عراقیها برای دومین بار پس از سقوط دیکتاتور، داشتن یک پارلمان تشکیل شده از رأی مستقیم مردم را تجربه میکنند و باید دید تا کجا میتوانند شکرگذار نعمت الکترال دموکراسی بوجود آمده پس از صدام باشند.
کشمکشهای پدید آمده در عرصه انتخابات پارلمانی البته با افتتاح پارلمان جدید کم که نخواهد شد، هیچ، احتمالا ابعاد تازهتری به خود خواهد گرفت. لیست العراقیه به شدت در تحرک است تا سهمی در دولت آینده داشته باشد و گمانه زنیها اگرچه حاکی از ان است که ائتلاف جدید تشکیل شده میان حکیم و مالکی سهم قابل توجهی از وزارتخانهها و حتی در پالمان برای این لیست قائل شده اما طرف سکولار آنها را کافی نمیداند.
مشکلی که وجود دارد این است که طرفین همگی خود را ذی حق تشکیل دولت میدانند و در این بین مالکی با رویکرد جالبی روز یکشنبه دیداری را با ایاد علاوی رهبر لیست العراقیه ترتیب داد. یکی از پیامهای این دیدار بدون شک برای رقبای شیعه و خصوصاً به جریان حکیم است که اگر با تشکیل کابینه و فرارسیدن زمان تعیین نخستوزیر او را انتخاب نکنند هر آینه او میتواند در یک گردش سیاسی آشکار با علاوی متحد شود و باعث سقوط اتحاد جدید میان دو گروه شیعه موسوم به التحالف الوطنی شود.
پیام دیگر این دیدار به ایاد علاوی این است که تلاشهای او برای دست یابی به پست نخستوزیری بیفایده است و او باید بپذیرد که این اکثریت شیعه است که فراکسیون بزرگ را تشکیل داده و اجازه دارد دولت تشکیل دهد اما به یمن این دیدار و در صورتیکه ایاد علاوی حق حاکیمت را برای رقبای دیگر خود به رسمیت بشناسد میتواند روی همکاری و تعامل مالکی برای گرفتن امتیازهای سیاسی در آنده حساب باز کند.
یکی از سناریوهایی که در این شرایط محتمل است اینکه ایاد علاوی سه وزارتخانه کلیدی یعنی دارایی، امور خارجه و دفاع را به دست خواهد آورد و از کابینه سهمی خواهد داشت مضاف بر اینکه مالکی از ریاست یکی از اعضای لیست العراقیه بر پارلمان این کشور دفاع خواهد کرد.
با این همه علاوی همچنان خود را محق تشکیل دولت میداند و این نظر او برای ائتلاف شیعیان هضم نشدنی است. اظهارات روز یکشنبه تحلیلگران عراق موید این ادعاست که العراقیه به شدت در توهم تشکیل دولت به سر میبرد و به این باور رسیده که حق او از سوی جریان شیعه ضایع شده است.
یک سایت انگلیسی زبان عراق با استناد به مصاحبه روز یکشنبه طارق الهاشمی در گفتوگو با روزنامه الشرق القطریه دو راه رابرای ایاد علاوی پیشبینی کرده است که از هر منظر قابل تأمل است. او گفته است علاوی یا مجبور میشود وزن کشی سیاسی را به خیابانهای عراق و خصوصاً مناطقه سنی نشین بکشاند و یا منتظر بنشیند تا التحالف الوطنی که سازکار تازه شیعیان عراق برای اتحاد و یکپارچگی است به شکست منجر شود.
در اظهارات این تحلیلگر سیاسی که به عنوان سرمقاله در سایت رودستو ایراک منتشر شده، دو سرنخ جدی وجود دارد. اول اینکه او تهدید میکند که اگر علاوی از بازی سیاسی کنار زده شود او مجبور خواهد شد "دست به خطرناکترین بازی سیاسی عمر خود بزند" که همانا به خیابان کشاندن موافقان و طرفداران خود است. این پیام برای شیعیان بسیار معنا دار است.
سرنخ دوم این است که اتحاد ملی شیعیان عراق بسیار سست و شکننده است و هر آن ممکن است با زیاده خواهی یکی از طرفین که احتمالا مالکی باشد به بنبست برسد و این زمان بهره برداری علاوی است تا پای به میدان بگذارد و با ائتلاف با مالکی یا حکیم سکاندار تشکیل دولت شود.
