طاهره رضوی
از ابتدای انقلاب تاکنون، ایران 9 وزیر نفت را به خود دیده است؛ علی‌اکبر معین‌فر، محمدجواد تندگویان، سید محمد غرضی، غلامرضا آقازاده، بیژن نامدارزنگنه، کاظم وزیری‌هامانه، غلامحسین نوذری، مسعود کاظمی و رستم قاسمی.
در میان وزرای نام برده شده، شاید بیشترین دوره وزارت را بیژن‌نامدار زنگنه دارا باشد و به همین دلیل، او را يكي از سياسيون فعال در تمام دولت‌هاي از بدو انقلاب تاكنون می‌شناسند. زنگنه با حضور در سه وزارتخانه جهادسازدندگی، نیرو و نفت، جزو تقریبا اولین وزرایی است که تاکنون مسوولیتی بیش از دو وزارتخانه را برعهده داشته است. براساس همین سابقه طولانی در پست‌های اجرایی و وزارتخانه‌های دولت‌های مختلف (24 سال) است که عنوان «شیخ‌الوزرا» را برای او انتخاب کرده‌اند. به عبارتی، زنگنه با حضور در دولت‌های سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و هشتم و یازدهم، بیشترین زمان مسوولیت را داشته است.
بيژن نامدار زنگنه متولد 1331 و اصالتا كرمانشاهي است. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در زادگاه خود و دوره دوم متوسطه را تا اخذ ديپلم در تهران به پايان رساند. او در سال 50 به دانشكده فني دانشگاه تهران رفت و در سال 1356 با درجه فوق‌لیسانس مهندسی راه و ساختمان با رتبه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. همچنین از سال 1356 به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی مشغول به فعالیت و سال 1385 با همین عنوان بازنشسته شد.
زنگنه از سال 1359 تا سال 1361 معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برعهده داشت و در آبان ماه سال 1361 بنا به دعوت برادران جهادسازندگی، به عضویت شورای مرکزی این نهاد درآمد. وی در سال 1362 به عنوان نخستین وزیر جهادسازندگی از مجلس اول رای اعتماد گرفت و تا اواسط سال 1367 عهده‌دار این مسوولیت بود. همچنین در شهریور سال 1367 و در شرایطی که صنعت آب و برق به دلیل خسارت‌های ناشی از جنگ تحمیلی در وضعیت بسیار نابه‌سامانی قرار داشت، به عنوان وزیر نیرو از مجلس رای اعتماد گرفت. سپس در سال 1368 در نخستین دولت سازندگی با رای اعتماد مجدد مجلس در این مسوولیت ابقا شد و تا نیمه سال 1376 عهده‌دار این مسوولیت بود.
زنگنه در سال 1376 در دولت هفتم برای صدارت در وزارت نفت انتخاب شد و مدت 8 سال نیز عهده‌دار این مسوولیت بود. او در دولت یازدهم نیز توانست رای اعتماد را از مجلس برای نشستن بر کرسی وزارت نفت دریافت کند. البته زنگنه علاوه بر مسوولیت‌های اجرایی فوق، عضویت در شورای اقتصاد و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام را دارا بوده است.
برخی نقل قول‌ها در زمانی که زنگنه به عنوان وزیر نفت دولت یازدهم کاندید شده بود، حاکی از آن بود که «در وزارت نفت به‌دلیل اینکه چند دوره صدارت غیرنفتی‌ها اتفاق افتاد، یک نوع دلخوری و به نوعی سرافکندگی ایجاد شده بود که وقتی زنگنه به عنوان وزیر نفت انتخاب شد، نشاطی در کارکنان نفت ایجاد شد که می‌توانست در کارایی اثر بگذارد.»
یکی از نقاط مثبت در کارنامه کاری شیخ‌الوزرای ایران، جذب سرمایه‌های عظیم خارجی در صنعت نفت و گاز ایران است. زنگنه در حالی وزارت پولساز نفت را در دولت هشتم به دولت نهم تحويل داد كه ايران رتبه دوم توليد نفت اوپك و رتبه دوم گاز در جهان را داشت و توليد نفت ايران به بیش از 4 بشكه رسيده بود و صادرات نفت ايران را نيز در رقمي بالغ بر بیش از 3 میلیون بشكه تحويل داد. این در حالی است که وي بايد وزارتخانه‌ای را در دولت یازدهم می‌گرفت كه توليد نفت تنها در حدود 2.2 ميليون بشكه داشت و صادرات نیز به کمتر از يك ميليون بشكه رسیده بود.
از جمله مهم‌ترین اقدامات بیژن نامدار زنگنه در شروع کار به عنوان وزیر نفت دولت یازدهم را می‌توان مذاکره با شرکت‌های عظیم بین‌المللی حاضر در صنعت نفت و گاز جهان برای حضور مجدد در پروژه‌های نفت و گاز ایران و جلوگیری از فروش نفت توسط بخش خصوصی (واسطه‌ها) دانست. توقف فروش نفت توسط بخش خصوصی به موجب عدم شفافیت مالی این گروه و سوءاستفاده‌های انجام‌شده توسط آنها در بحث فروش نفت ایران به طور غیرمستقیم مطرح شده است.
از سوی دیگر، در ۲۶ اسفند ۱۳۹۳ فاز ۱۲ پارس‌جنوبی که به عنوان بزرگ‌ترین طرح صنعت نفت ایران به شمار می‌رود، با حضور حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران و بیژن زنگنه به طور رسمی افتتاح شد. این فاز که با سرمایه‌گذاری بیش از 7 میلیارد دلار راه‌اندازی شده است، پیش‌بینی می‌شود حدود 2 درصد به تولید ناخالص داخلی ایران بیفزاید.
زنگنه در این میان وعده داده است که «بهره برداری از ١٧ فاز در دست اجرای پارس‌جنوبی تا سال ٩٦ به پایان می‌رسد، ضمن اینکه سال گذشته معادل ٥ فاز پارس جنوبی وارد مدار شد و امسال هم برخی فازهای پارس‌جنوبی وارد مدار خواهند شد.»
او حتی معتقد است که «ایران بلافاصله بعد از تحریم‌ها می‌تواند تولید نفت را ٥٠٠ هزار بشکه در روز افزایش دهد.» پاسخ او به کسانی که می‌گویند ایران نمی‌تواند در کمتر از یک‌سال ونیم صادرات را افزایش دهد، این بوده است؛ «بنشینید و نگاه کنند و ببینند که آیا ما می‌توانیم یا خیر.»
زنگنه تاکید دارد «بعد از رفع تحریم‌ها در کمتر از یک هفته می‌توانیم ٥٠٠ هزار بشکه نفت به ظرفیت تولیدمان اضافه کنیم و ظرف چند ماه که کمتر از ٦ ماه می‌شود، می‌توانیم یک میلیون بشکه دیگر اضافه تولید داشته باشیم.»
22539