به گزارش خبرآنلاین، علی یوسفی، عضو هیات‌علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در چهارمین برنامه از سلسله نشست‌های «وضعیت آینده آب در خراسان رضوی و ایران» اظهار کرد: به طور کلی خراسان رضوی و به طور خاص دشت مشهد با کمبود آب روبه‌رو است. آمارها نشان‌دهنده این است که ذخایر آب زیرزمینی در دشت مشهد رو به کاهش بوده و به طور عمده بخشی از این کاهش ناشی از افزایش مصرف آب و بخشی از آن مربوط به کاهش نزولات آسمانی است.
وی افزود: آمار نشان‌دهنده این است که جمعیت خراسان رضوی و جمعیت ساکن در دشت مشهد که شامل جمعیت مشهد نیز است؛ روندی رو به افزایش دارد. آمارها و روندهای آینده‌پژوهی نیز نشان می‌دهد که جمعیت ۳.۵ میلیونی فعلی شهر مشهد تا سال ۱۴۲۰ به عدد ۵ میلیون و جمعیت حدود ۶.۴ میلیونی استان خراسان رضوی تا سال ۱۴۲۰ به عدد ۹ میلیون نفر خواهد رسید.
عضو هیات‌علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: جمعیت استفاده‌کننده از آب به شکل فزاینده‌ای رو به افزایش است و نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که ما از یک سو با محدودیت ذخایر و از سوی دیگر با افزایش مصرف روبه‌رو هستیم. بنابراین کمبود و کمیابی آب به طور طبیعی در این چهارچوب افزایش پیدا خواهد کرد.
کمبود منابع آب، منازعات آبی را دامنه‌دار خواهد کرد
یوسفی ابراز عقیده کرد: مشکل اصلی ایجاد تعارض و تضاد بر سر آب از کمبود آب به‌وجود می‌آید و بخشی از این کمیابی به افزایش قیمت می‌انجامد. زمانی که یک کالا به طور عام کمیاب می‌شود، تعارض و تضاد بیشتری برای دسترسی به آن به‌وجود می‌آید. به دلیل روند رو به افزایش کمبود آب، علم جامعه‌شناسی به لحاظ نظری به ما می‌گوید که تعارضات و تضادهایی که بر سر آب به وجود آمده نیز روند رو به افزایشی خواهد داشت.
وی در پاسخ به این سوال که آیا به موازات روند کاهش منابع آبی، تعارض‌ها و تضادهای آبی نیز افزایش پیدا خواهد کرد، عنوان کرد: ادله کافی جامعه‌شناسی وجود دارد که اساسا زمانی که یک کالا دچار کمیابی و کمبود می‌شود، تعارض و تضاد بر سر دستیابی به آن به‌وجود خواهد آمد. این تعارض می‌تواند بین آب‌بران و کشاورزان در تملک و بهره‌برداری از آب باشد.
یوسفی ادامه داد: علائم و قراین فراوانی وجود دارد که نزاع‌های زیادی در گوشه و کنار کشور بر سر بهره‌برداری و استفاده از آب میان مالکان آب یا آب‌بران وجود دارد. این تعارضات گاهی میان اشخاص، گاهی جمعی، محلی در مناطق روستایی و یا بین دولت و کشاورزان است. این مطلب نشان می‌دهد که کمبود منابع آبی، تعارضات آب را هرچه بیشتر دامنه‌دار خواهد کرد.
عضو هیات‌علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: بر اساس شواهد در آینده با تشدید منازعات و تعارضات بر سر آب درگیر خواهیم بود و این موضوع در کنار عوارض کمبود آب در بخش کشاورزی، یک هشدار است. کمبود آب می‌تواند منجر به شکل‌گیری بیش از پیش تعارضات اجتماعی و منازعات دامنه‌دار به شکل‌های مختلف به‌ویژه در مناطق روستایی شده و این موضوع می‌تواند به سایر عرصه‌ها نیز تسری پیدا کند.
یوسفی تصریح کرد: وضعیتی که با آن روبه‌رو هستیم و پیش‌بینی می‌کنیم که ادامه‌دار نیز باشد، تشدید منازعات و تعارضات آب‌بران با دولت بر سر استفاده و مالکیت آب است که این وضعیت هشداردهنده‌ای است.
46