ماه‌گرفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که ماه در مدار خود به‌دور زمین، به مقابل خورشید می‌رسد و در سایه زمین فرو می‌رود. به‌دلیل وجود جو در اطراف زمین، پرتوهای خورشید توسط زمین متوقف نمی‌شوند و بخشی از آن‌ها از درون جو عبور کرده و البته دچار شکست می‌شوند. این پرتوهای متناسب با عکس طول‌موج خود منحرف می‌شوند؛ به‌طوری‌که پرتوهای آبی به بیشترین مقدار دچار انحراف شده و پرتوهای سرخ به کمترین مقدار منحرف می‌شوند. نتیجه این می‌شود که پرتوهای سرخ به درون مخروط سایه زمین نفوذ کرده و سطح ماه را روشن می‌کنند.
به گزارش مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، با ورود ماه به نیم‌سایه زمین، آرام‌آرام از روشنایی ماه کاسته می‌شود تا آن‌که لبه ماه وارد مخروط سایه شود. این اتفاق در ساعت 22:53 شامگاه امشب (چهارشنبه 25 اردیبهشت) به‌وقت ایران روی می‌دهد. ماه با سرعت متوسط 1 کیلومتر بر ثانیه در مدار خود حرکت می‌کند تا در ساعت 23:53 تمام‌وکمال وارد مخروط سایه شود و ماه‌گرفتگی کلی آغاز شود.
در ساعت 1:33 بامداد پنج‌شنبه 26 اردیبهشت به‌وقت ایران و با رسیدن ماه به لبه مقابل مخروط سایه، ماه‌گرفتگی کلی به پایان می‌رسد و درنهایت، پایان گرفت در ساعت 2:32 اتفاق می‌افتد.
این ماه‌گرفتگی کلی که طولانی‌ترین ماه گرفتگی این دهه لقب گرفته، در تمام ایران دیده می‌شود و علاوه برآن در آسیا (به جز بخشی از شمال روسیه)، اروپا (به جز بخشی از شمال اروپا)، آفریقا، آمریکای جنوبی (به جز بخشی از شمال غربی)، اقیانوسیه و جنوبگان نیز قابل مشاهده است. برای مشاهده نقشه کامل رویت‌پذیری این گرفت، اینجا را کلیک کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ماه‌گرفتگی می‌توانید مقاله علی ابراهیمی سراجی را که در آخرین شماره مجله نجوم منتشر شده، مطالعه کنید. هم‌چنین اگر علاقمند به عکاسی از این پدیده زیبا هستید، می‌توانید مقاله مهدی زمانی را که آن‌هم در آخرین شماره مجل نجوم منتشر شده، مطالعه کنید.
آیا ماه‌گرفتگی امشب دلیلی بر اشتباه تقویم است؟
ماه‌گرفتگی به‌طور متوسط 14 شبانه‌روز و 18 ساعت و 21 دقیقه پس از مقارنه ماه و خورشید روی می‌دهد و با این حساب، ماه‌گرفتگی معمولا در شب چهاردهم ماه قمری اتفاق می‌افتد. این درحالی است که ماه گرفتگی امشب در شب سیزدهم ماه رجب رخ می‌دهد. این اختلاف برای برخی این سوال را پیش آورده که آیا آغاز ماه رجب مطابق تقویم اشتباه اعلام شده است یا خیر. خبرآنلاین تلاش می‌کند با پیگیری از کارشناسان مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک و دیگر کارشناسان رویت هلال، پاسخ این سوال را مشخص کند.
5353