توليدکنندگاني که از اجاره زياد غرفه‌ها و وضعيت فروش ناراضي‌اند و به خاطر فروش پايين نمي‌توانند حتي در هتل‌ها اقامت کنند. پولي‌شدن غرفه‌هاي نمايشگاه صنايع دستي اتفاقي است که به سه، چهار سال پيش بازمي‌گردد. اتفاقي که از زمان رياست سلطاني‌فر در سازمان ميراث فرهنگي آغاز شد؛ به اين بهانه که براي تسهيل ورود شرکت‌هاي خصوصي به نمايشگاه ملي صنايع دستي، در ازاي اختصاص غرفه‌هاي نمايشگاهي، هنرمندان اجاره دهند. اين ماجرا باعث شد بسياري از توليدکنندگان، نمايشگاه هرساله صنايع دستي را که مي‌توانست اتفاقات خوبي براي آنها در پي داشته باشد، تحريم کنند. مسئله‌اي که به نظر مي‌رسد حقوق هنرمندان و توليدکنندگان صنايع دستي در بحث‌هاي حمايتي در نقطه صفر قرار گرفته است. در سال‌هاي اخير معاونت صنايع دستي از جنبه حمايتي خودش خارج شده و همه چيز را به اعطاي يک وام چهار درصدي محدود کرده است البته با توجه به شرايطي که براي دريافت اين وام تعريف شده کمتر هنرمندي مي‌تواند آن را دريافت کند. علاوه‌براين نزديک به دو سال است که بيمه هنرمندان حذف شده البته با تلاش مسئولان طرح استادکاران در مجلس شوراي اسلامي مطرح شده و به تصويب رسيده اما در اين طرح نيز توجهي به پيشکسوتان نشده است.
اسکان غرفه‌داران در پارکينگ نمايشگاه
بسياري از غرفه‌داران که از شهرهاي ديگر براي حضور در نمايشگاه آمده‌اند به خاطر اجاره بالاي غرفه‌ها و وضعيت نامناسب فروش، شب‌ها در پارکينگ نمايشگاه و داخل چادرهاي مسافرتي مي‌خوابند. توليدکننده‌هايي که از شهرهاي مختلفي مانند خراسان جنوبي ، اهر و ديگر شهرها آمده‌اند و با پرداخت اجاره‌هاي سنگين غرفه‌ها ، بدون فروش رضايت‌بخش، شب‌ها نيز جايي براي اسکان ندارند. يکي از اين توليدکنندگان مي‌گويد: «هيچ‌جايي نداشتيم و مجبور بوديم اينجا بخوابيم. هرجايي هم رفتيم يا پر يا هتل‌ها خيلي‌گران بوده و فروشمان آن‌قدر زياد نبوده که بتوانيم خرج هتل را بدهيم. غرفه‌اي که قرار بود به ما بدهند در سالن هشت و 9 بود که جزء پربازديدترين سالن‌ها بود ولي وقتي آمديم اينجا گفتند سالن هشت و 9 جا ندارد و سالن 25 را به ما دادند که اصلا جاي خوبي نيست. به هرحال نورچشمي‌ها بايد جاي بهتري غرفه داشته باشند البته گفتند مابه‌التفاوت غرفه را پرداخت مي‌کنيم ولي 150 تومن کجا و غرفه خودمان کجا؟ » يکي ديگر از غرفه‌داران مي‌گويد: «اجاره غرفه‌ها خيلي بالاست؛ ما بايد براي 12 متر، يک و نيم ميليون اجاره بديم. 10 ميليون جنس هم که بياريم در خوشبينانه‌ترين حالت پنج ميليون بفروشيم، با پول جا و غذا کلا دو و نيم ميليون براي ما مي‌مونه. امسالم که به خاطر جاي سالن و غرفه‌مون اصلا فروش نداريم. هزينه اقامت تو هتل هم خيلي گرونه؛ ميراث فقط براي يک‌سري شهرهاي محروم هتل مي‌گيره. مجبوريم تو چادرهاي مسافرتي تو پارکينگ نمايشگاه بخوابيم تا اين چند روز هم بگذره.»
