هنوز نتیجه آن مشخص نشده است و در حال حاضر این بحث است که آیا آقای اشرف غنی رئیس جمهور آینده افغانستان خواهد بود یا آقای عبدالله عبدالله. این حرکت آقای ترامپ و حضور آقای اشرف غنی در بگرام که اقدامی نامتعارف و خلاف استقلال یک کشور مستقل است، نشان دهنده این بود که آقای ترامپ به دنبال حمایت از آقای اشرف غنی است.
سفر تبلیغاتی ترامپ
وی تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ در آمریکا را از دیگر اهداف سفر ترامپ به افغانستان برشمرد و اضافه کرد: ترامپ در سیاست خارجی خود فاقد دستاورد مهمی است و در چنین شرایطی او امید بسته که بتواند در افغانستان اقدامی انجام دهد. به خصوص تلاش می‌کند موافقتنامه صلح با طالبان را جلو ببرد و در عین حال وعده انتخاباتی را که به مردم آمریکا داده بود مبنی بر اینکه نیروهای خود را از افغانستان بیرون بکشد، به نحوی حداقل با کاهش نیروها اجرایی کند.
این دیپلمات در عین حال گفت: رئیس جمهور آمریکا این دیدارها را به صورت سنتی سالی یک بار انجام می‌دهد و به نیروهای نظامی آمریکا در منطقه سر می‌زند. سال گذشته هم به عراق رفت و امسال به افغانستان سرکشی کرد. در واقع ترامپ در چارچوب تقویت روحیه سربازان آمریکایی و بهره برداری داخلی در کشورش و جلب نظر ارتش آمریکا این اقدام را انجام داده است. البته ممکن است این سفر اهداف پنهان دیگری هم داشته باشد که در آینده مشخص خواهد شد.
مذاکرات طالبان در چند جبهه
پاک آیین در رابطه با مذاکراتی که پس از توقف گفتگوهای آمریکا با طالبان، از سوی برخی کشورهای منطقه‌ای با مشارکت دولت افغانستان با طالبان انجام شد، گفت: طالبان در حال بازی کردن دو نقش است. یکی نقش سیاسی که در آن به عنوان یک گروه و حزب سیاسی فعالیتهای سیاسی خود را دنبال می‌کند و یک نقش هم در بعد نظامی است که کماکان اقدامات تروریستی خود را برای پیشبرد اهداف سیاسی اش انجام می‌دهد. در چارچوب رویکرد سیاسیِ طالبان، این گروه با کشورهای مختلفی مذاکره می‌کند از جمله مذاکراتی با روسیه، چین، عربستان، ایران و آمریکا انجام داده است اما اینکه واقعا دستاوردی برای صلح در افغانستان ایجاد شده باشد بعید به نظر می‌رسد.
وی توضیح داد: دلیلش هم این است که طالبان یک گروه تمامیت خواه است و به دنبال این است که برتری مطلق را در افغانستان داشته باشد. طالبان به اقوام و گروه‌های دیگر از جمله هزاره‌ها، ازبک‌ها و تاجیک‌ها توجهی ندارد و حتی بسیاری از پشتون‌های معتدل هم موافق این رویکرد طالبان نیستند؛ طالبان در ذات خود یک گروه تمامیت خواه است، لذا با چنین رویکردی بعید به نظر می‌رسد که این مذاکرات به جایی برسد؛ زیرا طالبان به دنبال این است که از دولت هم عبور کند و خود به عنوان یک دولت با کشورهای مختلف مذاکره کند.
بعید بودن پیشرفت مذاکرات آمریکا و طالبان
رئیس پیشین ستاد افغانستان در رابطه با اظهارات ترامپ مبنی بر آمادگی طالبان برای توافق صلح و آتش بس، گفت: با توجه به شرط اصلی طالبان مبنی بر اینکه خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان باید انجام شود تا موافقنامه‌ای میان این دو کشور امضا شود، گفت: به نظر می‌رسد با توجه به اراده‌ای که آمریکایی‌ها الان دارند برای اینکه نیروهایشان را کماکان در افغانستان نگه دارند، بعید است که مذاکرات طالبان و آمریکا دستاورد ملموسی داشته باشد؛ اگر چه هر دو طرف تبلیغ می‌کنند که این مذاکرات روند مثبتی را طی می‌کند. بعد از سفر ترامپ به افغانستان مقامات طالبان اعلام کردند که تا توافقنامه امضا نشود، آماده ادامه مذاکرات صلح نیستند، لذا اظهاراتی که آمریکایی‌ها در خصوص پیشرفت مذاکرات مطرح کردند، تکذیب شد و طالبان شرط خود را اعلام کرد.
