سید صادق روحانی: آذر ماه سال گذشته خبرگزاری ها به نقل از رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگی نوشتند: ایران خواستار پیگیری غرامت جنگ جهانی دوم از مراجع بین‌المللی شد. این موضوع در نامه حمید بقایی، جانشین اسفندیار رحیم مشایی در سازمان میراث فرهنگی به محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور عنوان شد.
یک هفته بعد از این رییس جمهور که در سفر استانی در شیراز به سر می برد اعلام کرد: به زودی سند رسمی برای دریافت غرامت خسارات جنگ جهانی اول و اشغال ایران توسط انگیلس را به سازمان ملل ارائه می دهیم و حق خود را از حلقوم مستکبران بیرون می کشیم.
محمود احمدی نژاد همچنین خبر داد که من در حال حاضر جمعی را مامور کرده ام تا خسارات جنگ جهانی و اشغال کشورمان توسط انگلیس را محاسبه کنند تا این محاسبات به صورت رسمی به سازمان ملل ارائه شود.
چندی پس از این رییس جمهور در دیدار با تعدادی از خبرنگاران در دانمارک با تاکید بر اینکه قصد داریم خسارت جنگ دوم جهانی را مطالبه کنیم، گفت: گروهی را مامور کرده ام که خسارت ها را محاسبه کنند و به زودی طی نامه ای از دبیر کل خواهم خواست که خسارات ایران در جنگ دوم جهانی را بپردازند؛ این عدالت است و عدالت زمینه امنیت و صلح است؛ ما پل پیروزی شویم و دیگران سود آن را ببرند،درست و عادلانه نیست.
جلسه ای با مدیریت مشایی
اشاره رئیس جمهور به جلسه ای بود که تقریبا یک ماه بعد یعنی در 27 دی ماه به ریاست اسفندیار رحیم مشایی مسئول دفتر او تشکیل شد. جلسه ای که با عنوان «کمیته پیگیری و احقاق حقوق ملت ایران در جنگ دوم جهانی» با حضور نمایندگانی از وزراتخانه های امور خارجه، کشور، امور اقتصاد و دارایی، راه و ترابری و نیز ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سازمان بنادر و دریانوردی و همچنین معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، رییس مرکز حقوقی بین المللی ریاست جمهوری و معاونان سیاسی و ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهور تشکیل شد.
در این جلسه سوابق تاریخی موضوع، تجربیات دیگر کشورها در دریافت غرامت از کشورهای متجاوز، ابعاد تاریخی سیاسی حقوقی و رسانه ای این مطالبه ملی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. در این نشست در خصوص ایجاد بانک اطلاعاتی و نحوه تقسیم کار عملیاتی و تشکیل کارگروههای سیاسی حقوقی و رسانه ای به منظور پیگیری خسارات ناشی از جنگ جهانی دوم تصمیماتی اتخاذ شد. همچنین مقرر شد، کلیه اسناد و اطلاعات موجود که در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار دارد جهت بررسی و دسته بندی به این کمیته تحویل گردد. نخستین گزارش این جمع در اسفند سال گذشته توسط رحیم مشایی عنوان شد. رئیس دفتر رئیس جمهور درخصوص پیگیری غرامت جنگ جهانی گفت: این موضوع از نهادهای مسئول و نمایندگان دستگاهها و سازمانها پیگیری شده و چند کمیته تشکیل داده‌ایم.
وی افزود: یکی از کمیته‌هایی که برای پیگیری بحث غرامت جنگ جهانی دوم تشکیل شده است یک کمیته کار پیگیری‌های حقوقی است؛ چرا که این موضوع یک بحث حقوقی بوده و باید در عرصه بین‌المللی دنبال شود و مسئولیت این کمیته برعهده مرکز حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری است.
مشایی کمیته دیگر را کمیته اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برشمرد و یادآور شد: مسئولیت این کمیته به معاونت اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهور سپرده شده است که کار را شروع کرده است. وی افزود: کمیته سوم هم کارش مستندسازی است و مسئولیت آن برعهده معاونت سیاسی دفتر رئیس جمهور قرار گرفته که این کمیته نیز کار خود را شروع کرده است. رئیس دفتر رئیس جمهور بیان داشت: در هر کمیته نمایندگان دستگاههای مرتبط در آن عضو هستند و تا به حال دو جلسه اصلی تشکیل شده که کمیته‌ها کار خودشان را تازه آغاز کرده‌اند و انشاالله به زودی پیشرفت‌هایی اولیه‌ایی را که حاصل شده اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
مشایی بحث پیگیری غرامت جنگ جهانی دوم را کاری مستمر دانست که طول خواهد کشید ولی کار بسیار مهم و اساسی بوده و نتایج خوبی برای کشور خواهد داشت.
