زهره نوروزپور: روز گذشته در این نشست که با ریاست فدریکا موگرینی دبیر کمیسیون سیاست خارجی اروپا برگزار شد، کشورهای عضو شورا متحد به حفظ برجام شدند. موگرینی پس از پایان نشست در میان خبرنگاران عنوان کرد که اروپا برای حفظ شرکت های داخل ایران تلاش خواهد کرد، وی گفت این نشست برای این صورت گرفت که راهکارهای مقابله تبعات خروچ آمریکا از برجام را بررسی کنیم. همین طور بررسی راه‌های تداوم اجرای برجام یکی از دستورکار‌های اصلی نخستین نشست اروپا پس از خروج آمریکا از برجام بود.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، خانم موگرینی که سه روز پس از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین حالا در بروکسل ریاست نشست امروز را بر عهده داشت بار دیگر بر حمایت اروپا از اجرای کامل برجام تاکید کرد.
با گذشت سه هفته از تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از برجام، اکنون به نظر می‌رسد گام‌های اتحادیه اروپا برای حفظ این توافق عینیت بیشتری یافته و با همگرایی آرا و اطمینان از وجود اراده سیاسی لازم، این تلاش‌ها به سمت و سویی تازه هدایت شده است.
مشروح کنفرانس خبری موگرینی؛ برجام امنیت اروپا را حفظ می‌کند
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه پس از نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری برجام را برای حفظ امنیت منطقه ضروری دانست.
مسئول سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا گفت که ایران تا امروز به تمام تعهداتش عمل کرده است و به این ترتیب اروپا ناگزیر است به تعهدات خود مبنی برحفظ برجام متعهد بماند.
وی با بیان اینکه آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای تعهد ایران به مفاد برجام را تایید کرده است تاکید که تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا به طور مشترک و با «عزمی راسخ» می‌خواهند که برجام حفظ شود.
خانم موگرینی اعلام کرد اروپا در این باره با سایر کشورهای عضو برجام نیز همکاری خواهد کرد.
مسئول سیاست خارجی و اتحادیه اروپا گفت: «برای اتحادیه اروپا آن چه که در توافق هسته ای اهمیت دارد، برخلاف گفته ها، منافع اقتصادی نیست. مهم‌ترین اولویت اروپا برای حفظ برجام حفظ امنیت در منطقه خاورمیانه و به تبع آن در اروپا است.» وی افزود: «امنیت اروپا با شکستن برجام به خطر می افتد اروپا حاضر نیست چنین خطری را بپذیرد به همین دلیل تمام تلاشش را خواهد کرد تا توافق هسته ای پابرجا بماند.»
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه پس از نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری برجام را برای حفظ امنیت منطقه ضروری دانست.
مسئول سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا گفت که ایران تا امروز به تمام تعهداتش عمل کرده است و به این ترتیب اروپا ناگزیر است به تعهدات خود مبنی برحفظ برجام متعهد بماند.
وی با بیان اینکه آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای تعهد ایران به مفاد برجام را تایید کرده است تاکید که تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا به طور مشترک و با «عزمی راسخ» می‌خواهند که برجام حفظ شود.
موگرینی اعلام کرد اروپا در این باره با سایر کشورهای عضو برجام نیز همکاری خواهد کرد.
مسئول سیاست خارجی و اتحادیه اروپا گفت: «برای اتحادیه اروپا آن چه که در توافق هسته ای اهمیت دارد، برخلاف گفته ها، منافع اقتصادی نیست. مهم‌ترین اولویت اروپا برای حفظ برجام حفظ امنیت در منطقه خاورمیانه و به تبع آن در اروپا است.» وی افزود: «امنیت اروپا با شکستن برجام به خطر می افتد اروپا حاضر نیست چنین خطری را بپذیرد به همین دلیل تمام تلاشش را خواهد کرد تا توافق هسته ای پابرجا بماند.»
