روزنامه همشهری زنجان نوشت؛ بحث در مورد برنج گسترده است. واردات برنج، نوسانات قیمت برنج در فصل برداشت و ماههایی که مصرف برنج در آن افزایش مییابد و همچنین مشکلات کشاورزان و اصلاح الگوی کاشت آن از موضوعات مهمی است که در این خصوص وجود دارد.
سطح برنج زیرکشت
کارشناس کشاورزی در جهاد کشاورزی در گفت و گو با همشهری با اشاره به اینکه سطح برنج زیرکشت زنجان 2050 هکتار است میگوید: مناطق برنجکاری زنجان شامل روستای حصار، قره بوته، قیطول و بخشهایی از سلطانیه است و مهمترین ارقامی که در زنجان کشت میشود صدری، هاشمی ، گرده و ارقام محلی است که از این سطح در 1560 هکتار، ارقام محلی و گرده و در 500 هکتار هم برنج صدری، هاشمی و علی کاظمی کشت میشود.
«جعفر سرداری» میانگین تولید این محصول را در سال زراعی 94 تا تابستان امسال 4200 کیلوگرم شلتوک یا برنج با پوست اعلام میکند و میافزاید: از این میزان 2100 کیلوگرم برنج حاصل میشود.
وی میافزاید: گردش مالی اقتصادی این محصول در شهرستان زنجان 409 میلیارد ریال برآورد شده است.
سرداری در پاسخ به سوال همشهری درباره میانگین مصرف برنج در استان بیان میکند: میانگین مصرف برنج در کشور 40 کیلوگرم و میانگین سرانه مصرف برنج در استان 37/6 کیلوگرم است. ما در مقایسه با کشورهای اروپایی 7 برابر بیشتر برنج مصرف میکنیم. اخیرا وزارت جهاد کشاورزی و بهداشت قصد اجرای برنامهای را دارند که در آن میانگین سرانه مصرف را به 32 کیلوگرم کاهش دهند که اگر این اتفاق بیفتد، ما از واردات 600 تا یک میلیون تنی برنج بینیاز میشویم. یعنی تولید با مصرف برابر میشود.
کم آبی
این کارشناس کشاورزی در جهاد کشاورزی میگوید: در سالهای اخیر در بیشتر مناطق کشور با مشکل کمآبی مواجه هستیم. تلاش برای اصلاح الگوی کشت به منظور بهرهوری بیشتر در برنامههای جهادکشاورزی است. بذر برنج در کشت نشائی خزانهگیری میشود. زمانی که نشای برنج سبز شد، آنها را بهصورت دستی یا ماشینی به زمین منتقل میکنیم. این روش در مقایسه با کشت مستقیم محاسن زیادی دارد و بذر کمتری مصرف میشود و جای خالی در زمین کشاورزی باقی نمیماند. آب کمتری هم مصرف میکند. در حال حاضر بیشتر از روش قدیمی استفاده میشود که امسال طی برنامههایی، به صورت گروهی و انفرادی به کشاورزان آموزش داده شده است. که در سال آتی نیز این روند را برای تولید برنج بهصورت کشت نشائی خواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه بخشی از برنج مورد نیاز مردم در استان تولید میشود و بخش دیگر آن از استانهای شمالی کشور وارد میشود و قسمتی هم از برنجهای خارجی تأمین میشود، اظهار میکند: برنج استان زنجان به دلیل کیفیت خوب در استانهای همجوار مانند استانهای قزوین، آذربایجان شرقی، تهران و البرز و قم متقاضی دارد.
این کارشناس توصیه میکند: کشاورزان باید در مورد الگوی کشت محصولات زراعیشان حتما با کارشناسان جهاد کشاورزی مشاوره داشته باشند. به خصوص در سالهای اخیر که با مشکلات کمآبی روبه رو هستیم.
برنجهای خارجی
مدیر تنظیم بازار و محصولات و نهادههای کشاورزی با اشاره به اینکه 12 نوع برنج خارجی در بازار موجود است، اظهار میکند: برنجهای خارجی در 4 نوع پاکستانی، هندی، تایلندی و اروگوئهای عرضه میشوند. «عبدالله جعفری» عنوان میکند: واردات برنج در فصل برداشت از مرداد تا آذر برای حمایت از تولید داخلی ممنوع میشود و پس از آن به صورت حجمی و مقداری اجازه واردات داده میشود.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر در بازار کمبود برنج نداریم، گفت: پیشبینی میشود قیمتها قدری کاهش پیدا کند. وزارت جهاد کشاورزی از نظر قانونی مسئول تنظیم بازار از نظر مقدار عرضه و پاسخگویی به تقاضاست. دولت براساس قانون سعی میکند قیمتگذاری در اقلام انجام ندهد. زیرا دولت به دنبال ایجاد یک فضای سالم رقابتی است تا متناسب با کیفیت و مقدار عرضه و تقاضا، قیمتها را کنترل کند.
