تجهيزاتي كه آن قدر دير رسيدند كه از درختان 300 ساله جز تلي از زغال چيزي بر جاي نماند و از گونه هاي مختلف جانوري كه گرفتار آتش شده بودند جز لاشه هاي سوخته گوشت چيزي به جاي نگذاشت. جان كندن جوجههاي كبك و تيهو، لاك پشتها و ديگر جانوراني كه توان فرار از مهلكه را نداشتند، در اين سه روز صحنههاي دلخراشي را در اين حادثه رقم زد؛ صحنهاي كه شايد تكرار آن هم نتواند تلنگري باشد براي اين كه مسئولان مربوطه به خود بيايند و براي استاني كه وسيع ترين پوشش جنگلي كشور را در اختيار دارد به فكر يك بالگرد و هواپيماي آب پاش باشند.
به هرحال، حال و روز تلخي كه منطقه پاسارگاد از روز چهارشنبه گذشته پشت سر گذاشت، اولين مصيبتي نيست كه بر سر اكوسيستم اين منطقه ميآيد. 13 سال پيش وقتي به بهانه سدسازي، كهنسال ترين درختان اين منطقه را قلع و قمع كردند نيز هيچ فريادي به جايي نرسيد. در آن زمان تبعات سد سيوند تنها به نابودي درختان كهنسال پاسارگاد ختم نشد بلكه دل نگراني هاي دوستداران ميراث فرهنگي از تاثير دراز مدت رطوبت اين سد هم به هيچ نتيجه اي نرسيد. در زمان كليد خوردن اين پروژه، بارها و بارها اعلام شد كه سدسازي در اين منطقه آثار سنگي پاسارگاد را از بين خواهد برد و آن را به محل رويش گياه تبديل خواهد كرد اما در حالي اين هشدارها را كسي نشنيد و جدي نگرفت كه امروز به وضوح شاهد رويش گياهان هرز در بدنه اين بناي تاريخي هستيم.
به گزارش خبرنگار «خبر جنوب» محوطه تنگه بلاغی که جزء منطقه تاریخی و طبیعی پاسارگاد است در واقع گذرگاه تاریخی تخت جمشید به پاسارگاد محسوب می شود که از نظر باستان شناسان یکی از محوطه های ده هزارساله ایران به شمار می آید و قرار است در فهرست جهانی به ثبت برسد.
منطقه ای که وجود رودخانه پلوار یا سیوند، آن را به کانون یک زیستگاه دائمی تبدیل کرده بود. عاملی که سبب شد تا با ساخت سد و آبگیری آن یکی از بزرگترین بسترهای تمدن ایران به زیر آب رود. تنگه بلاغی بهعنوان یکی از بزرگترین پروژههای باستانشناسی و نجاتبخشی ایران بود که باستان شناسان بیش از 3 سال بهصورت مداوم در آن کاوش کردند، بیش از 130 محوطه پیدا شد و در نهایت نزدیک به 100محوطه به زیر آب رفت. در میان آثار بسیاری كه از تنگه بلاغی به دست آمد، انواع سفالها با نقوش هندسی، بز کوهی و پرندگان از جمله آنهاست. حتی در بخشهایی از این محوطه، آثاری از زندگی پیش از تاریخ انسان کشف شد.
کشف یک روستای هخامنشی، کورههای پخت سفال متعلق به 7 هزار سال قبل، بررسیهای علمی روی غاری که احتمالا 10 هزار سال انسان در آن زندگی میکرده و بسیاری یافتههای دیگر از جمله مهمترین دستاوردهای کاوشهای باستانشناسی در تنگه بلاغی بوده است. آنطور که مدير پايگاه ميراث جهاني پاسارگاد تاكيد می کند: آتش سوزيهاي اخير در تنگ بلاغی زنگ خطري براي مجموعه جهاني پاسارگاد و آثار سنگي منطقه محسوب مي شود.
حميد فدايي میگوید: گر چه آتشسوزيها تاثير مستقيمي بر آثار تاريخي و جهاني پاسارگاد نداشته اما چنانچه چنين رويدادهاي مخربي مديريت نشود شاهد اتفاقات ناگوارتري در منطقه و بي شك نابودي آثار تاريخي خواهيم بود.
به گفته وي، هم اينك در منطقه تنگه بلاغي، آثار تاريخي بسياري در زير زمين و در سطوح مختلف وجود دارد كه آتش سوزيهاي گسترده ميتواند اين آثار را به طور كامل نابود كند.
