افشار سلیمانی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با رویداد۲۴ با اشاره به امیدوار بودن به روابط مثبت اقتصادی ایران و روسیه، گفت: با توجه به سوابق اقتصادی ایران و روسیه در گذشته، این امیدواری بسیار کم می‌شود. ما در اوج روابط اقتصادی‌مان با روسیه که در دوره اصلاحات بود، حجم مبادلات اقتصادی‌مان به 4 میلیارد دلار در سال می‌رسید؛ این روابط در دوره احمدی‌نژاد کمتر شد، اما در دولت روحانی این روابط کمی بهتر شد و با توجه به بهبود روابط با روسیه اما همچنان رقم مبادلاتی با این کشور به 2 میلیارد دلار نرسیده است.
سلیمانی با بیان اینکه سابقه همکاری اقتصادی ایران و روسیه سابقه امیدوارکننده‌ای نیست، تصریح کرد: طبیعتاً روسیه نمی‌تواند همه نیازهای ایران را تأمین کند. در بحث تکنولوژی و صنعتی، تکنولوژی‌های روسیه قدیمی است و خود روس‌ها در این زمینه با غربی‌ها همکاری می‌کنند. همکاری‌های ایران و روسیه بیشتر در زمینه زیر ساختی است. به‌طور مثال راه‌آهن، ریل‌ها، آهن‌آلات، معادن و تأمین سایر مواد اولیه از روسیه وارد کشور می‌شود. همکاری ایران و روسیه در بخش تسلیحات هم در واقع منجر به احداث کارخانه و غیره نمی‌شود.
این کارشناس روابط بین‌الملل ادامه داد: در بخش تسلیحات ضدموشکی طبیعتاً روسیه به ایران تسلیحات نمی‌دهد، نه‌تنها روسیه بلکه هیچ کشوری چنین کاری را نمی‌کند و در سیستم‌های موشکی ایران تاکنون از کشورهای دیگر نیازهایش را تأمین کرده است. در بحث صنایع نفت و گاز هم ایران و روسیه در دوره تحریم‌ها باهم همکاری کرده‌اند که بازهم روسیه در این همکاری‌ها سابقه خوبی ندارد؛ زیرا برخی از شرکت‌های روسی به ایران آمدند، ولی کار را نیمه‌کاره رها کردند و رفتند.
سلیمانی با اشاره به بهبود و گسترش روابط ایران و روسیه در 4 سال اخیر گفت: در این مدت همکاری‌های خوب و قراردادهایی با رقم‌های بالا هم منعقد شد. به‌طور مثال اعلام شد که ایران و روسیه 70 میلیارد دلار قراردادهای همکاری امضا کرده‌اند، که البته مشخص هم نشد این رقم بر چه اساسی است و اصلاً زمان و نحوه تأمین آن چگونه است؟ زمانی که حجم روابط و مبادلات تجاری دو کشور به‌سختی به دو میلیارد دلار می‌رسد، چگونه می‌خواهند این رقم را به 70 میلیارد دلار برسانند؟
این کارشناس با بیان اینکه ایران هم صادرات خاصی به روسیه ندارد، تصریح کرد: در صنایع نفت و گاز هم اشاره کردم که در بحث افتتاح و استخراج، بعضاً در گذشته چند مورد افتتاح نیروگاه داشته‌ایم، مانند پروژه بوشهر. به‌طور خلاصه می‌خواهم بگویم روابط ایران و روسیه امیدوارکننده نیست زیرا آن‌ها نمی‌توانند نیازهای ایران را برآورده کنند و ما هم صادرات خاصی به روسیه نداریم. اکنون همکاری این دو کشور بیشتر به‌سوی همکاری‌های هسته‌ای و نظامی رفته است.
سلیمانی با بیان اینکه روسیه نمی‌تواند یک شریک مناسب برای ایران باشد، خاطرنشان کرد: این روابط در حدی است که بتواند برخی از مسائل و نیازها را تأمین کند. کل نیازهای ایران در بخش‌های صنعتی، تکنولوژیکی و حتی نیازهای اقلام صنعتی را روسیه نمی‌تواند تأمین کند، یعنی علم آن را ندارد و حتی اگر علم آن را هم داشت توانایی تأمین آن‌ها را نداشت.
