به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نشست «کپی یا اقتباس، چالشی در هنر معاصر» با حضور ابراهیم حقیقی (طراح گرافیک)، بهروز دارش (مجسمه ساز)، کورش گلناری (مجسمه‌ساز) و مجتبی آقایی (عکاس)، عصر شنبه 24 تیر در سالن سینما تِک موزه هنرهای معاصر برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مجتبی آقایی توضیحاتی را درباره تاثیرات هنرهای تجسمی در دنیای امروز و همچنین تکامل این هنر با استفاده از رسانه‌ها برای حاضران ارائه کرد و گفت: «باید از جریان کلی موضوع کپی آگاه شویم و راهکارهایی برای این موضوع انتخاب کنیم.»
در ادامه، ابراهیم حقیقی درباره مسئله کپی یا اقتباس در خلق آثار هنری گفت: «این مسئله دغدغه هنرمندان و مردم است، سابقه کپی به سال‌های بسیار دور بازمی‌گردد؛ گویا خصلت انسان است که اگر اثری خوب باشد، از روی آن کپی کند.»
او افزود: «مشکلی که با آن روبه‌رو هستیم، نبود قانون یا عدم بهروز بودن آن متناسب با نیاز امروز است. این مسئله نه تنها در حوزه تجسمی بلکه در سایر حوزه‌ها چون دفتر نشر هم وجود دارد و مسئولان مربوطه در اکثر مواقع سعی در حل مسئله و آشتی دادن دو طرف دارند تا کار به مراجع قضایی نرسد و در اکثر اوقات هم مشکل حل می‌شود.»
این هنرمند ادامه داد: «در حوزه فروش بحث متفاوت است، وقتی از فروش آثار هنری و حراج‌ها سخن می‌گوییم که رقم‌های بالایی در آن رد و بدل می‌شود، قطعا برای اثبات کپی یا تقلب باید قانون درست وجود داشته باشد. برای این کار می‌توان به قوانین کشورهای دیگر در این زمینه هم نگریست.»
حقیقی با اشاره به تعدد این مشکل در جشنواره‌ها و بینال‌ها توضیح داد: «در این رویدادهای فرهنگی به وفور شاهد این اتفاقات هستیم، نظر من بر این است که در جشنواره‌ها دبیر و دبیرخانه باید پاسخگوی این موضوع باشد و در انتخاب آثار سازوکاری را ایجاد کنند تا آثاری که احتمال می‌رود کپی باشند، وارد نشوند.»
در بخش دیگر این مراسم، بهروز دارش درباره مشکل کپی بودن آثار هنری در ایران، بیان کرد: «این موضوع در دو قسمت مطرح می‌شود، ابتدا در مورد قضاوت‌ها و داوری‌هایی که می‌شود و دوم اعتراض‌هایی که در ادامه نسبت به داوری‌ها پیش می‌آید. باید به دنبال راه حلی باشیم که این مسایل را به حداقل برسانیم. ما در دنیا هیچ اثری نداریم که قائم به ذات باشد.»
او افزود: «قضاوت یعنی اینکه کاری را انتخاب کنیم که در هنر تاثیرگذار باشد و حرفی برای گفتن داشته باشد که این مسئله نیاز به گفت‌و‌گو و هم‌اندیشی بیشتری دارد. مسئله دیگر، جهان مجازی است که امروزه واقعی‌تر از جهان حقیقی شده؛ در نتیجه هرکس هرچه که می‌خواهد می‌نویسد و درباره هر مسئله‌ای که درباره آن هیچ اطلاعاتی ندارد، اظهارنظر می‌کند. آزادی خوب است اما در حد و اندازه‌اش؛ فضای مجازی هم باید همانند دنیای واقعی محدودیت‌هایی داشته باشد. افراد زیادی هستند که در فضای مجازی به یک اثری برچسب کپی بودن می‌زنند و آن شایعه را تبدیل به واقعیت می‌کنند.»
کورش گلناری که آخرین سخنران بخش اول این مراسم بود، درباره تاریخچه اقتباس توضیح داد: «قدمت اقتباس از تاریخ هنر هم فراتر است و نظریه پردازان یونانی برای اولین بار این مبحث را مطرح کردند و افلاطون آن را شرح داد.»
او افزود: «وقتی بحث از تفسیر اثری می‌شود، راه گریزی است که هنرمندان مفاهیمی را از هم وام بگیرند و اثری مجزا از اثر مرجع خلق کنند. اثر هنری حاصل ذهن پروسه‌مند هنرمند است و وقتی می‌خواهیم تاریخ هنر را بررسی کنیم، این پروسه را باید مطالعه کنیم. بشر با طی کردن مسیری به این هنر معاصر رسیده است و پس چطور می‌تواند با اقدامی ساده لوحانه اثری را از اینترنت دریافت و با جابه‌جایی عناصر آن، چیزی به نام یک اثر جدید خلق کند.»
این هنرمند ادامه داد: «اینکه کاری را از مرجعی گرفته و برداشتی از آن داشته باشیم، موردی ندارد، در صورتی که برایش منبع زده باشیم. باید منبع را بر اساس اصول اخلاقی ذکر کرد؛ متاسفانه امروزه منبع را ذکر نمی‌کنیم و احساس می‌کنیم که دیگران به آن دسترسی ندارند و از آن آگاه نمی‌شوند.»
در ادامه، حقیقی در بیان راهکارهای خود برای حل این مشکل از دارش نقل قولی درباره عدم نیاز به قانون کرد که با واکنشی از سوی او روبه‌رو شد که چنین سخنان را بیان نکرده است. این بحث باعث شد تا حقیقی جلسه را به نشانه اعتراض ترک کند، او البته قبل از این اقدام گفت: «ما قرار بود با یکدیگر گفت‌و‌گو کنیم، اما تا زمانی که نمی‌توانیم با هم دیالوگ داشته باشیم، پس چگونه می‌خواهیم مشکلاتی از این دست را حل کنیم.»
دارش هم در توضیحاتی راهکارهایی برای این مسئله بیان کرد: «من نمی‌گویم که قانون مهم نیست، بلکه معتقدم باید زمینه‌های فراوانی در جامعه ایجاد شود تا قانون اثرگذار باشد، اما هنرمند را نمی‌توان به قانون محدود کرد. من تقلید را مقدم بر تکامل نادرست می‌دانم، ولی تقلید صرف را تایید نمی‌کنم و معتقدم در رویدادهای فرهنگی، بخش انتخاب بر داوری ارجح است و هیئت‌های انتخاب باید دقیق‌تر به آثار نگاه کنند.»
57243