سارا معصومی: کره‌شمالی سرانجام تهدیدهایش را عملی کرد. حالا دیگر باراک اوباما رئیس‌جمهوری ایالات متحده نمی‌تواند راحت در کاخ سفید بنشیند و پرونده هسته‌ای کره‌شمالی را به نمایندگان هسته‌ای دولتش یا در بهترین حالت به دستان هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه‌اش بسپارد. قریب به چند ماه است که کره‌ای‌ها عزم خود را جزم کرده‌اند تا توجه رئیس‌جمهوری جدید ایالات متحده را جلب کنند. در این میانه اما نه آزمایش موشک‌های دوربرد و نه اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای هیچ‌کدام نتوانست باراک را متقاعد کند که با یکی از محورهای شرارت دوران جورج بوش وارد مذاکره مستقیم شود. جرقه اما زمانی زده شد که پیونگ‌یانگ پس از چند ماه سکوت در برابر درخواستهای جامعه بین‌المللی سرانجام با کاسه صبری لبریز شده اعلام کرد که نمی‌خواهد پس از این همه سال تحمل شدید‌ترین تحریم‌ها تمامی دستاوردهای هسته‌ای خود را در ازای عادی‌سازی رابطه با ایالات متحده از دست بدهد. پس از این تهدید‌های لفظی بود که این کشور نه چندان مطیع جامعه جهانی، موشک بالستیک خود را راهی فضا کرد. موشکی که کره‌ای‌ها ادعا کردند تنها کلاهک اطلاعاتی و ماهواره‌ای را حمل می‌کند و اما دیگرانی مانند ایالات متحده اصرار دارند که همین موشک به ظاهر ساده قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را داشته است. پس از آن بیانیه نه چندان جدی اما تحکم‌آمیز شورای امنیت خشم کره‌ای‌ها را برانگیخت. روسیه و چین در این میانه چندان افزایش تحریم‌ها را ضروری ندیدند و مسکو تا بدانجا در حمایت از پیونگ‌یانگ برخاست که از جامعه جهانی خواست تا در برابر یک آزمایش ساده فضایی از خود خویشتن‌داری نشان دهند. پس از عملی شدن این تحریم‌ها بود که رهبران کره‌شمالی اعلام کردند که سازمان ملل باید از این عملکرد عجولانه و نابخردانه خود عذر‌خواهی کند. درخواستی که طبیعتاً از سوی اعضای شورای امنیت عملی نخواهد شد.
بیست و چهار ساعت پیش اما کره شمالی آب پاکی را بر دست همه کسانی ریخت که گمان می‌کردند این کشور دیگر تسلیحات هسته‌ای در اختیار ندارد. رهبران پیونگ یانگ این بار ادعا کردند که دومین آزمایش هسته‌ای زیرزمینی خود را با موفقیت انجام داده‌اند. این بار هم کره‌ای‌ها ادعا می‌کنند که چاره‌ای ندارند جز افزایش توان بازدارند‌گی خود در برابر تهدید‌های ایالات‌متحده که چندان تا عملی شدن فاصله‌ای ندارد.
این ادعا همسایگان کره‌شمالی را به هیاهو واداشت. پیونگ یانگ نخستین آزمایش هسته‌ای خود را در منطقه‌ای در شمال شرقی انجام داد و حالا باز هم از همان گوشه شرقی خبرهای ناخوشایندی به همسایگان می‌رسد. زمین‌لرزه‌هایی در همان ساعت اعلام شده از سوی کره‌شمالی در منطقه مورد نظر مشاهده شده است. تأیید این زمین‌لرزه‌ها یعنی آنکه کره‌ای‌ها پربیراه نگفته‌اند و دومین آزمایش هسته‌ای این کشور بلوف سیاسی نبوده است.
شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه‌ای آزمایش موشکی کره‌شمالی در پنجم آوریل را محکوم کرده‌بود و حالا معلوم نیست که مجازات این سرکشی کره‌ای‌ها چه خواهد بود. اما همه ماجرا در کره‌شمالی به این آزمایش ختم نمی‌شود. گویا ارتش این کشور کمونیستی موشک کوتاه‌بردی را همزمان با آزمایش دومین بمب هسته‌ای آزمایش کرده‌است.