تفاوت نگاه ایران درباره مذاکره با طالبان
وی با اشاره به گفتگوهای ایران با طالبان نیز یادآور شد: مذاکرات ما با طالبان با هماهنگی با دولت افغانستان انجام می‌شود و این را مقامات ایران هم بارها اعلام کرده‌اند. ما دولت افغانستان را از سفر طالبان به ایران مطلع می‌کنیم و هدف مان این است که گفتگوهای افغانی – افغانی شکل بگیرد.
پاک آیین اضافه کرد: ما معتقدیم گفت وگوهای افغانی – افغانی بدون دخالت کشورهای خارجی به خصوص قدرت‌های فرامنطقه‌ای مانند آمریکا می‌تواند نتیجه بخش باشد و در همین چارچوب مذاکرات طالبان با دولت را تشویق می‌کنیم. اگر دیدارهایی هم انجام می‌شود در جهت پیشبرد همین هدف است، اما طالبان رویکردش این نیست. طالبان به دنبال عبور از دولت است و گاهی حرف‌هایی درباره اینکه آماده گفتگو و مذاکره با دولت است، می‌زند، اما در مجموع این امر جلو نرفته و در واقع درگیری‌ها و خصومت‌های بین دولت و طالبان کماکان ادامه دارد.
آمریکا؛ مخل ثبات و امنیت در افغانستان
این دیپلمات در رابطه با آثار این اقدام آمریکا بر دولت افغانستان و سیاست داخلی در این کشور تاکید کرد: بعید می‌دانم تا وقتی که نیروهای آمریکایی در افغانستان حضور دارند این کشور روی آرامش را ببیند. معتقدم تنها عاملی که می‌تواند آرامش را به افغانستان برگرداند خروج نیروهای خارجی از جمله آمریکا است. آمریکایی‌ها داعش را هم با خودشان آوردند. واقعیت این است که به جز نقش طالبان بخشی از افغانستان نیز الان به وسیله داعش ناامن است و داعش با کمک آمریکا به افغانستان آمد. بنابراین بعید به نظر می‌رسد تا زمانی که نیروهای آمریکایی در افغانستان باشند، شاهد صلح در این کشور باشیم.
وی در رابطه با دیدگاه برخی گروه‌های افغان که حضور آمریکا را برای تامین امنیت در این کشور ضروری ارزیابی می‌کنند، گفت: هدف اصلی حضور نیروهای ناتو در افغانستان از جمله آمریکا این بود که ارتش افغانستان را آموزش دهند و قدرتمند کنند تا این ارتش بتواند امنیت کشور را حفظ کند و با گروه‌هایی مانند طالبان مبارزه کند و بعد این نیروها خارج شوند؛ اما عملا این اتفاق نیفتاد.
پاک آیین تاکید کرد: تا وقتی که نیروهای آمریکایی در افغانستان حضور دارند ارتش افغانستان یک ارتش قدرتمند نخواهد بود، زیرا در معرض امتحان قرار نمی گیرد. برخی از اجزای دولت و گروه‌ها هم این مساله را مطرح می‌کنند که اگر آمریکایی‌ها بیرون بروند ما نمی توانیم امنیت را حفظ کنیم اما واقعیت این است که در شرایط فعلی خود آمریکا عامل ناامنی در افغانستان است و اگر افغانستان بخواهد مستقل باشد و یک ارتش مستقل داشته باشد چاره‌ای ندارد جز اینکه دوران بدون آمریکا را امتحان بکند و با آزمون و خطا به ارتش قدرتمندی برسد.
* منتشر شده در سایت شورای راهبردی روابط خارجی