پیش‌بینی می‌شود که بعد از گذار از دوران تحریم با حضور تعاونی‌ها در بازارهای مختلف خارجی و شناسایی بازارهای جدید هدف، زمینه برای توسعه فعالیت‌ها بیشتر شود. در استان زنجان نیز با تبیین راهبردهای هفتگانه تعاون انتظار می‌رود در برنامه ششم توسعه مسیر فعالیت بیشتر تعاونی‌های بخش‌های مختلف چشمگیر شود. هر چند همسو با کشور در زنجان نیز تعاونی‌ها نقش تأثیرگذاری در اقتصاد استان نداشته‌اند. اکنون در استان 4 هزار تعاونی در بخش‌های مختلف کشاورزی، مسکن، صنایع‌دستی، خدمات و بازرگانی مجوز فعالیت دارند که از این تعداد 2500 تعاونی فعالیت می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود با بهبود اوضاع کسب و کار سایر تعاونی‌ها نیز وارد چرخه کسب و کار شوند. در این راه پایش و رصد فعالیت تعاونی‌ها و بررسی دقیق دلایل رکود و عدم فعالیت آنها می‌تواند، بستر مناسبی برای آسیب‌شناسی باشد.
نبود نظارت و حمایت
رئیس اتاق تعاون استان نبود نظارت و حمایت از سوی دولت را مهم‌ترین مشکل تعاونی‌ها در استان می‌داند و می‌گوید: با این وجود هنوز فعالیت و نقش تعاونی‌ها در توسعه اقتصادی استان روشن نشده است و تا زمانی که اقدام‌های جزیره‌ای دستگاه‌های دولتی در ارتباط با تعاونی‌ها تداوم پیدا کند، تعاونی‌ها از مسیر فعالیت خود انحراف پیدا می‌کنند.
«احمد نصیری» ادامه می‌دهد: اگر تعاونی‌ها به معنای واقعی کلمه حمایت شوند، نقش تأثیرگذاری در اقتصاد استان ایفا خواهند کرد که این امر مستلزم هماهنگی و همکاری نزدیک دستگاه‌ها و بخش خصوصی است.
وی عملکرد تعاونی‌ها در استان را همسو با سایر استان‌ها ضعیف اعلام می‌کند و می‌افزاید: برای رسیدن به اهداف تعاون و کار جمعی در جامعه نیازمند راهکارهای قانونی و تسهیل در امور مربوط به این تشکل‌های غیردولتی هستیم تا با ساز و کار روشن، سهم بالایی در اقتصاد استان داشته باشند. برای نمونه تا زمانی که بروکراسی اداری و نحوه اعطای تسهیلات بانکی تسهیل پیدا نکند همچنان شرکت‌های تعاونی راه دشواری برای رونق فعالیت‌ها خواهند داشت.
رئیس اتاق تعاون با بیان این‌که برخی از تعاونی‌ها به شکل خانوادگی اداره می‌شوند، می‌گوید: این قبیل تعاونی‌ها نیز به دلیل ناآشنا بودن به نحوه فعالیت و بهره‌بردن از تسهیلات بانکی از مسیر اصلی خود انحراف پیدا کرده‌اند.
به گفته نصیری تا زمانی که نظارت بر نحوه عملکرد شرکت‌های تعاونی از سوی دولت با اعمال و وضع قوانین انجام نگیرد همچنان در رسیدن به اهداف و سیاست‌های تعاون با چالش‌هایی مواجه خواهیم شد.
تعاونی‌های موفق
رئیس اتاق تعاون استان در پاسخ به سوال همشهری درباره تعاونی‌های موفق استان می‌گوید: تعاونی‌های بخش کشاورزی به دلیل اقلیم مساعد زنجان برای توسعه فعالیت‌ها و توسعه صنایع تبدیلی و بازاریابی و فروش می‌توانند سهم قابل توجهی در صادرات و رونق اقتصادی استان داشته باشند. اعتقاد دارم با ورود تعاونی‌ها به موضوع فراوری، صنایع تبدیلی و بسته‌بندی‌های مرغوب محصولات می‌توان به سهم قابل توجه شرکت‌ها در بخش کشاورزی امیدوار بود.
وی در پاسخ به سوال همشهری درباره اوضاع تعاونی‌ها در شهرستان‌های استان اظهار می‌کند: همسو با مرکز استان تعاونی‌ها در شهرستان‌ها نیز عملکرد قابل قبولی نداشته اند. برای نمونه در شهرستان ابهر تعاونی‌ها تنها در بخش صنایع کوچک و در خدابنده در بخش کشاورزی موفقیت‌هایی را در توسعه بازار داشته‌اند.