وزارت جهاد کشاورزی به واسطه ایجاد حجم مناسبی از برنج در بازار مقدار برداشت و تولید آن را در داخل رصد و مقدار نیاز را براساس بررسیها برآورد میکند و سپس برای مابهالتفاوت آن از طریق شرکت بارزگانی، دولتی ایران و بخش خصوصی اقدام به صدور مجوز واردات میکند. وی در پاسخ به سوال همشهری در مورد افزایش ناگهانی قیمتها در برخی از ماهها اظهار میکند: برای کنترل افزایش هیجانی قیمتها در ماههایی مانند رمضان یا محرم که مصرف برنج در آنها زیاد است در قالب طرحهای خاص که در اصطلاح به آن طرحهای مناسبتی گفته میشود، دولت علاوه بر بخش خصوصی مقداری برنج را تحت عنوان طرح تنظیم بازار از طریق این سازمان و همکاری اصناف و توزیعکنندگان عرضه میکند. این مقدار عرضه شاید قدری بیشتر از تقاضای عادی باشد ولی برای جلوگیری از افزایش قیمت که ناشی از افزایش تقاضا در این ایام خاص اتفاق میافتد انجام میشود.
خرید تضمینی برنج
مدیر تنظیم بازار و محصولات و نهادههای کشاورزی با بیان اینکه خرید تضمینی برنج بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است، گفت: در حال حاضر دولت مباشرت این کار را به شرکت بازرگانی دولتی ایران واگذار کرده است و هر ساله خرید تضمینی برنج به دلیل اینکه برنج کالای استراتژیک و پرمصرفی است در ایام برداشت با نرخهای مصوب برای خرید ابلاغ میشود. اگرقیمت بازار به قیمتی پایینتر از نرخی که دولت تعیین کرده است برسد، به خرید ورود میکند. در غیر این صورت بازار مقدار برنج عرضه شده را جذب میکند و نیازی به واردات نیست.
مشکلات تنظیم بازار
تنظیم بازار برنج هم مشکلات خاص خود را دارد. سودجویی و احتکار این محصول استراتژیک در برههای از زمان موجب میشود که قیمت آن بالا رود.
جعفری در این خصوص اظهار میکند: برخی از عوامل واسطه و عمده فروش در مقاطع عرضه به قیمت پایینتری برنج را دریافت میکنند و در انبارها احتکار میکنند. این افزاد سودجو در ایام خاصی که افزایش مصرف برنج اتفاق میافتد با قیمتهای غیرواقعی اقدام به عرضه میکنند. وی ادامه میدهد: در برخی از موارد افراد با هدف افزایش قیمت از عرضه آن امتناع میکنند که ضرورت دارد عوامل نظارتی انبارهای عمده فروشان را رصد کنند تا راهی برای سودجویی این افراد باقی نماند.
این مسئول به اختلاط برنجهای ارزان و باکیفیت هم اشاره میکند و میافزاید: مشکل دیگر این است که گاهی برخی افراد اقدام به اختلاط ارقام برنج میکنند. به عنوان مثال برنج خارجی ارزان قیمت و برنجهای داخلی خوشکیفیت را مختلط کرده و مردم به دلیل مطلع نبودن از نوع ارقام برنج و شکل ظاهری آن اقدام به خرید میکنند. این میرساند که در این مورد نیز باید نظارت دائمی صورت گیرد تا جلوی سودجوییهای احتمالی گرفته شود.
نظارت
مدیر اداره بازرسی ونظارت سازمان صنعت و معدن با اشاره به اینکه نظارت بر واحدهای فروش برنج به طور منظم انجام میشود، گفت: قیمت برنج از ابتدای سال جاری 25 درصد افزایش داشته است. «اسماعیل مسلمی» میافزاید: اخیرا به دلیل اینکه فصل برداشت برنج است این قیمتها تا 10 درصد کاهش یافته است. وی ادامه میدهد: قیمت برنج وارادتی از ابتدای امسال 20 درصد افزایش داشته است. زیرا در فصل برداشت برنج داخلی هستیم و پس از آن این قیمتها نیز کاهش خواهد یافت.
46