فدریکا موگرینی در پاسخ به پرسش خبرنگار یورونیوز درباره واکنش متفاوت کشورهای اروپایی به برجام گفت: «به هرترتیب اتحادیه اروپا به نگرانی‌های آمریکا هم توجه کرده است. اما توافق هسته‌ای جدای از این نگرانی‌ها است. ما پیش تر ایران را به دلیل پیشرفت برنامه موشکی و مداخله در امور کشورهای همسایه مورد تحریم قرار داده ایم و به این ترتیب نمی توان گفت که نگرانی‌های آمریکا را در نظر نمی گیریم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حالی درباره اشتراک نظر کشورهای اروپایی درباره برجام سخن گفت که لهستان یکی از مهم ترین کشورهای عضو اتحادیه در آخرین واکنش به خروج آمریکا از برجام اعلام کرد اروپا باید شرایط آمریکا درباره برجام را بپذیرد و مذاکرات تازه ای را با ایران با توجه به شروط آمریکا آغاز کند.
نماینده اتحادیه اروپا در بخش دیگری از سخنانش به بحران در سرزمین‌های فلسطینی اشاره کرد و گفت که اروپا همچنان بر مواضع قبلی خود بر سر بیت المقدس تاکید دارد و همواره اعلام کرده است یکی از راه حل های رسیدن به صلح در این منطقه برسمیت شناختن این شهر به عنوان پایتخت دو کشور فلسطین و اسرائیل است.
سمت و سوی تازه تلاش‌های برجامی اروپا
در همین رابطه ایرنا در گزارشی نوشت: نشست ماهیانه وزیران امور خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا که روز گذشته (دوشنبه) در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد، بیش از همه تحت تاثیر تحولات مرتبط با توافق هسته ای با ایران قرار گرفت.
این نشست را می‌توان ادامه‌دهنده دستور کار نشست دو هفته پیش سران کشورهای اروپایی در صوفیه بلغارستان دانست که در آن برای کار روی طرحی با هدف حمایت از کسب و کارهای اروپایی، توافقی اولیه صورت گرفته و ادامه کار به گردهمایی‌های آتی موکول شده بود.
گرچه جزئیات چندانی از رایزنی‌های روز دوشنبه شورای وزیران به رسانه‌ها راه نیافته، اما اظهارنظرهای گزینشی صورت گرفته خود حامل پیام‌های مثبتی برای طرف‌های حامی برجام است.
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا، پیش از این نشست با حضور در جمع خبرنگاران، از عزم سیاسی برای حفظ این توافق خبر داد و گفت: ما ابزارهای لازم برای مراقبت و حفاظت از سرمایه گذاری های اقتصادی را به خصوص زمانی که مطابق با منافع امنیتی‌مان باشد، در اختیار داشته و مصمم به بکارگیری آن هستیم.
وی پس از دیدار با وزیران اروپایی، این اظهارات را در کنفرانسی خبری پی گرفت و ادامه داد: ما بر پیام قدرتمندی که اتحاد اعضا می فرستد، تاکید کرده و تصمیم گرفتیم تا هماهنگی برای تعیین ساز و کارهای اتحادیه را با هدف حمایت از کسب و کارهای اروپایی که به صورت قانونی در ایران اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ادامه دهیم.
بخشی از اظهارات مهم روز دوشنبه موگرینی که بازتاب کمتری در رسانه ها یافت، مربوط به طرح‌های حمایتی شماری از اعضای اتحادیه اروپا در ارتباط با برجام بود که به گفته این مقام، می‌تواند «مکملی» برای ساز وکارهای جمعی مطرح شده باشد.
وی در این رابطه گفت: شماری از کشورها ایده‌هایی ارائه داده‌اند که به موجب آن هر یک قادر به مشارکت در تکمیل گام‌های اتحادیه اروپا برای حفظ توافق خواهند بود.
موگرینی ادامه داد: اقدامات جمعی اتحادیه باید با تصمیم های واحد اعضا همراه و تکمیل شود و نشست روز دوشنبه با هدف طرح‌ریزی همین موضوع انجام شد.
این گام‌های احتمالی از سوی هر یک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در راستای تسهیل سرمایه‌گذاری در ایران انجام خواهد شد، می‌تواند عامل تداوم جریان سرمایه و موجب تحقق تصمیم‌های جمعی اتخاذ شده باشد.
موگرینی جزئیات بیشتری از رایزنی‌های صورت گرفته منتشر نکرد، اما گفت که با توجه به پیچیدگی‌های موجود، امید دارد طی چند هفته آینده در این رابطه یک جمع‌بندی حاصل شود.
مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا ادامه داد: به دنبال اقدام (درخصوص برجام) در سریع ترین زمان ممکن هستیم.
ساز ناکوک لهستان در ارکستر برجامی اروپا
در کنار پیام واحدی که از سوی قریب به اتفاق حاضران در نشست روز دوشنبه شورای وزیران اروپا مخابره شد، اظهارات «یاکسک چاپوتویچ» وزیر امور خارجه لهستان بیش از دیگران مورد توجه خبرنگاران و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت.
لهستان که به موجب موقعیت ژئوپولیتیک خود و نزدیکی به مرزهای روسیه، همواره در تلاش برای تقویت توان نظامی‌اش از جمله از طریق نزدیکی بیشتر به متحدانی همچون آمریکا بوده است، در روزهای گذشته خود را در قامت یک میانجی برای گفت وگوهای برجامی با آمریکا مطرح ساخته و در همین زمینه، مواضعی بینابینی و نزدیک به سیاست‌های کاخ سفید اتخاذ کرده است.
وزیر امور خارجه این کشور پس از دیدار با همتایان خود از دیگر کشورهای اروپایی، در جمع خبرنگاران گفت که از دیدگاه ورشو، «نباید اقدامی در راستای تضعیف تحریم‌های آمریکا صورت بگیرد».
چاپوتویچ با ادعای اینکه ایران «نقشی منفی» در تحولات منطقه ایفا کرده است، گفت: برخی کشورها به این نکته اشاره کردند که نیازمند تعمیق گفت وگوهای میان آمریکا و اروپا برسر این مسئله هستیم.
رگه‌هایی از تمایل اروپا به رایزنی با آمریکا در این رابطه را می‌توان در اظهارات گاه و بیگاه برخی مقام‌های اروپایی از جمله سخنان روز دوشنبه فدریکا موگرینی هم نظاره کرد.
مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا درخصوص چرایی پافشاری روی حفظ برجام، گفت: موضوع برای ما نه منافع اقتصادی، که منافع امنیتی است. بدون توافق، هیچ راه ممکنی برای دستیابی به شرایط بهتری در حوزه امنیت منطقه وجود نخواهد داشت.
وی در پاسخ به سوالی درخصوص مسائل مرتبط با فعالیت موشکی و منطقه ای ایران، ادامه داد: برخی نگرانی‌های مشترک با آمریکا داریم و این موضوع خود دلیل دیگری برای حفظ موضع متحد در قبال برجام است.
اظهارات این مقام اروپایی درست یک روز پس از سخنان «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان ایراد می‌شود که مسئله موشکی را خط قرمز تیم مذاکره کننده دانسته بود.
عراقچی گفته بود: ممکن است مکرون (رئیس جمهوری فرانسه) و دیگران بخواهند با ایران درباره موشک و مسائل دیگر مذاکره کنند، ولی مذاکره دو طرف دارد و تا وقتی ایران اراده‌ای برای آن نداشته باشد، مذاکره‌ای شکل نمی‌گیرد.
با نزدیک شدن به موعد بازگشت تحریم‌های آمریکا، از هم اکنون شمارش معکوس برای اقدامات عملی اروپا آغاز شده است و تنها گذشت زمان مشخص می‌کند که کشورهای این منطقه، تا چه اندازه قادر به تحکیم پایه‌های برجام در غیاب طرف آمریکایی خواهند بود.
خبرگزاری ایرنا در سرمقاله امروز خود درباره تلاش اروپا برای نجات برجام نوشت: اروپا و آمریکا به عنوان دو شریک راهبردی نزدیک به یکسال و نیم است که در مورد برجام با یکدیگر اختلاف نظر دارند. دامنه این اختلافات تا جایی پیش رفت که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا چند هفته پیش از تایید مجدد برجام سر باز زده و از آن خارج شد. در مقابل رهبران بروکسل مواضع صریح خود را مبنی بر حفظ برجام اعلام و در این مورد از سیاست های کاخ سفید فاصله گرفتند.
