تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۳۸۹ - ۱۲:۳۰

سعید عقیقی

مشکل اساسی سینمای ایران و مجموعه​های تلویزیونی ما ناآشنایی اغلب نویسندگان با موضوع درام است. این مسئله ارتباطی به اینکه شخصیت‌های داستان چه شغلی داشته باشند و یا به لهجه کدام شهر صحبت کنند، ندارد. زمانی که بلد نیستیم به درستی درام ایجاد کنیم مجبوریم از این شهر به شهر دیگر برویم و یا شخصیت داستان قصاب یا دکتر باشد.

مسئله این است در این انتخاب شهرها و یا شغل افراد ویژگی​های خاصی برای آنان در نظر نمی​گیریم. این انتخاب شهر و یا شغل ابزاری برای درام هستند، اما عملاً از آن​جا که درام‌پردازی نمی​دانیم از این ابزار نیز به درستی استفاده نمی​کنیم؛​ این است که فرق نمی​کند شخصیت تهرانی باشد یا زاهدانی و یا پرستار باشد یا خانه​دار.

دیالوگ​ها، نوع زندگی و شخصیت​های این افراد در عمل تفاوتی با یکدیگر نمی​کند و همین مشکل بزرگ نبود درام​پرداز در حوزه فیلمنامه​نویسی است.

طرح فیلمنامه نکاتی را شامل می​شود که نشان می​دهد چه ابزاری در فیلمنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت، اما در جریان سریال​سازی​های ما از آن​جا که فیلمنامه​ها سر صحنه نوشته می​شود، هیچ نوع پیش​بینی وجود ندارد و کار براساس نوع بازی بازیگران و مسائلی از این دست پیش می​رود. این معجزه در کشور ما اتفاق می​افتد که یک مجموعه 30 قسمتی بدون هیچ داستانی ساخته می​شود و روی آنتن می​رود.

استفاده از لهجه شهری خاص در اثری باید دلیل دراماتیک داشته باشد. به عنوان مثال در فیلم سینمایی «گاوخونی»​ از ابتدا تا انتها همه چیز در شهر اصفهان پیش می​رود و با استفاده از فضا و المان​​های موجود در شهر و به طور خاص زاینده رود فضاسازی صورت می​گیرد. آنقدر درام به درستی در این فیلم به وجود آمده و همه چیز به صورت ریشه​ای مورد توجه قرار گرفته است که وضعیت زاینده رود و المان​های موجود در فیلم برای کسی که حتی مدتی کوتاه در اصفهان زندگی کرده باشد، هول​آور می​شود.

این میزان تاثیرگذاری همگی نتیجه پرداخت ریشه​ای به خط اصلی درام است. مهم این نیست که فقط تصویری از یک شهر نشان دهیم بلکه باید موضوع به درستی مورد توجه قرار بگیرد؛ ممکن است در فیلمی ساعت​ها سی ​و ​سه پل نشان داده شود، اما از آن​جا که درام آن به درستی شکل نگرفته، سی​و​سه پل تنها به شکل پلی مستقر روی یک رود دیده می​شود و هیچ استفاده دراماتیکی از آن صورت نمی​گیرد.

نکته​ای که در مورد استفاده از لهجه اصفهانی در «در مسیر زاینده رود» باید در نظر داشته باشیم این است که شاید به دلیل کمبود وقت و یا هر مسئله دیگری نتیجه درستی حاصل نشده؛ اضافه کردن «اس» در انتهای هر جمله ما را به لهجه اصفهانی نمی​رساند.

منبع: خبرآنلاین