برای روشن‌شدن صحت این ادعا می‌توان سری به محتوای برخی VODها زد.
یوتیوب ایرانی!
سرشناس‌ترین VOD ایرانی سایت«آپارات» است؛ سایتی كه از زمان فیلتر شدن «یوتیوب» در ایران، به عنوان «یوتیوب ایرانی» شناخته می‌شود. خبرگزاری آلمان چند ماه بعد از راه‌اندازی «آپارات» در گزارشی به این وب‌سایت ایرانی می‌پردازد و می‌نویسد: در وب‌سایت «آپارات» نیز همچون «یوتیوب» كاربران می‌توانند بدون نیاز به دعوتنامه به عضویت سایت درآیند و ویدئو به اشتراك گذارند. «آپارات» هم باز مثل «یوتیوب» امكان دانلود ویدئو ندارد و كاربران تنها می‌توانند ویدئوها را با ورود به وب‌سایت تماشا كنند. «آپارات» برای دسترسی آسان‌تر كاربران به ویدئوها، گروه‌های مختلف موضوعی تعریف كرده است كه كاربر می‌تواند ویدئوها را در یكی از این گروه‌های مرتبط به اشتراك گذارد. دیگر كاربران نیز با مراجعه به گروه‌های موضوعی، می‌توانند سریع‌تر و آسان‌تر ویدئوی موردنظر خود را پیدا كنند. این گروه‌های موضوعی عناوینی چون طنز، شخصی، خبری، حیوانات، تبلیغات، هنری، ورزشی، فیلم و تفریحی را شامل می‌شود. نكته مهم در گزارش DW پرداختن به بارگذاری ویدئوهایی با «رعایت شئونات اسلامی» است.
این گزارش می‌افزاید: گردانندگان «آپارات» همچنین تأكید دارند كه «به اشتراك گذاشتن ویدئوهایی كه مغایر با قوانین و مقررات جاری كشور و مصداق توهین به نظام، شخصیت‌های مذهبی، كشوری و لشكری باشد، ممنوع است.» این وب‌سایت به صراحت اعلام كرده است كه همه فیلم‌های به اشتراك گذاشته در «آپارات» بازبینی می‌شوند و اگر محتوا مغایر با شئونات اسلامی و قوانین كشور باشد، به سرعت حذف خواهد شد. «آپارات» نیز همچون «یوتیوب» كه به تقلید از آن ساخته شده است، پربیننده‌ترین ویدئوهای هفته را معرفی می‌كند. نگاهی به پربیننده‌های این وب‌سایت حاكی از آن است كه بیشتر ویدئوهای با موضوع طنز، سرگرمی و مذهبی برای كاربران این وب‌سایت جذاب است.
یوتیوب ایرانی، اسلامی هم هست؟!
با این اوصاف، تصور اولیه این است كه در «آپارات» قرار است با فضایی روبه‌رو شویم كه در آن «رعایت اصول اسلامی» شده باشد، اما كافی است نگاهی به محتوای برخی از ویدئوهای بارگذاری‌شده در این سایت بیندازیم تا مسئله شكل بهتری پیدا كند.
ابتدا باید تأكید كرد كه «آپارات» چند سالی است از یك سایت به اشتراك گذارنده ویدئو فاصله گرفته و با مشاركت بخش خصوصی و تولیدكنندگان غیر دولتی آثار ویدئویی اقدام به تولید برنامه‌های اینترنتی می‌كند. «آپارات» همچنین «فیلیمو» را دارد كه مدعی ارائه هزاران عنوان فیلم و سریال ایرانی و خارجی است.
طبق آمار ارائه شده توسط «آپارات» تولیدات اختصاصی این سایت شامل 62 عنوان برنامه می‌شود كه در زمینه‌های مختلفی تولید می‌شود. از برنامه‌های گفت‌و‌گو‌محور گرفته تا برنامه‌های گزارشی و فان و توجه ویژه‌ای كه در این میان به حوزه‌هایی مانند سینما و موسیقی می‌شود. «آپاراتچی»، «تاپ‌تن»، «شیش و چهار»، «ویدئوگرام»، «آبان»، «رزم آور»، «جعبه‌سیاه»، «ورود ممنوع»، «فصل زندگی» و «دیش و میش» برخی از عناوین تولیدات این سایت است.