اینک سیاست های اروپا و آمریکا درباره این موضوع، آنها را در برابر یکدیگر قرار داده به طوری که آمریکا شرکت های اروپایی را در صورت مراوده با ایران تهدید به جریمه می کند و رهبران بروکسل در اندیشه اتخاذ راهکارهایی برای خنثی سازی تحریم های آمریکایی اند.
نشست های پیاپی مقامات اتحادیه در سطوح مختلف از جمله نشست اخیر وزیران امور خارجه از اهمیت برجام برای آنها حکایت می کند؛ توافقی که بیش از یک دهه برای دستیابی به آن تلاش کرده اند و از بین رفتن آن لطمه ای جدی به حیثیت اروپا وارد می کند.
همچنین تکاپوی اروپایی ها برای بی اثرسازی تحریم های آتی آمریکا نشانگر آن است که سران بروکسل در پی دستیابی به هویتی مستقل از سیاست های ایالات متحده اند. این دو متحد سنتی که در دوره تحریم ها، با تصویب قطعنامه های ششگانه شورای امنیت اجماع بین المللی علیه تهران شکل داده بودند اینک در مقابل یکدیگر قد علم کرده اند. بنابراین، راهبرد جدید دولت آمریکا مبنی بر اجماع سازی جهانی علیه تهران که به تازگی از سوی «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه تازه کار ترامپ مطرح شده، در حد شعار باقی خواهد ماند.
عمل ایران در چارچوب مقررات و قوانین بین المللی به ویژه همراهی با مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی در این مدت برگ برنده ای در دست تهران بوده است. آمریکای دوره ترامپ اما بی اعتنا به عرف و هنجارهای بین المللی، بر مبنای هزینه و فایده تصمیمات سازمان های معتبر جهانی از جمله آژانس را نادیده گرفته است. از همین رو کاخ سفید در پیشبرد سیاست های ضد ایرانی خود ناکام خواهد ماند و تنها چند دشمن قسم خورده ایران را در منطقه کنار خود خواهد یافت.
البته بیان این نکته ضروری به نظر می رسد این آمریکا است که به دلیل قانون شکنی و خارج شدن از توافقی که جهان آن را تایید کرده و مهر شورای امنیت و تایید آژانس را با خود به همراه دارد، باید هزینه و تاوان بدهد نه کشوری چون ایران که طبق گزارشات 11 گانه آژانس هیچ گونه انحرافی در برنامه هسته ای خود نداشته است.
آینده برجام منهای آمریکا نیز ارتباط مستقیمی با نوع عملکرد کشورهای اروپایی دارد. با وجود بی اعتمادی دیرینه ایران به غرب که برجام شکنی آمریکا نیز آن را تقویت کرده، سه کشور اروپایی عضو برجام شامل آلمان، فرانسه و انگلیس باید تضمین های کافی بدهند. تضمین های اروپایی و همچنین روسیه و چین باید ضمن برخورداری از قابلیت عملیاتی شدن، منافع جمهوری اسلامی ایران را نیز تامین کند.
در همین ارتباط به تازگی «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد که اروپایی ها باید یک سری راه حل های عملیاتی را تعیین کنند به عنوان مثال راه حل ها در زمینه فروش نفت و گاز و مسائل بانکی که دو حوزه کلیدی در برجام است و یا در حوزه تجارت و حمایت از شرکت هایشان باید بسته پیشنهادی بدهند و به طور عملیاتی و عینی و ملموس بگویند این حوزه ها را چطور تامین می کنند.
در شرایط کنونی حمایت سیاسی از برجام راهگشا نیست و اروپا باید در بسته پیشنهادی خود دغدغه های ایران را مد نظر قرار داده و تضمین هایی لازم را به طرف ایرانی بدهد چرا که در صورت عدم تامین منافع، تهران چاره ای جز خروج از برجام نخواهد یافت. ضمن این که رهبران اروپا ناگزیر باید تضمین های قوی به شرکت های خود برای ادامه همکاری با ایران بدهند. از آنجا که بخش عمده ای از شرکت ها و کمپانی های غربی افزون بر خصوصی بودن، پیوند نزدیکی با آمریکا دارند، انتظار می رود حمایت قاطعانه تری از جانب اروپا در قبال برجام صورت گیرد.
گزارش خبرنگار واحد مرکزی خبر از بروکسل را در فیلم مشاهده می کنید.
52310