نصیری در پاسخ به دیگر پرسش همشهری درباره اوضاع تعاونی‌های بخش بانوان زنجان می‌گوید: در دولت قبل قدم‌هایی برای راه‌اندازی تعاونی‌های بانوان برداشته شد که در ادامه به دلیل نبود برنامه‌ریزی و راهکار برای شروع فعالیت اقدامی انجام نگرفت و در مجموع در این بخش نیز استان به توفیقی دست پیدا نکرد.
فرهنگ تعاون
رئیس اتاق تعاون استان با تاکید بر اشاعه فرهنگ کار در شکل تعاونی و مشارکتی بین عموم مردم می‌گوید: نقش آموزش و ترویج این فرهنگ می‌تواند بستر مناسبی برای تحقق اهداف تعاون در جامعه باشد و در این راه همکاری و هماهنگی بخش خصوصی و دولتی بسیار مهم است.
وی افزود: تا زمانی که عموم مردم از ماهیت تعاونی‌ها شناخت و درک درستی نداشته باشند، فعالیت و شروع کسب و کار در این قالب به ورطه فراموشی خواهد رفت. برگزاری نمایشگاه در قالب توانمندی‌های شرکت‌های تعاونی حوزه‌های مختلف زمینه آشنایی مردم با فعالیت‌های این تشکل‌ها را در پی دارد.
معاون امور تعاون استان نیز با تأکید بر بسط و گسترش فعالیت‌های تعاونی‌های استان در حوزه‌های مختلف می‌گوید: تعاون استان برای اشاعه و معرفی فرهنگ تعاون اقدام‌های متعددی را در دست بررسی دارد که یک نمونه آن برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های تعاونی‌ها با حضور شرکت‌های تعاونی از کل استان است.
«حمید دنیایی» با پرداختن به نقش تعاون در اقتصاد مقاومتی اظهار می‌کند: بر اساس برنامه پنجم توسعه باید سهم تعاون در اقتصاد کشور 25 درصد باشد، اما هنوز این سهم محقق نشده است. وی با بیان این‌که مشارکت بیشتر مردم در تعاونی‌ها نیازمند فرهنگسازی هرچه بهتر است، گفت: در این راستا کمیته راهبردی تعاون تشکیل شده و در همین راستا برنامه‌های عملیاتی برای تحقق 7 راهبرد اساسی تعاون تشکیل شده است.
به گفته دنیایی، تبیین و شناسایی مشکلات و موانع بخش تعاون استان و ارائه راهکارهای لازم و استفاده عملیاتی از ایده‌ها، نقطه نظرات و تجربیات علاقه‌مندان، صاحب‌نظران و حامیان بخش تعاون از اهداف تشکیل این کمیته است. وی شناسایی و بهره‌برداری از امکانات دستگاه‌های اجرایی در ترویج فرهنگ تعاون را از دیگر اهداف تشکیل کمیته راهبردی تعاون بیان می‌کند و می‌افزاید: همفکری و تعامل در سیاستگذاری‌های اجرایی حوزه تعاون نیز از دیگر اهداف تشکیل این کمیته است.
معاون امور تعاون استان با اعلام این‌که 35درصد تعاونی‌های استان در بخش کشاورزی، 20 درصد در بخش خدمات و 19 درصد در بخش صنعتی و7 درصد در بخش مسکن فعالیت دارند، یادآور می‌شود: همچنین در بخش معدنی 1/5درصد، بخش فرش دستباف1/7 درصد، تعاونی‌های چند منظوره9 درصد، تعاونی‌های تأمین نیاز مصرف‌کنندگان3 درصد و تعاونی‌های حمل و نقل نیز یک درصد از تعاونی‌های استان را شامل می‌شود.
وی درباره ظرفیت‌های مغفول مانده بخش تعاون به همشهری می‌گوید: با توجه به وجود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و ارزش‌افزوده در حوزه تعاون، استفاده از ظرفیت تعاونی‌های دانش‌بنیان برای توسعه استان ضروری است. این قبیل تعاونی‌ها از ارزش‌افزوده قابل‌توجهی برخوردارند و اتحادیه این تعاونی در استان تشکیل‌شده است.
بخش کشاورزی
نصیری فعالیت تعاونی‌ها در بخش کشاورزی استان را مطلوب بیان می‌کند و ادامه می‌دهد: تعاونی‌های بخش کشاورزی عمدتا در زمینه زراعت، مرغداری، تولید گوشت قرمز و پرورش ماهی فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها همپای شرکت‌های سهامی خاص و عام فعال هستند و تحت تأثیر تحولات حاکم در بازار قرار گرفته‌اند.
46