در هر دو حالت چنین تحلیلهایی باید برای التحالف الوطنی عراق زنگ خطری جدی محسوب شود. لیست العراقیه در عین حال که میتواند شریک سیاسی خوبی برای اداره عراق مورد استفاده قرار گیرد میتواند مانند یک بمب ساعتی قوی که عقربههای انفجار ان را روزهای آتی و مکانیزم تشکیل دولت در این کشور پیش میبرد عمل کند و بغداد را به چند سال قبل بازگرداند.
تشکیل هیأتی برای انتخاب نخستوزیر
درچنین فضایی منابع خبری از تشکیل هیأتی برای انتخاب نخستوزیر عراق خبر میدهند. به گزارش فارس التحالف الوطنی یا همان همپیمانی ملی، متشکل از دو ائتلاف شیعی "دولت قانون " و "ائتلاف ملی "، مقرر کرده است یک هیأت اداری برای انتخاب وزیر نخستوزیر تشکیل شود.
این خبرگزاری به نقل از روزنامه فرامنطقهای "الحیات " نوشته است تشکیل "هیأت اداری " جایگزین "کمیته داوران " است که پیش از این برای انتخاب نخستوزیر تشکیل شده بود.
در همین رابطه "باسم العوادی " مشاور ویژه ریاست مجلس اعلای اسلامی عراق گفت که طرفین همپیمانی ملی با برگزاری نشستی تشکیل هیأت مشترک جدید متشکل از نمایندگان دولت قانون و ائتلاف ملی تحت عنوان "هیأت اداری " را بررسی خواهند کرد و ماموریت این هیأت رایزنی با ائتلاف العراقیه و ائتلاف کردها برای تشکیل دولت است.
به گفته او این هیأت اداری رایزنی برای تشکیل دولت و توزیع پستها و وزارتخانههای کلیدی را برعهده خواهد داشت و یک کمیته کوچک از آن منشعب میشود که وظیفه آن انتخاب نخستوزیر آینده است و این کمیته به جای کمیته داوران فعالیت خواهد کرد.
زمان معرفی نامزد همپیمانی ملی برای نخستوزیری هنوز مشخص نیست مضاف براینکه از نگاه آنها این ماموریت ساده نیست و نیاز به زمان طولانی و مذاکرات عمیق دارد همچنانکه ویژگیهای نخستوزیر آینده نسبت به آنچه در سال 2006 بود، پیچیده شده است.
این درحالی است که مهر به نقل از رسانههای عراق نوشته است مهمترین سناریو درباره تشکیل دولت جدید، مبتنی بر ابقای نوری المالکی رهبر ائتلاف دولت قانون در سمت نخستوزیری است. طبق این سناریو همچنین ایاد علاوی رئیس فهرست العراقیه عهده دار سمت ریاست جمهوری خواهد شد مشروط بر اینکه اختیارات رئیسجمهوری افزایش یابد. ریاست شورای امنیت ملی و ارتش عراق از جمله این اختیارات خواهد بود. در مقابل کُردها نیز ریاست پارلمان عراق را از آن خود خواهند کرد.
افتتاح دومین پارلمان پس از دیکتاتو
نشست پارلمان جدید عراق پس از حدود سه ماه و نیم از زمان برگزاری انتخابات، آنگونه که قرار بود با ریاست سنی حسن العلوی یکی از اعضای ائتلاف العراقیه آغاز شود، نشد و به جای آن به ریاست فواد معصوم از ائتلاف کردها آغاز شد و این خود اگرچه از حاشیههای اصلی مراسم افتتاح پارلمان محسوب شد رفتار جالب دیگری از او و حامیانش در مجلس سرزد که اصل موضوع ریاست را به فراموشی سپرد.
رئیس کرد مجلس اعلام کرد که حاضر به ادای سوگند به زبان عربی نیست و نهایتاً بعد از بحث و مشاجرات زیادی که در گرفت کردها به زبان کردی سوگند خوردندو عربها به زبان عربی. انتخاب رئیسجمهوری جدید و همچنین هیأت رئیسه پارلمان جدید در دستورکار منتخبان ملت عراق قرار دارد.