوار مناطق محروم از این خدمت بهره‌مند شوند، تا پایان برنامه پنجم یک میلیون و تا پایان برنامه هفتم توسعه 19 هزار زن خانه‌دار بیمه شوند.
بعد از آن با این که توقع می‌رفت موضوعات مربوط به زنان که در شعارهای انتخاباتی روحانی روی آنها تاکید شده بود، سهم بیشتری از بودجه را به خودش اختصاص بدهد، اما اعتبار چندانی برای آنها در نظر گرفته نشده و به عنوان مثال اعتبار بیمه زنان خانه‌دار با کاهشی 85 درصدی، از 100 میلیارد تومان به 15 میلیارد تومان رسید و به مجلس ارائه شد. کاهشی که البته معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده آن را چندان جای نگرانی نمی‌داند چرا که معتقد است آن 100 میلیارد تومان که در بودجه 92 مطرح شده بود به مثابه برداشتن یک سنگ بزرگ بود و عملا به بیمه زنان خانه‌دار اختصاص پیدا نکرد و حالا قرار است این 15 میلیارد تومان این بار واقعا صرف بیمه کردن زنان خانه‌دار شود. به گفته مولاوردی، هرقدر هم که این مبلغ از اعتبارهای در نظر گرفته شده در بودجه‌های دیگر کمتر باشد، مهم این است که این کار تحقق پیدا کند و در این صورت راه برای گرفتن بودجه بیشتر در سال‌های آینده باز خواهد شد.
با این حال، مانند افزایش مرخصی زایمان که نمایندگان زن مجلس اعلام کردند احتمال دارد خودشان وارد عمل شوند و اعتبار مربوط به آن را در لایحه بودجه 93 زیاد کنند، درباره بیمه زنان خانه‌دار هم گفته‌اند دست به کار می‌شوند تا با تغییراتی در لایحه بودجه، بخش بیشتری را به بیمه کردن زنان خانه‌دار که گفته می‌شود 19 میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شوند اختصاص دهند. اما حتی با توجه به این پیگیری‌هایی که نمایندگان مجلس نشان می‌دهند، از آنجا که چه دولتی‌ها و چه نمایندگان مجلس تاکید می‌کنند تغییر در ارقام بودجه ارائه شده کار ساده‌ای نیست و خیلی نمی‌شود به افزایش اعتبار در این بخش‌ها امیدوار بود، به نظر می‌رسد زنان خانه‌دار باید به گفته‌های معاون امور زنان و خانواده رییس‌جمهور دل خوش کنند و ببینند دولت یازدهم چقدر برای برداشتن موانعی که سر راه اجرای این طرح است توان دارد.
دیدگاه کارشناسان درباره لزوم در نظر گرفتن بیمه برای زنان خانه‌دار
| نام/ سمت |
شرح اظهارنظر |
| توران ولی‌مراد، دبیر ائتلاف اسلامی زنان و فعال امور زنان |
متاسفانه در مورد طرح بیمه زنان خانه‌دار مشکل اصلی عدم وجود بودجه کافی است و کلا این موضوع وجود دارد که هرگاه جایی کمبود حادث می‌شود این نقصان بر سر زنان آوار می‌شود. معاونت امور زنان باید به‌طور جدی پیگیر این موضوع باشد، در واقع این نهاد باید صدای زنان باشد و مطالبات این بخش از جامعه را به گوش مسئولان برساند. درست است که در زمینه بیمه زنان خانه‌دار کمبود بودجه وجود دارد اما این قشر از زنان جامعه به حمایت جدی نیاز دارند که این حمایت از طریق بهزیستی و تامین اجتماعی به سرانجام خواهد رسید. |
| سهیلا جلودارزاده، رییس اتحادیه زنان کارگر و فعال امور زنان |
در دنیا هم‌اکنون خیلی روی این موضوع تاکید می‌کنند. در کشورهایی که جمعیت آنها رشد منفی دارد و می‌خواهند خانواده را این طوری ارج بنهند می‌بینیم که تشکل‌های زنان آنها این موضوع را طلب می‌کنند. در کشور سوئیس یک بار همه زنان سوئیسی جاروهای خود را از پنجره آویزان کرده بودند که بگویند ما هم خانه‌دار هستیم و داریم کار می‌کنیم و ارزش افزوده ایجاد می‌کنیم که این در رفاه به دولت کمک می‌کند. |
| دکتر سید اکبر شریفیان، رییس پیشین انجمن طب کار ایران |
در بسیاری از مواقع آسیب‌های شغلی زنان خانه‌دار بسیار بیشتر از زنان شاغل است. برخلاف تصور عموم در جامعه ما، خانه‌داری هم شغل محسوب می‌شود. در هیچ جای کشور، به خانه‌داری به عنوان یک شغل رسمی و قانونی نگاه نمی‌شود و اسم زن به عنوان نیروی کار در این حرفه ثبت نمی‌شود که بتواند از مزایای قانون کار نظیر مزایای بیمه بازنشستگی و ازکارافتادگی استفاده کند بنابراین لازم است نمایندگان مجلس بخصوص نمایندگان زن، در این زمینه به احقاق حقوق زنان خانه‌دار بپردازند و کار زنان را تعریف کنند. |
| شهرتاش، کارشناس مسائل زنان |
حمایت از زنان خانه‌دار حمایت از اعضای خانواده محسوب می‌شود و اگر مادری از بیمه برخوردار باشد با پشتوانه و آرامش عاطفی و روحی به تربیت فرزندان می‌پردازد و این موضوع باعث می‌شود که با وجود آرامش و پشتوانه به زاد و ولد بپردازند. |
| بیتا مومنی، آسیب‌شناس و فعال حوزه زنان |
فرض کنید سرپرست خانوار فوت کند یا دچار مشکلی شود و زن حامی مالی خود را از دست بدهد و تمایلی هم برای کمک گرفتن از کمیته امداد نداشته باشد. باید چه کار کند؟ این طرح در این زمان می‌تواند به داد زنان برسد و از وقوع بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کند. |
| مهناز بهمنی، نماینده مجلس نهم مجلس شورای اسلامی |
بیمه زنان خانه‌دار،یک تامین مادی و امنیت برای زنان محسوب می‌شود. این طرح باید حتما به‌صورت جدی پیگیری شود. زیرا خانه‌داری هم یک شغل به‌شمار می‌آید و باید زن در فراز و نشیب زندگی‌اش از لحاظ مادی آرامش داشته باشد.گاهی پیش می‌آید که وقتی زندگی یک زن به سرانجام می‌رسد مرد خانواده تجدید فراش می‌کند و این زن است که باید امنیت روانی و مالی در این زندگی داشته باشد. زنی که مدت‌هاست در خانه عمرش را گذاشته است و حالا باید تلاش‌هایش نتیجه‌ای داشته باشد. |
47234