به گزارش سرویس اندیشه خبرآنلاین این کتاب ارزشمند شرح مبسوط حدیث جنود عقل و جهل است که شیخ کلینی از زبان امام صادق (ع) در اصول کافی به اختصار روایت کرده است. امام خمینی (ره) در این اثر تلاش دارد در قالب شرحی بر یکی از معروف‌ترین احادیث عرفانی، مضامین بلند انسان شناختی، عرفان نظری، فلسفه اسلامی و اخلاق عملی را بازخوانی کند.
« سماعه بن مهران، راوى این حدیث (جنود عقل و جهل)، مى گوید: نزد امام صادق(ع) بودم، در حالى که جمعى از یاران و اصحاب آن حضرت گرد ایشان بودند، سخن از عقل و جهل به میان آمد. آن حضرت فرمود: «عقل و لشکر او و جهل و لشکر او را بشناسید تا هدایتشوید.»
آن گاه امام(ع)، بنا به درخواست راوى با ذکر مقدمه اى درباره چگونگى آفرینش عقل و جهل، لشکریان هر یک از آنها را (که براىهر یک، 75 لشکر است) بر شمرد. »
انگیزه حضرت امام(ره)، چنانکه از مقدمه خود ایشان برمى آید، دونکته است:
1. روش متداول علماى اخلاق براى تربیت اخلاقى، از نظر ایشان، ناکارآمد است و به تعبیر ایشان، کتب مربوط به اخلاق، به جاىآنکه دوا باشد، نسخه است. در واقع ایشان معتقد است که اینکتاب ها به جاى پرداختن به اصل تربیت و تصفیه نفوس، در چنبره الفاظ و اصطلاحات، گرفتار آمده اند.
2. حضرت امام(ره) بر این نکته ها پاى فشرده است که هدف اصلى و غایت قصواى صدور روایات، تصفیه نفوس است. بدین ترتیب،پیشوایان دینى که از نظر ایشان اطباى واقعى نفوس اند و به راز و رمز تهذیب و تربیت واقف اند، در روایات خود، بهترین شیوه را براى این هدف برگزیده اند و به جاى اینکه نسخه اخلاقى ارائهدهند، خود دوا را ارائه کرده اند.
کتاب «شرح حدیث جنود عقل و جهل» از شش مقاله کلی تشکیل شده که درباره «نقل لفظ در حدیث شریف است، تیمنا و تبرکا»، «دربیان شمه‌ای از حقیقت عقل و جهل و بیان مراد حدیث شریف»، «در شمه‌ای از خصائص و صفات این دو حقیقت عقلیه و جهلیه به حساب آن چه در این حدیث شریف به آن اشاره فرموده»، «در بیان شمه‌ای از حقیت اقبال و ادبار عقل و جهل کلی و جزئی»، «در شرح اجمالی بعضی از الفاظ و احادیث شریف» و «در بین و شرح جنود عقل و جهل از بعضی وجوه که مقصود از تحریر این رساله است نه از جمیع وجوه» است.