واکنش‌ها به این حرکت هسته‌ای کره‌شمالی اما قابل پیش‌بینی است. ژاپن باز هم نخستین کشوری بود که اعتراض کرد. توکیو درست مانند پنجم آوریل خواهان تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل شد. در ایالات متحده اما دیگر حالا همه کیم جونگ ایل را مرد عمل می‌دانند. اگر باراک تا دیروز گمان می‌کرد که تهدید‌های هسته‌ای کره‌شمالی به مزاحی دیپلماتیک می‌ماند حالا دیگر او هم می‌داند که کیم از آن دست رهبران متزلزل نیست. او حرف می‌زند و عمل می‌کند. قریب به سه هفته پیش بود که کاخ سفید با انتصاب نماینده جدید خود در مذاکرات شش جانبه اعلام کرد که قصد دارد دور تازه‌ای از تلاش‌های دیپلماتیک برای همراه کردن کره‌شمالی با خود را آغاز کند. نخستین واکنش آمریکایی‌ها اما قابل حدس بود. کاخ سفید اعلام کرد که شورای امنیت یکپارچه این حرکت کره شمالی را محکوم می‌کند. در ادامه بیانیه کاخ سفید آمده است: کره‌شمالی مستقیماً و عمداً جامعه‌جهانی را به چالش کشیده است. بی‌شک اقدامِ‌های تحریک‌آمیز کره‌شمالی از سوی جامعه جهانی بی‌پاسخ نخواهد ماند.
خاویر سولانا که ریاست کمیته خارجی اتحادیه اروپا را بر عهده دارد هم در این خصوص گفت: حرکت‌های غیرمسئولانه کره‌شمالی بی‌شک واکنش تند جامعه بین‌المللی را به دنبال خواهد داشت. اتحادیه اروپا با تمامی دوستان خود در سازمان ملل در ارتباط خواهد بود تا راهکار مناسب برای مقابله با پیونگ یانگ را کشف کند.
گوردون براون نخست‌وزیر بریتانیا هم در سخنانی ضمن محکوم کردن حرکت کره‌شمالی گفت: من قویاً حرکت کره‌شمالی را محکوم می‌کنم. این قبیل اقدام‌ها هم صلح در شبه‌جزیره کره را زیر سؤال می‌برد و هم منفعتی برای امنیت پیونگ یانگ ندارد. جامعه جهانی جهانی در شرایطی که پیونگ یانگ دست از این حرکت‌های غیرمسئولانه بردارد می‌تواند این کشور را به عنوان عضوی معمولی بپذیرد. در غیر این‌صورت تنها چیزی که عاید کره‌شمالی می‌شود انزوا و تحریم خواهد بود.
کره‌شمالی نخستین بار در سال 2006 با آزمایش هسته‌ای خود جهان را در شوکی ترسناک فروبرد. این بار اما آزمایش دوم در حالی رخ داد که ظرف چند ماه اخیر تمامی تأسیسات هسته‌ای کره شمالی در اختیار بازرسان آژانس بود. کره‌شمالی در بیانیه اخیر خود آورده‌است: بیست و پنجم ماه می‌نیز از این پس روز تاریخی برای ما خواهد بود. ما امروز هم در راستای توسعه توان بازدارند‌گی خود آزمایش هسته‌ای موفقیت‌آمیزی را به پایان رساندیم.
حالا باز هم این کره‌جنوبی و ایالات متحده هستند که بیش از سایر کشورهای حاضر در مذاکرات شش جانبه از این اقدام کره‌شمالی‌ها آسیب می‌بینند. سئول این روزها در شوک ناشی از خودکشی رئیس‌جمهوری سابق خود است و هنوز اظهار نظر رسمی در خصوص آزمایش دومین بمب هسته‌ای کره‌شمالی از سوی جنوبی‌ها مخابره نشده است.
بسیاری از تحلیل‌گران بین‌المللی بر این باورند که کره‌شمالی پس از ناامیدی از احتمال تغییر در استراتژی ایالات متحده در قبال پیونگ یانگ تصمیم گرفته است تا از قالب دفاعی خارج شده و در برابر تهدید‌ها و خرده‌فرمایش‌های ایالات متحده موضع تدافعی بگیرد. حالا دیگر باراک اوباما که از زمان حضور در کاخ سفید شعار جهان عاری از تسلیحات هسته‌ای را داده بود فرصت عملی کردن این شعار را دارد. البته در شرایطی که بتواند به عنوان رئیس‌جمهور کشور دارای تسلیحات هسته‌ای توجیه مناسبی برای کره‌ای‌ها بیاورد.