تحريم نمايشگاه به‌خاطر پولي‌شدن غرفه‌ها
ماجراي پولي‌شدن غرفه‌هاي نمايشگاه صنايع دستي از زمان رياست سلطاني‌فر در سازمان ميراث فرهنگي آغاز شد؛ به اين بهانه که براي تسهيل ورود شرکت‌هاي خصوصي به نمايشگاه ملي صنايع دستي، در ازاي اختصاص غرفه‌هاي نمايشگاهي، هنرمندان اجاره بدهند. در صورتي که پيش‌ازاين غرفه‌هاي نمايشگاهي به صورت رايگان در اختيار آنها قرار مي‌گرفت. در زمان رياست احمدي‌پور نيز اگرچه تلاش‌هاي بسياري براي حمايت از هرمندان صنايع دستي صورت گرفت اما اقدامي در جهت حذف اجاره براي غرفه‌ها انجام نشد. اين نارضايتي تا جايي پيش رفت که برخي هنرمندان و توليدکنندگان، نمايشگاه را با اين ادعا که «من هنرمندم، خالق و مالک ميراث ملموس و شرکت در نمايشگاه اجاره‌اي صنايع دستي را در تمام سال تحريم مي‌کنم.» تحريم کردند و نزديک به سه، چهار سال است که در هيچ‌کدام از نمايشگاه‌هاي صنايع دستي شرکت نمي‌کنند. در همين ميان نيما ذاکري سعيد، فعال صنايع دستي مي‌گويد: «از حدود سه سال پيش نمايشگاه ملي صنايع دستي را تحريم کرديم و به دفعات پاي صحبت با نامور مطلق، معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نشستيم اما نتوانستيم با او درباره حذف اجاره‌بهاي دريافتي در ازاي اختصاص غرفه‌هاي نمايشگاهي به هنرمندان به نتيجه برسيم. هرچند او به‌عنوان معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي سازمان ميراث فرهنگي اقدامات مثبت و خوبي را در جهت بهبود وضعيت اين عرصه انجام داده اما به نظر مي‌رسد که در بحث حمايتي در نقطه صفر قرار گرفته است. در سال‌هاي اخير معاونت صنايع دستي از جنبه حمايتي خودش خارج شده و همه چيز را به اعطاي يک وام چهار درصدي محدود کرده است البته با توجه به شرايطي که براي دريافت اين وام تعريف شده کمتر هنرمندي مي‌تواند آن را دريافت کند.» او در ادامه مي‌گويد: « نزديک به دو سال است که بيمه هنرمندان حذف شده البته با تلاش مسئولان طرح استادکاران در مجلس شوراي اسلامي مطرح شده و به تصويب رسيده است اما در اين طرح نيز توجهي به پيشکسوتان نشده است.»
نابودي هويت فرهنگي در سايه دلالي
شاهرخ پوري، توليدکننده صنايع دستي و نوآور نمونه با اشاره به اينکه چهار سال است نمايشگاه را تحريم کرده، به «وقايع‌اتفاقيه» مي‌گويد: «من کسي بودم که نمايشگاه صنايع دستي را ترک نمي‌کردم و اتفاقات خيلي خوبي براي ما مي‌افتاد ولي از زماني که پولي شد ديگر شرکت نکرديم؛ چون روز هنرمندان است و ما انتظار داريم که به ما توجه کنند و سوبسيد دولت در اين شرايط شامل حال ما شود. کساني هم که از شهرهاي دور مي‌آيند ، يک ميليون و نيم پول غرفه مي‌دهند و يک ميليون تومان هم هزينه غذا و اسکان و... مي‌شود. درواقع براي يک هفته حداقل دو و نيم ميليون تومان هزينه مي‌کنند که در مقابل فروش کم هيچ سودي برايشان نخواهد داشت.
متراژ غرفه‌ها به‌طور ميانگين 12 متر است که نزديک به يک و نيم ميليون پول اجاره غرفه مي‌دهند. ما انتظار داريم از اين توليدکننده‌ها حمايت شود.» پيش‌ازاين بهمن نامور مطلق، معاون صنايع دستي کشور گفته بود که فروش صنايع دستي در نمايشگاه‌ها چهار برابر شده است. اين درحالي است که پوري مي‌گويد: «شايد آقاي نامور راست مي‌گويد يا فقط اشاره به عده خاصي دارند که به‌عنوان مثال 15 غرفه اجاره مي‌کند و قطعا آن توليدکننده فروش بسيار خوبي خواهد داشت ولي توليدکننده‌اي که در يک انباري کوچک کار مي‌کند نياز به حمايت دارد و با اجاره‌هاي سنگين و فروش کم، به جايگاه دلخواه نخواهد رسيد. درواقع بخش خصوصي فقط به فکر سرمايه خودش است که بتواند سود کافي داشته باشد. ما با آقاي نامور صحبت کرديم و علي‌رغم اينکه هميشه گوش شنواي حرف‌هاي ما بوده‌اند ولي به دنبال اهداف خودشان هستند و به هنرمندان و توليدکننده‌هاي ضعيف کمتر اهميت مي‌دهند. متأسفانه در اين مملکت دلالي حرف اول را مي‌زند و دنبال کساني هستند که پول دارند و مي‌توانند سرمايه وارد کشور کنند.» او با اشاره به اينکه اصل 44 هيچ ارتباطي به صنايع دستي ندارد، ادامه مي‌دهد: «اصلا نبايد اصل 44 را وارد هنرهاي دستي و سنتي کرد زيرا هويت فرهنگي ماست؛ صنعت نيست که به بخش خصوصي واگذار کنيم و دولت موظف است که به اين بخش سوبسيد بدهد.»
۴۲۲۳۵