فاطمه محمدی‌نژاد: کدام منبع طبیعی انرژی را سراغ دارید که رایگان باشد، هیچ کربنی تولید نکند و از دیرباز به بشر کمک کرده و حتی در میان اقیانوس‌ها به داد او رسیده است؟ پاسخ بدون شک باد است.
اما مدت‌هاست که نه نشانی از آسیاب‌های بادی برجامانده و نه از کشتی‌های بادبانی که کریستف کلمب و واسکو دوگاما را به آمریکا و هند رساند. به جای آن ها، کشتی‌های فولادی بزرگ پا به عرصه وجود گذاشته‌اند.
به گزارش سی.نت، این کشتی‌های بزرگ که گاهی مساحتی به اندازه سه زمین فوتبال دارند، با مصرف سوخت‌های فسیلی، میلیون‌ها تن گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند. کشتیرانی مسئولیت 90 درصد حمل‌ونقل تجاری دنیا را برعهده دارد و با انتشار سه درصد از ترکیبات کربنی در جهان، سهمی بالاتر از اقتصاد کشوری مثل آلمان را در تولید دی‌اکسیدکربن به خود اختصاص داده است.
به همین دلیل است که یافتن انرژی‌های جایگزین برای کشتیرانی، نقش مهمی در مقابله با گرمایش جهانی دارد. یکی از موثرترین فناوری‌ها برای کاهش مصرف سوخت کشتی‌ها دقیقا همانی است که از هزاران سال پیش توسط دریانوردان باستانی استفاده می‌شد. استفن ریج نیز جزو افرادی است که به دنبال احیای این کاربرد قدیمی هستند، اما نسخه قرن 21 او از کشتی‌های بادبانی با نسخه‌های قدیمی بسیار متفاوت است.
وی ایده یک سیستم بادبادکی را برای کشتی‌ها مطرح کرده و می‌گوید: «باد بی‌نظیر است، هم رایگان است و هم نیازی به حمل‌ونقل آن ندارید.»
شرکت ریج با نام اسکای‌سیلز، بادبادک‌های عظیمی مشابه پاراگلایدر تولید می‌کند. بادبادک‌ها، کشتی‌ها را سریع‌تر از دیگر ابزارهای قدیمی به جلو می‌رانند، چون پویا هستند و برای گرفتن بادی که از جهان مختلف می‌وزد حرکت می‌کنند. این سیستم می‌تواند 10 تا 30 درصد در سوخت یک سفر دریایی صرفه‌جویی کند.
رایگان چون باد
اما چطور می‌توان مردم را به استفاده از این فناوری‌های جدید تشویق کرد؟ یک سیستم کاهش کربن که در آن کشتی‌ها برای استفاده از سوخت نامناسب، جریمه و برای استفاده از سوخت‌های سبز تشویق می‌شوند، می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های سبز را افزایش دهد.
ریج می‌گوید:« اگر یک سیستم حذف کربن وجود داشت، قادر بودیم به مهم‌ترین محرک تجارت دست یابیم.»
فیلیپ روچه، یک وکیل بازرگانی دریایی در انگلیس گفت:« اگر کل صنعت کشتیرانی را یک کشور فرض کنیم، این کشور ششمین یا هفتمین منتشرکننده گازهای گلخانه‌ای است.»
این گازها با گسترش تجارت جهانی، رو به افزایش خواهند گذاشت. سازمان بین‌المللی دریانوردی پیش‌بینی کرده است تا سال 2050 انتشار گازها از کشتیرانی 150 تا 250 درصد افزایش خواهد داشت.
با این حال ایجاد چنین سیستمی در کشتیرانی بسیار دشوار است زیرا اکثر کشتی‌ها برای کاهش هزینه‌های مالیاتی و کارگری زیر پرچم دیگر کشورها کار می‌کنند. کشتی‌هایی از دانمارک، آلمان و انگلیس در پاناما، لیبریا و حتی مغولستان مشغول به کارند و تحت پیمان کیوتوی سازمان ملل، هیچ وظیفه‌ای برای حذف انتشار کربن ندارند و این، در حالی است که طبق پروتکل کیوتو، تنها 40 کشور صنعتی موظف هستند در بازه زمانی 2008 - 2012 به اهداف حذف انتشار گازها دست یابند.
طبق این ماده قانونی که کشورهای ثروتمند مسئول بخش عظیمی از انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند، کشورهای در حال توسعه در این قانون اجباری معاف شده‌اند. کشورهای فقیرتر نیز در صورت تمایل می‌توانند گام‌های داوطلبانه در این مسیر بردارند.
اما این قانون در حال حاضر منسوخ شناخته می‌شود. چین به عنوان نخستین آلاینده، آمریکا را پشت سر گذاشته و هند، چهارمین کشور آلاینده نام گرفته و درست بعد از روسیه قرار دارد. کشورهای در حال توسعه نیز از قبول این قوانین به عنوان یک عهدنامه سر باز می‌زنند و در نشست کپنهاگ نیز تنها بر به‌کارگیری اقدامات داوطلبانه توافق کردند.