افشارسلیمانی ادامه داد: مدت‌ها بحث این بود که ایران و روسیه در زمینه هواپیما قرار است همکاری‌هایی داشته باشند، خود روسیه اکنون تمام ناوگان هوایی‌اش از بوئینگ، ایرباس و غیره تشکیل شده است، کارخانه‌هایی که کار هواپیماسازی می‌کردند اکنون تبدیل به کارخانه‌های قطعه‌سازی بوئینگ و ایرباس شده‌اند. مثلاً در شرایطی که خود روسیه توپولوف استفاده نمی‌کند، ما بخواهیم توپولوف وارد کنیم، طبیعتاً کار درستی نخواهد بود. اما خب هیچ‌کدام از این قرارها عملیاتی نشده است.
این کارشناس با بیان اینکه همواره ذهنیت مثبتی نسبت به روسیه در جامعه ما وجود ندارد، خاطرنشان کرد: ایران باید هوشیار باشد تا به‌عنوان کارت روسیه بازی نکند. این ذهنیت طبیعی است که وجود داشته باشد و به لحاظ تاریخی و از زمان تزارها، جنگ تحمیلی ایران و عراق و ... نیز وجود داشته و دارد، در مقاطع مختلف هم روسیه نشان داده که سابقه خوبی ندارد، به‌طور مثال در جنگ 8 ساله، بخشی از سلاح‌های عراق را روسیه تأمین می‌کرد. در یک مقطعی که مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بودند، سفری به روسیه داشتند و بعد از ملاقات و دیدارهایی که داشتند، روابط و همکاری‌های روسیه با ایران کمی بهتر شد.
سلیمانی ادامه داد: موارد متعددی از بد سابقه بودن روسیه در قبال ایران وجود دارد. مثلاً در بحث اس 300 بعد از 7 الی 8 سال کار را به‌صورت نیمه‌کاره تحویل داده است. یا همان نیروگاه بوشهر را که تکمیل آن بیش از ده سال زمان برد. از بعد منطقه‌ای هم اگر بخواهیم نگاه کنیم باید بگوییم که روسیه در منطقه آنقدرها هم به ایران مجال و میدان نداده است. به‌رغم همه این موارد اما اخیراً، در برخی از موارد مانند حضور در سوریه، تهران و مسکو همکاری‌های مشترکی داشته‌اند.
این کارشناس با بیان اینکه روسیه تا زمانی که منافعش در همکاری با ایران باشد، در کنار ایران می‌ماند، خاطرنشان کرد: به‌طور مثال در بحث برجام، همه کشورها همراهی کردند، روسیه نیز همانند دیگران همراه شد. همکاری‌های روسیه با ایران بیشتر ناشی از شرایط بوده است. روسیه تابعی از ملاحظات بین‌المللی روسیه بوده است نه یک سیاست مستقل و با ثبات. به‌طور دقیقتر روسیه نیامده که سیاستی مستقل و برنامه ریزی شده با ایران در پیش بگیرد.
افشار سلیمانی با تأکید براینکه روسیه از منظر نظامی می‌تواند به ایران کمک کند، گفت: روسیه می‌تواند در این زمینه با ایران همکاری کند اما نمی‌کند، روسیه بیش از آمریکا از اینکه ایران به غنی‌سازی دست پیدا کند، ناراحت بود. شاید امریکا با ملاحظاتی که صورت می‌‌گیرد طی بده و بستان‌‌ها بخواهد ایران هم قوی و قدرتمند شود، اما روسیه اصلاً به قدرتمند شدن ایران در منطقه علاقمند نیست. قوی شدن ایران به ضرر روسیه است. متأسفانه در سال‌های اخیر به خاطر سیاستی که داشتیم، روسیه را وارد بازی کرده و باعث قدرتمند شدنش در منطقه شدیم. ما روسیه را وارد سوریه کردیم و به آن وابسته شدیم، طبیعتاً اگر روسیه بخواهد کنار بکشد ما نیز دچار مشکل خواهیم شد. این‌ها مسائلی است که تصمیم‌گیرندگان نظام باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند زیرا سابقه روسیه سابقه خوبی نیست.