فدايي با اشاره به اين كه پرونده باستان شناسي تنگه بلاغي هنوز گشوده نشده، مختومه شد می افزاید: متاسفانه در جريان سدسازي منطقه (سد سيوند)، بسياري از آثار منطقه يا تخريب شده يا زير آب رفت.
وي اضافه می کند: هرچند باستانشناسان در دهه 80 قسمتهاي مختلف منطقه تنگه بلاغي را شناسايي كردند و منجر به كشف آثار متعددي شد كه ارزش منطقه را به دوره پيش از تاريخ نسبت مي داد.
مدير پايگاه ميراث جهاني پاسارگاد ادامه می دهد: علي رغم اينكه خشكساليهاي اخير مشكلات متعددي را به همراه داشته اما شايد بهترين فرصت براي كاوشهاي باستان شناسي منطقه است چرا كه هم اينك در اين محوطه تاريخي، سفال هاي پراكنده در سطح زمين ديده مي شود.
فدايي همچنين می افزاید: طبق كاوشهاي باستان شناسي كه در منطقه تنگه بلاغي صورت گرفت و شواهد موجود، آثار تاريخي متعددي در منطقه وجود دارد كه در عمق يك متري از سطح زمين قرار دارند و به طور حتم آتش سوزيهاي منطقه، نابودي اين آثار را در پي خواهد داشت.
وي در بخش ديگري از اين گفت و گو با انتقاد از نحوه مديريت بحران در زمان آتش سوزي منطقه پاسارگاد تاکید میکند: مديريت بحران در زمان وقوع چنين حادثهاي تشكيل ميشود اما اسباب و وسايل و تكنيك هاي لازم براي مديريت كردن حادثه وجود ندارد به طور مثال آتش سوزي در منطقه پاسارگاد به اوج خود رسيده بود اما مسئولين به دنبال تلاش براي اجازه پرواز يك هليكوپتر بودند!
وي با تاكيد بر اين كه هنوز در سطح كلان توجه به مديريت بحران در فارس نشده است می گوید: آتش سوزيهاي منطقه پاسارگاد در حريم مجموعه جهاني پاسارگاد قرار نداشت و در واقع پشت كوه هاي مرزي اين مجموعه جهاني بود اما چنانچه مهار آتش يك يا دو روز ديگر ادامه مي يافت به طور حتم منظر طبيعي مجموعه مخدوش مي شد.
فدايي ادامه می دهد: كوههاي اطراف پاسارگاد جزو حريم طبيعي- تاريخي مجموعه به شمار ميرود و چنانچه شعلههاي آتش به اين بستر سنگي ميرسيد منظر طبيعي منطقه را مخدوش ميكرد. سرپرست پایگاه جهانی پاسارگاد در ادامه این گفت و گو به عملیات پاکسازی محوطه میراث جهانی پاسارگاد از گیاهان اشاره میکند و میگوید: از جمله این اقدامات، پاکسازی محوطه از گیاهان و علفهای هرز و آسیب رسان است، این محوطه به دلیل گستردگی و موقعیت اقلیم آن دارای گونههای زیادی از گیاهان است که در بخشهای مختلف محوطه میروید.
فدایی میگوید: این گیاهان در صورت عدم کنترل و پاکسازی، می توانند موجب آسیب رسانی به بافت بناها و تخریب ساختارهای معماری شوند.
سرپرست پایگاه جهانی پاسارگاد ادامه داد: در فصول گرم و خشک سال نیز با خشک شدن گیاهان و علفهای هرز نیز خطر آتش سوزی به وجود میآید به همین منظور هرساله در دو نوبت این گیاهان برچیده می شوندکه هم اینک محوطه جهانی از علف ها و گیاهان کاملا پاک شده و نوبت بعد نیز که اواخر شهریور ماه خواهد بود دوباره محوطه پاکسازی میشود.
فدایی می افزاید: روند برچیدن علفهای هرز در محوطه با استفاده از نیروی انسانی متخصص و با تجربه انجام میشود تا در جریان پاکسازی هیچگونه آسیبی به بناها وارد نشود.
تاریخ انتشار: ۲۲ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۹:۳۷
«خبرجنوب» نوشت: تنگه بلاغی، محدودهای که جزء میراث باستانی فارس به شمار میرود و به علت اینکه زمانی گذرگاه تاریخی تختجمشید به پاسارگاد بوده و با دارا بودن شاخصههای فراوان از جمله وجود 130 محوطه تاریخی میتواند در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گیرد، سه روز و سه شب در آتش سوخت تا شاید هواپیمای آب پاش و بالگردی از استانهای همسایه یا مرکز از راه برسد و شعله هایش را فروکش کند.
منبع: خبرآنلاین