پررنگ شدن نقش واسطهها برای خرید محصولات در مزرعه و خرید به کمترین قیمت، موجب شده تا سود اندکی عاید کشاورزان شود. نبود صنایع تبدیلی کافی منطبق با میزان محصولات تولید شده موجب شده تا بیشترین سود از محل فروش مستقیم، نصیب واسطهها شود.
یکی از بهترین روشهای توسعه اشتغال و افزایش درآمدهای غیرکشاورزی در مناطق روستایی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و صنایع روستایی است. از سوی دیگر ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی، مؤثرترین راهکار برای کاهش حجم ضایعات کشاورزی است.
استقرار صنعت در محیط روستایی به ویژه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی، با کامل کردن زنجیره تولید کشاورزی، باعث ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای خانوارهای روستایی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ایجاد ارزشافزوده، استفاده بهینه از منابع و امکانات محلی و در نهایت توسعه روستایی میشود. عاملی که میتواند آسیب پذیری محصولات کشاورزی را کاهش دهد و ارزش افزوده آنها را زیاد کند و بهره وری از منابع را افزایش دهد، صنایع تبدیلی و تکمیلی است.
ارتقای بخش کشاورزی
فرماندار طارم با بیان اینکه سالانه بیش از ۵۰ نوع محصول کشاورزی در این شهرستان تولید میشود
میگوید: طارم قطب کشاورزی کشور است و باید برنامههای لازم برای ارتقای وضعیت کشاورزی آن تدوین شود. «علی باقری» با بیان اینکه چرخه معیوب کشاورزی طارم نیازمند بازسازی مجدد و کارشناسی شده است، میافزاید: اگر خواهان رشد و ترقی در کشاورزی هستیم باید گامهای عملی برای این موضوع برداریم.
به گفته وی، معیوب بودن چرخه کشاورزی تنها مختص به طارم و ایران نبوده بلکه این مورد یکی از مسائل پیشروی کشورهای توسعه نیافته است. مقام عالی شهرستان با بیان اینکه استقرار واحدهای صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی علاوه بر اشتغالزایی از هدررفت محصولات کشاورزی جلوگیری میکند و سود اقتصادی برای مناطق به همراه میآورد، میگوید: با کوتاه شدن دست واسطهها معیشت و اقتصاد خانوارهای روستایی از این صنعت تامین میشود و بازگشت سرمایه به این شهرستان محروم بیشتر خواهد بود. وی در پاسخ به پرسش همشهری درباره فعالیت واحدهای صنایع تبدیلی مستقر در طارم اظهار میکند: عمده این واحدها در زمینه بستهبندی و روغن کشی محصول زیتون فعال هستند.
به گفته باقری ایجاد صنایع تبدیلی و بسته بندی محصول سیب زمینی این شهرستان ضروری است. هر چند نباید فراموش کنیم که بهرهبرداران هم باید به توصیههای کارشناسان توجه داشته باشند.
فرماندار با تأکید بر حمایت مسئولان از سرمایه گذاران بخش صنایع تبدیلی در این شهرستان بیان میکند: سرمایهگذاران علاقهمند به ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی در طارم از تسهیلات ویژه بهرهمند میشوند.
در این بین باید دولت در بخش توسعه مکانیزاسیون و اصلاح نظام بهرهبرداری تلاش بیشتری کند. توسعه مکانیزاسیون میتواند موجب کاهش قیمت تمام شده شود. از سوی دیگر لازم است صنایع تبدیلی به عنوان جزئی از زنجیره تولید بخش کشاورزی در مصوبهها و قوانین منظور شود.
ارتقای علمی مدیریت
مدیر جهاد کشاورزی طارم جلب سرمایهگذاری خارجی را برای ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی مهم میداند و میگوید: باید سازوکاری فراهم کرد تا کشاورزان و تولیدکنندگان مواد خام کشاورزی در ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از فرآوری محصولات کشاورزی سهیم شوند.
«علیرضا عماری» بیان میکند: این شهرستان به دلیل داشتن ظرفیتهای بالقوه در بخش کشاورزی نیازمند احداث صنایع مرتبط در حوزههای مختلف است.
