اخبار مربوط به پرونده قتل علیرضا شیرمحمدعلی، یک بازداشتی سیاسی و انتشار جزییات تازه ای که از قتل وحید مرادی از محکومان سابقه دار در زندان منتشر شده است، نشان می دهد وضعیت مدیریت زندانهای کشور نیاز به بازنگری جدی دارد.
جزییات تکان دهنده ای از یارکشی مجرمان در داخل زندان منتشر شده که نشان می دهد دعواهای گروهی و دسته جمعی در زندانها سابقه دارد. یکی از متهمان قتل وحید مرادی در بازجویی گفته است: در روز قتل، وحید ۵۰ نفر از نوچه های خود را که همگی چاقوی دست ساز و آب جوش همراه داشتند به سالن آورده بود تا دعوا کنند!
تصور لشکرکشی ۵۰ نفره با چاقو و ظرفهای آبجوش در مکانهای آزاد مانند خیابان و استادیوم هم تصور ترسناکی است و طبیعی است این مسئله در زندان، باید چاره اندیشی می شد، ولی به نظر می رسد نه تنها دعوای گروهی در زندان انجام شده بلکه متهمان از جسد مقتول هم تصویر گرفته اند. اینجاست که باید گفت وظیفه مدیران زندان آنچنان که در آیین نامه اجرایی سازان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب ۱۳۸۴ آمده است، اجرایی نشده و در نهایت، فجایعی مانند قتل زندانیان در دعواهای گروهی به وجود آمده است.
در بند هـ ماده ۲۴ این آیین نامه مسئولیت تامین بهداشت زندانیان مستقیما برعهده روسای زندانها و بازداشتگاه های کشور قرار گرفته است. همچنین طبق ماده ۴۳ آیین نامه فوق، تشخیص سلامت بدنی و روحی زندانیان بر عهده متخصصان زندان قرار گرفته است.
در ماده ۶۴ آیین نامه هم درباره وظایف مدیران زندان در دوره «قرنطینه» توضیح داده شده: محکومان حداکثر دو ماه در قسمت پذیرش و تشخیص تحت آزمایشگاه‌های پزشکی، روانپزشکی، آزمونهای روانشناسی و شناخت شخصیت و استعداد قرارگرفته و میزان سلامت جسمی و روانی ... آنان را در جهت شناخت شخصیت بررسی و تعیین می‌گردد. مددکاران اجتماعی ... درمورد پیشینه زندگی تحقیقات لازم به عمل آورده گزارش کاملی از گذشته محکوم یا متهم از دوران طفولیت تا زمان تنظیم گزارش در محیط‌های مختلف خانوادگی، تحصیلی، محلی، حرفه‌ای و غیره را با اظهارنظر خود تهیه می‌نمایند.
در کدام یک از حوادثی از این دست، محکومانی که به قتل رسیده یا دست به قتل زده اند، دارای پرونده شخصیت، آزمونهای روانشناسی و روانپزشکی و پرونده شخصیتی بودند؟
اگر چنین پرونده هایی با ثبت واقعیت شخصیت زندانیان وجود داشت، آیا زندانی متهم به قتل وحید مرادی در بازجویی اینچنین درباره مسایل درون زندان اظهارنظر می کرد؟: «وحید خودش را عقاب ایران می‌خواند و نوچه هایش را اجیر می‌کرد تا به دیگر زندانیان حمله کنند. او همیشه برای زندانیان دیگر خط و نشان می‌کشید و بارها فیلم کری خوانی‌های او در شبکه‌های مجازی منتشر شده بود. وحید از روزی که به زندان بازگشت مدام برای همه کری می‌خواند. او می‌گفت کفترها باید پایین و شیرها بالا بنشینند.»
روشن است عمل به وظیفه قانونی، تکلیف مسئولان و مدیران زندانهاست و در صورتی عدم اجرای قوانین موجود –به هر دلیل و بهانه ای از جمله فقدان یا کمبود بودجه- مسئولیت آن مستقیما متوجه سازمان زندانها و مدیران شاغل در این سازمان بسیار حساس و مهم است.
۲۳۱