پوشش‌های ناهنجار با شعار رفتار قانونی
به طور كل حجاب و نوع پوشش اسلامی بانوانی كه در این برنامه‌ها حضور دارند، با آنچه در عرف جامعه به عنوان پوشش مناسب یاد می‌شود، فاصله زیادی دارد چه آن زن به عنوان مجری در برنامه حضور داشته باشد و چه به عنوان مهمان یا مصاحبه‌شونده مردمی! وسعت این موضوع تا حدی است كه این تصور را به وجود می‌آورد که «آپارات» عامدانه به این سمت حركت كرده‌است تا فضایی را شكل دهد که با ایجاد جاذبه‌های زنانه و نگاه‌های جنسیتی، بیننده‌های ویدئوها را بالا ببرد، افزایش كلیك‌ها برای تماشای ویدئوهای اینچنینی می‌تواند تضمین‌كننده رنكینگ مناسب سایت و ادامه درآمدزایی برای گردانندگان این سایت باشد. این سیاست نه‌تنها در ویدئوها بلكه در محتوای برنامه‌ها هم دیده می‌شود. قبح‌زدایی از برخی مسائل اجتماعی شاید دومین راهكاری باشد كه برنامه‌سازان «آپارات» برای ایجاد جاذبه سراغ آن رفته‌اند. برای نمونه كافی است نگاهی بیندازیم به بخش از برنامه «كوچه به كوچه» كه در آپارات منتشر شد. ویدئویی از این برنامه اخیراً در شبكه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود كه در آن از افرادی در خیابان «لاله‌زار» تهران درباره «عرق‌خوری» و نوع مشروباتی كه در گذشته مصرف می‌كرده‌اند، سؤال می‌شود! علاوه بر این در ویدئوهای آپلود شده در این سایت، تصاویر مجالس عرق‌خوری، نیز وجود دارد كه مشخص نیست بر چه مبنایی این ویدئوها در سایتی كه مدعی فعالیت بر اساس موازین اسلامی است، آپلود شده‌است.
در برنامه دیگر این سایت یعنی «شبکه صفر»، گزارش میدانی «صفر درجه» پخش می‌شود. در یکی از قسمت‌های این برنامه که با عنوان«با نیاز جنسی‌مون باید چی‌کار کنیم؟» از مردم سؤال می شود که چطور نیاز جنسی‌شان را برآورده می‌کنند؟ در نهایت نیز بحث به ازدواج موقت یا رابطه جنسی با یک دوست کشیده می‌شود و جالب است که اکثراً در جواب‌های منتشر‌شده معتقدند رابطه جنسی با یک دوست بهتر از ازدواج موقت است.
ترویج سبك خاصی از زندگی در ویدئوهای اجتماعی آپارات كاملاً به چشم می‌آید. از جمله ویدئوهایی كه در آن از مخاطبان پرسیده می‌شود«آیا با دوست دخترت ازدواج می‌كنی؟»، یا از مردم پرسیده می‌شود حاضرند با یك روحانی ازدواج كنند؟ برنامه «آبان» این سایت نیز بر اساس دیدگاه‌های فمینیستی تولید می‌شود كه از نظر فرهنگ اسلامی مذموم شمرده می‌شود.
ویدئوهای آپلود‌شده توسط کاربران این سایت نیز قابل‌توجه است، از دابسمش‌ها و کلیپ‌های تولید‌شده که در آنها دختر‌ها‌ی بدون حجاب و با پوشش نامناسب حضور دارند گرفته تا مجریانش که كاملاً كشف حجاب كرده‌اند مانند برنامه «قانون به زبان ساده» كه در آن نرگس توسلیان دختر شیرین عبادی، به همراه سپیده عبدی به بررسی برخی مسائل حقوقی می‌پردازند و در آن آشكارا برخی از مسائل حقوقی اسلامی زیر سؤال برده می‌شود یا مورد تشكیك قرار می‌گیرد؛ مانند بیان اینكه مردها بعد از دستگیری برای فرار از اتهام رابطه نامشروع یا زنا به دروغ می‌گویند كه صیغه كرده‌اند یا در برخی از این ویدئوها توسلیان درباره شهادت زن در محاكم می‌گوید شهادت چهار مرد برای حكم زنا و تأثیر نداشتن شهادت زنان در اینباره جزو «احكام تبعیض‌آمیز» است. این موارد تنها بخشی از ایرادات متعددی است كه به فعالیت «آپارات» وارد است. این سایت همچنین زمانی با بارگذاری و انتشار ویدئوهایی درباره «عرفان حلقه» به تبلیغ تفكرات انحرافی متهم بوده است.
چیدمان هدفمند سایت توسط چه كسی صورت می‌گیرد؟
شاید گفته شود سایت تنها محل برای انتشار اینگونه آثار است، اما چه کسی غیر از مدیران «آپارات» این نوع ویدئوها را در صفحه اصلی سایت فیچر می‌کنند و آیا می‌توان پذیرفت یک ویدئو بدون اینکه محتوایش بازبینی شده‌باشد، در سایت آپلود شده و سر از صفحه اصلی سایت در بیاورد؟
نظارت بر محتوای سایت‌هایی مانند «آپارات» كه به واسطه فعالیت قانونی، از نظر خانواده‌ها سایت پاك به شمار می‌رود، خواسته‌ای است كه باید بیش از گذشته از سوی متولیان نظارت بر محتوای فضای مجازی بر آن تأكید شود. قطعاً در این بین نگاه به اصالت فیلم‌های سینمایی خارجی بارگذاری‌شده در «آپارات» و «فیلیمو» می‌تواند نكات خوبی را درباره میزان رعایت حقوق مؤلفان در سایت‌های ایرانی مدعی قانون‌گرایی به نمایش بگذارد.
57241