به دنبال باخت تیم‌ملی فوتبال کـشورمان مـقـابل تـیـم‌مـلی عربستان‌سعودی، نظرخواهی‌های برنامه تلویزیونی 90 و نیز اخبار مربوط به برخورد تعدادی از اعضای تیم‌ملی با یکی از هواداران، بحث‌های زیادی در خصوص نحوه برخورد ورزشکاران و منش آنها مطرح شد. نگارنده در مقام قضاوت یا ارزیابی وقایع و بارتاب آنها نیست، اما نزدیک به 60 درصد از مردمی که در نظرخواهی برنامه 90 در خصوص باخت یادشده شرکت کرده بودند، سرمربی محترم سابق را مقصر می‌دانستند. برخی از نداشتن تاکتیک و برخی هم به طور تلویحی از خودرأیی و انتقادناپذیری دایی گلایه کردند. به علاوه، برخورد خشن 4 بازیکن با یک هوادار، قطعاً اشتباه تاکتیکی نبوده، حکایت از حالتی دارد که اغلب مردم آن را نداشتن اخلاق‌ورزشی می‌دانند. راستی اخلاق چیست و اخلاق ورزشی کدام است؟
برای بسیاری از مردم از روزگار گذشته، به خصوص از زمانی که به اهمیت روابط و معاشرت‌های اجتماعی واقف شدند، همیشه این سئوال مطرح بوده که کدامین رفتار اجتماعی مقبول و پسندیده و کدام نامناسب و ناپسند است. شاید این احساس نیاز از طبیعت الهی ـ انسانی نوع بشر سرچشمه می‌گرفت که در هر‌جا و هر‌زمان با توسل به رفتارهای پسندیده و حسنسلوک، به دنبال ترقی و تعالی خوی انسانی خویش و در پی توسعه حسن سازگاری با هم‌نوع بوده و هست. منابع جامعه‌شناسی، «حسن سلوک» را رفتارهای متعارف غیر‌اجباری می‌داند و عامل آنها را، صاحب فرهنگ و ادب دانسته، متمدن و مهذب می‌خواند. این رفتارها، همچون قوانین نانوشته، اصول منش انسانی را تدوین می‌کند، با این تفاوت که اگر کسی آنها را رعایت نکند، مجازات رسمی یا قانونی ندارد، بلکه فقط در چشم و ذهن دیگران، فاقد آداب و بی‌فرهنگ خواهد نمود که البته، خاطره و اثر خوشایندی نیست. به بیانی دیگر، این رفتارها همان آداب مختلفه هستند که بسیاری از ما آنها را تحت عناوینی چون آداب معاشرت، آداب تعلیم و تعلم، آداب سفر، آداب غذا خوردن و غیره می‌شناسیم و صاحبان آنها را «آداب‌دان» می‌د‌انیم. به‌علاوه، در تعریف حسن‌خلق آمده است که حسن‌خلق یک ملکه نفسانی است که افعال بدنی، مطابق اقتضای آن ملکه، به آسانی از آدمی سرزند. در حقیقت، رعایت این منش و آداب، راه‌حل مشکلی است که اغلب مردم، هنگام تعامل اجتماعی با آن روبه‌رو می‌شوند تا در موقعیت‌های مختلف، چگونه به بهترین شکل با هم رفتار کنند یا در مقابل رفتاری متفاوت ازسوی طرف مقابل، چه عکس‌ا‌لعملی نشان دهند که مناسب، متعادل و متعارف باشد. به علاوه، رعایت آداب در اموری که با حضور دیگران صورت می‌گیرد و یا انجام می‌شود، تنها رعایت آداب نیست که حقوق سایرین را در آن محدوده - بسته به سلوک افراد - محفوظ می‌دارد.
جست‌وجوی کوتاهی در تارهای جهان‌گستر اینترنت حول موضوعاتی چون سلوک و حسن سلوک (Manners & Good Manners) و تلاش بسیاری از افراد و اشخاص، برخی عالم و مجرب، بعضی مبتکر و مشتاق، برای تشریح این موضوعات و فواید رعایت آنها، و نیز ثبت و راه‌اندازی هزاران هزار جایگاه آموزشی آن‌لاین برای شرح نظری و ترتیب کلاس‌های مختلف برای نمایش عملی آداب مختلفه؛ بیانگر این ادعا ست.
اما اخلاق ورزشی، از مقوله کلی اخلاق دور نیست با این تفاوت که بسیاری از مردم ورزشکاران را به دلیل خصوصیات مردانگی و جوانمردی غالب در امر ورزش، به عنوان الگو و سرمشق می‌شناسند و طبعاً انتظار آن است که آنها در انجام رفتارهای پسندیده و نمایش حسنسلوک، بیش از دیگران اهتمام ورزند.
اما آن‌چه که گاه از تعداد بسیار بسیار معدودی از ورزشکاران در داخل و خارج مشاهده می‌شود، نه تنها نشانی از اخلاق‌ورزشی، که اساساً از اخلاق‌عمومی هم نشانی ندارد. شاید لازم باشد پیش از آن‌که مربیان دلسوز و زحمتکش به تمرینات ورزشی جوانان ورزشکار بپردازند، آنان را با اصول کلی اخلاق و سپس با اخلاق‌ورزشی آشنا کنند که نمایش حسنسلوک در همه حال، چه زمانی که در مسابقات پیروز می‌شوند و چه هنگامی که می‌بازند، به خصوص در مسابقات بین‌المللی ـ خواه در ایران و خواه در خارج از کشور ـ یک اصل است. البته برخورد خشن، عملی خلاف و جرم است و از دایره بحث در‌خصوص حس‌خلق و اخلاق ورزشی بیرون.
سخنران تشریفات بین‌المللی و ارزیاب گفتار و رفتار