ویدا باغبانی: دشت‌های سرسبز و جنگل‌های بلوط منتهی به شهرستان دیواندره در فصل بهار چشم هر بیننده‌ای را به سمت خود جلب می‌کند.
خورشید در میانه‌های آسمان نویدبخش هوای آفتابی و دلپذیر را دارد، انگار هر آنچه در دیواندره است دست به دست هم داده تا به خوبی دو روز میزبانی کنند از میهمانانی که برای برگزاری هماش ملی غار کرفتو به این شهرستان سفر کرده‌اند.
به دیواندره که رسیدی هتل یا اقامتگاه آنچنانی وجود ندارد که پذیرای تو باشد اما دل مردمان این دیار آنقدر وسعت دارد که میزبان تو باشند.
از فرماندار این شهر گرفته که در روز آیین افتتاحیه عنوان می‌کند آنقدر استرس داشتم که نتوانستم امروز صبحانه‌ام را میل کنم، تا دیگر عوامل اجرایی و خدماتی این همایش و مردمان داخل شهر، همه و همه فقط محبت وصف ناپذیر خود را نثار تو می‌کنند.
مجتمع دیار این شهر در روز نخست همایش ملی غار کرفتو میزبان داخلی و خراجی بود که آمده بودند یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان را که تاکنون مغفول مانده بود به دیگر نقاط بشناسانند.
پدر غار نوردی ایران، اعضای انجمن غارنوردان ایران، اساتید باستان شناسی و غارشناسی، مسئولان استانی و شهرستانی و مردم دیواندره در روز نخست همایش حضور داشتند و در این روز، پس از برگزاری آیین افتتاحیه، اجرای پانل‌های علمی همایش با ارائه مقالات تا پاسی از شب انجام شد.
مقالات خوبی در سه پانلی که با حضور اساتید دانشگاهی برگزار شد مورد بررسی و نقد قرار گرفت و مستندات علمی خوبی در دل آنها بیرون آمد.
همچنین در همین محل برگزاری بخش علمی همایش غار کرفتو نیز، نمایشگاه عکس غار و نمایشگاهی از کتب تاریخی برای دوستداران و علاقمندان برپا شده بود.
امضای طوماری توسط فعالان فرهنگی استان و شرکت کنندگان در همایش، با درخواست از مسعود سلطانی‌فر، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در جهت اتخاذ تمهیدات لازم برای تسریع در ثبت جهانی غار کرفتو از دیگر حاشیه‌های روز نخست همایش ملی غار کرفتو بود.
در متن اولیه این طومار با اشاره به جذابیت‌های جهانی کرفتو، آمده بود: استان کردستان با وجود جذابیت‌های بسیار طبیعی و تاریخی همچنان در مسیر واقعی و به حق خود قرار نگرفته است و امیدواریم ثبت جهانی غار کرفتو به این امر کمک کند.
در پایان روز نخست، بسیاری از مهمانان این همایش در دل خانه‌های مردم شهر دیواندره اسکان داده شدند و مردمان این شهر میهمان نوازی خود را به نمایش گذاشتند.
و اما صبح روز جمعه همه شرکت کنندگان در همایش غار کرفتو از دل دشت‌های سرسبز، مراتعی که با گلهای قرمز و زرد رنگ پوشیده شده و از دور نمایان بودند و جاده‌هایی که از دل روستاهای قدیمی می‌گذشت، 67 کیلومتر را طی کردند تا به یکی از شاهکارهای خلقت خداوند برسند.
در دل سنگ و صخره‌ی کوه‌ها، غاری نمایان است که بزرگترین غار دست‌کن ایران، یعنی غار کرفتو نام دارد، از لحاظ طبیعی به دوره ژوراسیک برمی‌گردد و با سفال‌هایی که از آن کشف شده است آثاری از دوره سلجوقی و اشکانی را می‌توان را در آن مشاهده کرد.
در دل صخره و کوه، پلکان به پلکان بالا می رویم تا به دهانه غار می‌رسیم، غاری تقریبا تاریک، در سه طبقه و دالان به دالان...
دست نوشته‌هایی که متاسفانه سیمای داخلی غار را ناخوشایند کرده، نمایان هستند، یادگاری در فلان تاریخ و به اسم خود شخص زخم جراحت را بر چهره غار پدید آورده است.
تصور زندگی مردمان قدیم در دل این غار و مقایسه آن با زندگی امروزه، تفاوت‌های بسیار زیادی را به تو یادآور می‌کند که از آنها غافلیم.
پس از بازدید از غار به مراسم اختتامیه همایش که در پای غار کرفتو برگزار میشد برگشتیم، سخنرانی مدیرکل میراث فرهنگی کردستان، فرماندار دیواندره، عضو هیات موسس انجمن غار و غارشناسی ایران و دکتر قطب الدین صادقی از هنرمندان نام آوازه استان، همه حول این محور می‌چرخید که باید از غار کرفتو حفظ و حراست کنیم و همچنین اینکه ثبت جهانی غار کرفتو مطالبه، خواست عمومی و مشترک همه مردم استان است.
در ادامه موسیقی کُردی به خوانندگی «داریوش گودرزی» اجرا شد که شور و حال خاصی به فضای همایش بخشید و مورد استقبال میهمانان خارج از استان نیز قرار گرفت.
پس از آن، نمایش «صدای سکوت» به کارگردانی «ایوب رضایی» برگزار شد که حفظ غار کرفتو دست مایه تهیه این نمایش شده بود؛ در این نمایش پهلوانی وجود داشت که می‌خواست زور بازوی خود را به دیگران نشان دهد اما در آخر نمایش به این نکته پی برد که پهلوانی به زور بازو نیست و اگر میراث گذشتگانمان را حفظ و حراست کنیم نشانه جوانمردی و مرادنگی است.
در این نمایش 12 قطعه پازل از عکس غار کرفتو تهیه شده بود که هرکدام از قطعه‌ها در دست حضار بود و پهلوان، یکی یکی شماره قطعه‌های پازل را که در دست تماشاچی‌ها بود صدا می‌زد تا دست به دست میشد و در کنار یکدیگر قرار می‌داد، به این معنی که میراث ما دست به دست به دست آیندگان می رسد و نباید آن را تخریب کنیم.
با توجه به اینکه عواید حاصل از این نمایش به بیمارستان سرطانی تعلق می‌گرفت در طول اجرای نمایش، به صورت خودخوش مردم مبالغی به دست را پهلوان نمایش دادند تا آن را به این کار اختصاص دهد.
برگزاری مراسم هلپرکی(رقص کُردی) پایان بخش برنامه‌های اولین همایش ملی غار کرفتو بود که گروه «خان» سنندج با لباس‌های کردی و یک دست و با نمایش آیین‌ها و رسومات خاص منطقه کردستان به اجرای این برنامه پرداختند.
صدای دهل و سرنا و پای کوبیدن مردان در مراسم هلپرکی، شکوه خاصی به آیین اختتامیه همایش بخشیده بود و مردم به صورت حلقه به تماشای این نمایش، ایستاده نظاره‌گر بودند.
در جوار برگزاری آیین اختتامیه نیز نمایشگاهی شامل 20 غرفه از صنایع دستی استان شامل وسایل زینتی، گلیم، کیف و... برپا شده بود که علاقمندان از آن بازدید می‌کردند.
این برنامه پایان یافت اما آنچه ماندگار شد خاطره خوب این سفر و وسعت و بزرگی دل مردمان دیواندره بود.