شهریور سال 59 کشورمان به طرز وحشیانهای از طرف رژیم حاکم بر عراق و از زمین و هوا مورد حمله قرار گرفت و مناطق وسیعی از کشورمان تحت اشغال نیروهای این رژیم درآمد. این حمله آغاز جنگی بود که هشت سال به طول انجامید و طی این هشت سال خسارتهای فراوانی به کشورمان وارد شد.
به لحاظ تلفات انسانی حدود 720 هزار نفر شهید و جانباز و به لحاظ اقتصادی میلیاردها دلار آسیب متوجه ایران عزیز شد. در طول سالهای جنگ بسیاری از پروژههای عمرانی کشور تعطیل و اعتبارات مربوط به این پروژهها هزینه امورمرتبط با جنگ گردید. هزاران خانه مسکونی در نتیجه بمبارانهای وحشیانه ویران شدند، کارخانجات و پروژههای مهم صنعتی به ویژه مناطق نفتی و پالایشگاهی مورد حمله قرارگرفتند و بسیاری از صنایع مادر، به نابودی کشیده شدند. نه تنها پروژههای صنعتی آسیب دیدند بلکه بخش کشاورزی نیز از آسیب های جنگ در امان نمانده و هنوز هم با وجود دو دهه که از پایان جنگ و پذیرش قطعنامه 598 از سوی کشورمان میگذرد، هزاران هکتار از اراضی مرغوب کشاورزان کشور به جای کاشت محصولات کشاورزی تحت کشت مینهایی هستند که برخلاف موازین و قوانین مقررات بینالمللی کاشته شده است.
به هر حال خسارات و خرابیهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران فراوان هستند و طبق برخی از ارزیابی های کارشناسی ارزشهای دلاری این خسارات بین 600 تا هزار میلیارد دلار است. از آنجایی که دبیرکل وقت سازمان ملل، عراق را آغازگر جنگ با ایران شناخته است، طبق مقررات و موازین بینالمللی این کشور موظف به پرداخت خسارات به ایران است. ظاهراً پس از برقراری آتش بس بین ایران و عراق کارشناسان سازمان ملل خسارات وارده بر کشورمان را حدود 100 میلیارد دلار برآورد کردهاند که این میزان خسارات یک ششم تا یک دهم خسارات وارد شده بر کشورمان می باشد. اما از همین مبلغ نیز تاکنون یک دلار هم به جمهوری اسلامی ایران پرداخت نگردیده است و دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز متاسفانه نسبت به دریافت خسارت از عراق اهمال کردهاند و فعالیت قابل توجهی در این راستا انجام نمی دهد.
به نظر می رسد که بحث دریافت خسارت از عراق در حال حاضر تحت تاثیر وضعیت تغییر رژیم درعراق و روی کارآمدن یک دولت دوست در این کشور قرار گرفته است. اما مسئولین دستگاه دیپلماسی کشور باید به این نکته واقف باشند که در روابط بینالملل مسائل احساسی و عاطفی جایگاهی نداشته و آنچه در چنین روابطی دارای اهمیت میباشد پیش بردن منافع ملی و استیفای حقوق ملی است. بنابراین ضروری است که هر چه سریعتر بحث دریافت و غرامت جنگ هشت ساله از عراق در دستورکار دستگاه دیپلماسی کشور ما قرار گیرد. لازم به یادآوری است که گذشت زمان به معنای به فراموشی سپردن دریافت غرامت های جنگی نیست زیرا با وجود گذشت بیش از شش دهه از جنگ جهانی دوم هنوز هم قربانیان این جنگ غرامت دریافت میکنند.
بحث تغییر رژیم در عراق نیزمانع دریافت غرامت از این کشور نمیباشد زیرا کشورها دارای شخصیت حقوقی هستند و به اعتبار این شخصیت حقوقی دارای مسولیت بینالمللی هستند، بنابراین تغییر رژیم عراق مانع دستیابی ایران به حقوق خود نمی باشد.
نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی*