نژلا پیکانیان: نام محمدعلی نجفی با سریال ماندگار «سربداران» گره خورده است اما این روزها مخاطبان تلویزیون این کارگردان را در مقام یک بازیگر در سریال «معمای شاه» می‌بینند. نجفی در این مجموعه به کارگردانی محمدرضا ورزی نقش قوام السلطنه را بازی می‌کند. شخصیتی تاریخی که نجفی بسیار دوستش دارد و به دلیل برخی شباهت‌های شخصیتی او را با قاضی شارح در «سربداران» قیاس می‌کند. قوام السلطنه در قسمت‌های ابتدایی «معمای شاه» استعفا می‌دهد، اما بعد از مدتی دوباره نخست وزیر می‌شود و بازی نجفی نیز در این مجموعه ادامه پیدا می‌کند. به بهانه پخش «معمای شاه» از قسمت‌های ابتدایی‌اش به سراغ این کارگردان و بازیگر رفتیم و با او درباره این مجموعه، کم کاری‌اش در عرصه کارگردانی و نقش قوام هم صحبت شدیم.
آقای نجفی شاید حضور شما در سریال «معمای شاه» با توجه به سابقه حرفه‌ای که در سینما و تلویزیون دارید برای خیلی‌ها عجیب و سوال برانگیز باشد. برایمان بگویید چطور شد در این سریال حضور پیدا کردید؟
من دوست دارم وقتی قرار است در کاری به عنوان بازیگر حضور داشته باشم نقشی را بازی کنم که برایم چالش برانگیز باشد و وقتی این اتفاق بیفتد مخاطب نیز از تماشای چنین نقشی هیجان زده می‌شود.
سریال «معمای شاه» و نقش قوام این ویژگی را داشت که بازی در آن را قبول کردید؟
من درباره نقش خودم و مقطعی و زمانی که در آن بازی داشتم صحبت می‌کنم و باید بگویم پاسخم مثبت است. وقتی به من گفتند قرار است در این مجموعه تلویزیونی نقش قوام را بازی کنم خوشم آمد. شخصیت قوام السلطنه برای من جذاب بود و احساس کردم می‌توانم روی این شخصیت کار کنم. در واقع من خود شخصیت قوام را دوست داشتم و با اینکه در «معمای شاه» فقط زندگی کاری و سیاسی او مورد توجه قرار گرفته اما باز هم دوستش داشتم.
کدام بعد این شخصیت بیشتر برایتان جذاب بود؟ البته با توجه به اینکه انتقادهای زیادی به شخصیت‌پردازی‌های این مجموعه تاریخی شده و خیلی‌ها معتقدند حق مطب درباره برخی از شخصیت‌ها و ویژگی‌های فردی‌شان ادا نشده است.
درباره انتقادها بهتر است با کارگردان مجموعه صحبت شود چون من نمی‌توانم پاسخگوی خوبی باشم. اما درباره ویژگی‌های جذاب شخصیت قوام باید بگویم همین که مخاطب نمی‌تواند این شخصیت و تصمیم گیری‌هایش را پیش بینی کند به نظرم جالب است و یک ویژگی خوب برای یک شخصیت به حساب می آید. قوام را نه می‌توان شخصیت منفی دانست و نه مثبت. او در برخی سکانس‌ها رفتارهایی از خودش نشان می‌دهد که بیننده را با خودش همسو می‌کند اما گاهی اوقات هم بر خلاف تصور همه جلو می‌رود و در ادامه مخاطب غافلگیر می‌شود. من در سریال «سربداران» هم چنین شخصیتی را داشتم. قاضی شارح با بازی علی نصیریان که ویژگی‌هایش شبیه به قوام بود. او را نیز نمی توانستیم به شکل تک بعدی مثبت یا منفی ببینیم. در حالیکه به او حق می‌دادیم اما گاهی اوقات نیز مقصر او را می‌دانستیم.
شما کارگردانی چند اثر ماندگار در سینما و تلویزیون را بر عهده داشتید اما در «معمای شاه» جلوی دوربین کارگردان جوانی رفتید که سابقه حرفه‌ای اش خیلی کمتر از شماست. پیش آمده بود در طول کار در زمینه کارگردانی او را راهنمایی کنید؟
محمدرضا ورزی در کارش مصمم و با انگیزه است و او در این سریال به عنوان کارگردان حضور داشت. هیچ وقت این اتفاق نیفتاد و اساسا روحیه من هم به گونه‌ای نیست که بخواهم در کار کسی دخالت کنم. من فقط سعی کردم مواردی که از من به عنوان بازیگر این نقش خواسته شده را به خوبی اجرا کنم. قوام از جمله شخصیت‌های مهم داستان است و ریزه کاری‌های زیادی داشت. من در این مجموعه بازیگر بودم و نه در این کار در هر فیلم یا سریال دیگری هم که این اتفاق بیفتد و من به عنوان بازیگر جلوی دوربین بروم کار خودم را انجام می‌دهم.
چرا با وجود موفقیت سریال «سربداران» در سال‌های اخیر سراغ کارگردانی آثار تاریخی نرفتید و فعالیت در این زمینه را ادامه ندادید؟
علی رغم اینکه در این سال‌ها پیشنهادهای زیادی هم برای ساخت سریال‌های تاریخی به من شد اما خودم زیر بار نرفتم. اول اینکه دوره‌ای که من «سربداران» را کار می‌کردم شرایط با حالا فرق می‌کرد. اما دلیل مهم‌تر به سلیقه فردی خودم در ژانرها برمی‌گردد و اینکه من دوست ندارم تاریخ معاصر بسازم. آن هم به این دلیل که برخی شرایط و محدودیت‌ها باعث می‌شود در این گونه آثار نتوان آنطور که باید حق مطلب را ادا کرد. ضمن اینکه مخاطب از بسیاری از شخصیت‌های معاصر پیش زمینه ذهنی دارد، یا نسل‌های قدمی‌تر خودشان از نزدیک آنها را می‌شناختند یا جوان‌ترها از طریق کتب و مقالات اطلاعاتی درباره آنها به دست آورده‌اند. این موضوع نیز کار را سخت‌تر می‌کند و ممکن است باعث شود حواشی مختلفی برای کلیت کار به وجود بیاید. درباره زندگی امامان نیز اوضاع به همین گونه است و اساسا معتقدم وقتی شرایط اینگونه است بهتر است لااقل من دور ساخت چنین کارهایی را خط بکشم.
از زمان پخش «معمای شاه» انتقادهای فراوانی به این سریال و تحریف تاریخی که در آن صورت گرفته شده است. شما به عنوان بازیگر این مجموعه چه نظری درباره انتقادها دارید؟
درباره انتقادها به فیلمنامه من صاحب نظر نیستم چون زمانی هم که این کار به من پیشنهاد شد درباره جزئیات مقطعی که خودم در آن بازی داشتم جویا شدم و البته نظرم را درباره کل کار هم به کارگردان اعلام کردم. اما این انتقادهایی که شما می‌گویید نباید زمینه ناامیدی را در عوامل سازنده یک اثر فراهم کند. من در طول مدتی که در این مجموعه بازی داشتم تمام تلاش خودم را برای ارائه یک نقش خوب به کار گرفتم. از طرف دیگر شاهد تلاش کارگردان هم بودم. من خودم هم سریال تاریخی ساختم و به نظرم برخی قضاوت‌های زود هنگام را نباید جدی گرفت. مهم این است که همه عوامل برای ساخت یک سریال تلاش کرده‌اند و مهم‌تر اینکه محمدرضا ورزی به عنوان یک کارگردان جوان که البته چندین سال است در این عرصه فعالیت می‌کند جسارت ساخت چنین سریال عظیمی را داشته و وارد عمل شده است. من هم به عنوان یک کارگردان و بازیگر که پیشکسوت‌تر از او هستم به خواسته او در این سریال حضور پیدا کردم.
58244