وی به تنوع محصولات کشاورزی شهرستان به دلیل اقلیم مساعد برای کشاورزی اشاره میکند و میگوید: فراهم شدن زمینههای تشویق و حمایت از سرمایهگذاران داخلی و خارجی برای رونق فعالیتهای صنایع تبدیلی و بستهبندی و گرایش به برندسازی محصولات کشاورزی مختص این شهرستان فرصت مغتنمی برای توسعه اقتصادی طارم خواهد بود.
مدیر جهاد کشاورزی سیر را از محصولات مهم تولیدی شهرستان معرفی میکند و میافزاید: فراهم شدن بستر لازم برای سرمایه گذاری تأسیسات زیربنایی مانند نواحی صنعتی و مجتمعهای صنایع کشاورزی ضروری است. برای مثال سالانه به طور میانگین 70 هزار تن سیر با کیفیت، توسط کشاورزان طارمی تولید و به بازار عرضه میشود، که در این راستا تأسیس و راهاندازی صنایع تبدیلی و فرآوری در تولید پودر سیر در طارم بسیار ضروری است. عماری در تکمیل صحبتهایش اضافه میکند: تعدادی از کارخانههای سنتی در زمینه فرآوری سیر در شهرستان فعالیت میکنند، ولی تاکنون واحدی در زمینه تولید پودر سیر فعالیت نداشته و سرمایهگذاری در این باره بسیار مهم است. به گفته وی هم اکنون 5 واحد در بخش روغن خام، 4 واحد در بخش فرآوری و کنسرو زیتون، 2 واحد در بخش برنج کوبی، 2 واحد در بخش فرآوری سیر و 3 واحد در بخش زیتون پرورده در این شهرستان فعالیت دارد.
وی گفت: باید ارتقای سطح علمی مدیریت در واحدهای صنایع تبدیلی، مراکز تصمیمگیری در خصوص با این صنعت را از طریق وضع قوانین مربوطه و جذب قوانین و مقررات تشدیدکننده کاهش دهیم.
ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی دارای توجیه اقتصادی، فنی و مالی است. رویکرد صادراتی و مشارکت هرچه بیشتر با بهرهبرداران برای بازگشت ارزش افزوده محصولات کشاورزی به آنها از محورهای مهم توجه به صنایع تبدیلی است.
۵۵ درصد زیتون طارم صادراتی است
۵۵ درصد محصول تولیدی طارم صادراتی است و سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان عاید کشاورزان میشود. رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: طارم بیشترین تولید کننده زیتون در کشور است و ما توسعه صنایع تبدیلی و فروش بازار زیتون را در دستور کار داریم. به گزارش مهر «حسین جعفری» در جمع خبرنگاران، افزود: سالانه به طور متوسط ۵۵ هزار تن زیتون از ۱۹ هزار و ۵۰۰ هکتار از باغهای شهرستان برداشت میشود. وی ادامه داد: برداشت زیتون توسط 8700 طارمی از شهریور آغاز شده و تا نیمه آبان ادامه دارد. بیشترین برداشت زیتون رنگ زرد است و ۹۵ درصد سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. ۷۰ درصد زیتونهای تولیدی کنسروی و ۳۰ درصد به صورت روغن زیتون از طارم به بازار تهران، کرج ، قزوین به صورت کنسروی عرضه میشود. طارم ۴۰ درصد زیتون کشور را تولید میکند و به قطب زیتون کشور معروف است.
برنامه آینده
مدیر جهاد کشاورزی طارم در پاسخ به پرسش همشهری درباره برنامههای آینده شهرستان برای توسعه صنایع تبدیلی میگوید: جذب سرمایهگذار برای ایجاد صنایع تبدیلی انجیر در طارم از جمله برنامههای ماست. مکاتبات لازم با سرمایهگذاران برای رونق فعالیت صنایع تبدیلی ضروری است. راهاندازی کارخانه صنایع تبدیلی در صادرات انجیر به سایر استانها با برند طارم تاثیر زیادی در معرفی محصولات این شهرستان دارد.
«علیرضا عماری» با بیان اینکه کارخانههای فرآوری صنایع تبدیلی زیتون و برنج مستقر در شهرستان هم اکنون در حد محصولات تولیدی جوابگو است، ادامه میدهد: صنایع تبدیلی در مورد محصولاتی مانند انار و میوههای خشک هنوز فعالیت جدی به صورت صنعتی و نیمه صنعتی انجام نشده و مشکلات در این زمینه همچنان وجود دارد.
46