بقایی سخنگو
از این تاریخ به بعد هر از گاهی حمید بقایی رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در قامت سخنگوی این جمع حاضر می شود و گزارشی از فعالیت هایشان می دهد.اما نخستین باری که بقایی به اسناد خسارات جنگ جهانی دوم اشاره کرد خرداد ماه امسال بود. بقایی با اشاره به اینکه ما اسنادی در اختیار داریم که ثابت می‌کند در جنگ جهانی دوم به ایران صدمات جبران ناپذیری وارد شده است، گفت: ایران به سادگی از موضوع غرامت جنگ جهانی دوم نمی‌گذرد. بقایی همچنین گفت: خوشبختانه در این زمینه اسناد خوبی جمع‌آوری شده و نیاز است همه دستگاهها، ارگان‌ها و همچنین رسانه‌ها همکاری کنند. در حال حاضر بهترین برگ برنده در این مقطع در اختیار ایران است و جمهوری اسلامی ایران می‌تواند حق خود را از کشورهایی که به ما ظلم کرده‌اند، بگیرد. رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: مطمئنا ایران در خصوص غرامت جنگ جهانی دوم به نتیجه خواهد رسید و ما باید از حق و حقوق گذشتگان خود حمایت کنیم چرا که پدران و مادران ما در آن جنگ لطمه‌های بسیاری دیده‌اند.
بقایی به اسناد در اختیار ایران اشاره کرد و گفت: اسناد رسمی گویای خسارت وارد شده به ایران است ضمن اینکه در جنگ جهانی دوم نیز خسارات معنوی بسیاری به کشور ایران وارد شد. به تازگی نیز بقایی دوباره موضوع غرامت جنگ جهانی دوم را پیش کشید.
دیروز رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تاکید بر پیگیری غرامت های اشغال ایران در جنگ جهانی گفت: دو کشور روسیه و انگلیس فراموش کرده اند که پیروزی خود را در جنگ جهانی دوم مدیون ایران هستند و باید بدهی های خود را پرداخت کنند. حمید بقایی که در مراسم بزرگداشت تاریخ مشروطه درموزه ملی ایران سخن می گفت اظهار داشت: به مناسبت سوم شهریور ماه سالروز اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم و پیرو دستور رییس جمهور، نشستی به منظور پیگیری غرامت های ناشی از این اشغال برگزار خواهد شد. مشاور رییس جمهور با بیان اینکه خواست ملی ما دریافت غرامت است، تاکید کرد: کشور ایران سرزمین بی طرفی بود که موجبات پیروزی این دو کشور در جنگ جهانی را فراهم کرد و هزینه های بسیاری را نیز متحمل شد. وی از جمع‌آوری 4 هزار و 700 سند در ارتباط با غرامت‌های جنگ‌جهانی دوم در ایران خبر داد و گفت: این اسناد آماد ه‌شده است که می‌خواهیم برای دریافت خسارت‌ها اقدام کنیم.
50 میلیون ریال غرامت نقد!
حمید بقایی پیش از این در اول تیرماه با بیان اینکه درخواست اعاده خسارات وارده به ایران در جریان جنگ جهانی دوم موضوعی حقوقی است و موضوعات حقوقی را در هر زمان می توان پیگیری کرد گفته بود: طبق اسناد موجود، بیمارستانی در آن زمان تخریب شد که حدود 50 میلیون ریال خسارت بابت آن مطالبه شده بود و همچنین تعداد زیادی از مردم ما بر اثر تصادف با خودروهای جنگی کشورهای درحال جنگ، جان خود را از دست دادند اما در هیچ جا این موضوع پیگیری نشده است.
وی با بیان اینکه حدود 200 هزار نیروی نظامی در مدت چهار سال و نیم در کشورما بسر می بردند و از مواد غذایی و تمامی امکانات ما استفاده می کردند اظهار داشت: این بهترین برگ برنده ایران در این مقطع زمانی است که حقانیت و مظلومیت خود را به دنیا ثابت کند؛ در این شرایط که آنها برای ما قطعنامه صادر می کنند باید به دنیا نشان دهیم که از برخی کشورهایی که به ما ظلم کرده اند، طلبکار هستیم.
پس جنگ تحمیلی چه؟!
صحبت از غرامت جنگ جهانی دوم در حالی مطرح می شود که هنوز هیچ اقدام موثری برای گرفتن غرامت جنگ تحمیلی صورت نگرفته است. همین چند هفته پیش بود که دبیر کمیته حقوقی انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت با انتقاد از عملکرد وزارت امور خارجه در رابطه با پیگیری نکردن حقوق قربانیان جنگ تحمیلی در دادگاه ویژه عراق گفت: با وجود اینکه وزارت امور خارجه بر اساس قانون الزام دولت به پیگیری شکایت قربانیان شیمیایی، متولی پیگیری حقوق جانبازان شیمیایی در دادگاه‌های خارجی است اما از ارائه شکایت مصدومان شیمیایی به این دادگاه خودداری کرده است و وقتی انجمن دفاع از مصدومان شیمیایی سردشت در نامه‌ای از وزارت امور خارجه در خواست کرد که نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نباشد و دلایل لزوم طرح شکایت دراین دادگاه را برای مسئولان وزارت امور خارجه تشریح کرد، این وزارتخانه از ارائه پاسخ خودداری کرده و هیچ گونه اقدامی در این زمینه انجام نداده است .عثمان مزین گفته بود که دولت متولی دفاع از حقوق اتباع ایرانی است بنابر این تکلیف دارد این حقوق را در هر محکمه‌ای که صالح است پیگیری کند. تنها محکمه‌ای هم که اکنون به جنایات رژیم بعث علیه شهروندان عراقی و غیرعراقی رسیدگی می‌کند، دادگاه ویژه عراق است و دولت ایران مکلف است در این دادگاه شرکت کند و از حقوق شهروندان آسیب دیده از جنگ دفاع کند.