فهیمه حسن‌میری: موضوع «عدالت جنسیتی» با موافقت‌ها و مخالفت‌هایی كه با آن انجام شد، درنهایت توانست نظر مثبت نمایندگان مجلس را جلب كند و آنها در جریان بررسی جزئیات لایحه برنامه ششم توسعه، ماده 116 این لایحه را به تصویب رساندند که بر اساس آن تمام دستگاه‌های اجرایی موظفند نسبت به اعمال رویکرد عدالت جنسیتی بر مبنای اصول اسلامی اقدام كنند.
این موضوع مورد تاكید فعالان حوزه زنان هم قرار گرفته و بر این تاكید می‌كنند كه در نظر گرفتن عدالت جنسیتی، نه تنها می‌تواند به نفع زنان جامعه خودمان باشد بلكه وضعیت كلی زنان در جامعه جهانی را بهبود می‌بخشد.
در همین زمینه، گفت‌وگوی خبرآنلاین با زهرا نژادبهرام، پژوهشگر و فعال حوزه زنان را بخوانید؛
خانم نژادبهرام، نظر شما به عنوان یك پژوهشگر درباره موضوع «عدالت جنسیتی» چیست؟ این مصوبه مجلس چقدر می‌تواند در بهبود وضعیت زنان تاثیرگذار باشد؟
همانطور كه می‌دانید عدالت جنسیتی در برنامه چهارم توسعه هم مطرح شده بود اما مورد تصویب نمایندگان قرار نگرفت. اما خوشبختانه با تلاش نمایندگان این دوره مجلس شورای اسلامی و بویژه اهتمامی كه اعضای فراكسیون زنان مجلس داشتند، نمایندگان نسبت به این خواسته و نیاز جامعه آگاه شدند و ماده 116 را در راستای تحقق عدالت جنسیتی به تصویب رساندند. این اتفاق در نوع خودش بسیار خوب و مبارك است و در عین حال منتظریم كه مورد تصویب اعضای محترم شورای نگهبان هم قرار بگیرد. اهمیت این موضوع از آنجا مشخص می‌شود كه نمایندگان مجلس این ماده را با 162 رأی موافق، 22 رأی مخالف و تنها 6 رأی ممتنع به تصویب رساندند و این نشان می‌دهد كه جامعه به سمتی حركت می‌كند كه این ضرورت تاریخی برای جمهوری اسلامی شناخته شده است.
چرا از این موضوع به عنوان یك ضرورت یاد می‌كنید؟
به این دلیل كه ما داعیه‌دار این هستیم كه با توجه به آموزه‌های عمیق اسلامی، می‌توانیم نیازهایی را كه جامعه جهانی با قواعد و مقرراتش نتوانسته به آنها پاسخ دهد، جوابگو باشیم. وقتی از ام‌القرای اسلامی حرف می‌زنیم كه جوامع جهانی می‌توانند از آموز‌ه‌هایی كه ارائه می‌كنیم بهره‌مند شده و به صلح و ثبات برسند، در این زمینه هم با توجه به این كه زنان در كشورهای مختلف با تبعیض‌های گوناگونی مواجهند كه تبعیض در دستمزد، حقوق قانونی و خانوادگی و اجتماعی بخشی از آنهاست، می‌توانیم فارغ از نگاه‌های افراطی و تفریطی، راه‌حل‌هایی را به جهان ارائه دهیم كه عدالت را برای زنان محقق كند. دكترین عدالت جنسیتی در اجلاس پكن از طریق جمهوری اسلامی ایران مطرح شد و تصویب این لایحه راهكار اساسی است كه رویكردمان را نسبت به انسان و رفع تبعیض در جوامع مختلف نشان دهیم.
چقدر فكر می‌كنید تصویب لایحه‌ای با محوریت عدالت جنسیتی در مجلس شورای اسلامی، می‌تواند این عدالت را در عمل محقق كند؟
ببینید این موضوع چیزی نیست كه در كوتاه‌مدت انتظار تحقق آن را داشته باشیم. طبیعی است كه زمانی طول خواهد كشید تا چنین نظریه‌ای به اجرا درآید اما مهم این است كه در در جه اول، دكترین خودمان را در این زمینه داشته باشیم. لازم بود بعد از 37 سال، رویكردمان را مشخص كرده و نسخه واحدی برای رفع تبعیض‌هایی كه علیه زنان وجود دارد و همه به آن واقف هستند ارائه كنیم. همانطور كه گفتم تصویب این موضوع كه با توجه قابل تقدیر نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی انجام شد، اتفاق بسیار مباركی است اما باید این را بدانیم كه این كافی نیست و تازه شروع راه است. این مصوبه، یك دستورالعمل است كه برای تحقق آن لازم است حساسیت در همه نهادها وجود داشته باشد. خوشبختانه تصویب این لایحه نشان داد همگرایی و همدلی نسبت به این موضوع وجود دارد و این همگرایی و همدلی لازم است به انسجام در عملكرد دولت اعم از قوای مقننه، قضاییه، مجریه و همچنین نهادهای غیردولتی منجر شود، شاخص‌های متناسب استخراج شده و طرح‌های عملیاتی برای رسیدن به آنها در نظر گرفته شود و نظارت مداوم مجلس را نیز شاهد باشیم.
رویكرد عدالت جنسیتی با مخالفت‌هایی هم مواجه بوده. در پاسخ به مخالفان چه می‌توان گفت؟
مگر می‌توان تبعیض را ندید؟ مگر می‌توان تبعیض را پذیرفت؟ می‌توان انكار كرد كه زنان در حقوق شهروندی و استخدامی و بسیاری از حقوق اجتماعی و قانونی‌شان با تبعیض مواجهند؟ ما در كشوری زندگی می‌كنیم كه به اسلام معتقدیم و اصول و فروع دین را باور داریم. یكی از شاخصه‌های فروع دین، عدالت است و ما در آموزه‌های دینی به شدت به دنبال این هستیم كه عدالت را در وجوه مختلف اقتصادی، اجتماعی، جنسیتی و ... دنبال كنیم. همانطور كه می‌دانید در این مصوبه، به اصول دهم، بیستم و یکم قانون اساسی، اهداف سند چشم انداز و سیاست‌های کلی برنامه ششم مبنی بر تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن استناد و اشاره شده بنابراین به نظرم بهتر است بدون این كه موضوع زنان را به موضوعی سیاسی تبدیل كنیم، فارغ از جناح‌بندی‌ها و موضع‌گیری‌های مختلف به این فكر كنیم كه تعهد ما نسبت به تحقق عدالت در جامعه خودمان و جامعه جهانی چیست و از چه روش‌هایی می‌توان آن را اعمال كرد. به نظر می‌رسد عدالت جنسیتی، نه تنها می‌تواند زنان و مردان كشورمان را به وضعیت مطلوب برساند بلكه یك نسخه جهانی برای تسكین دردهای مردم كشورهای دیگر ناشی از تبعیض باشد. باید به این دقت داشته باشیم كه همانطور كه برای منافع ملی همه با هم متحد می‌شویم، عدالت جنسیتی هم از منافع ملی و مرتبط با امنیت ملی است كه لازم است در اجرای آن متحد باشیم.
47234