علی پاکزاد: توسعه مبادلات الکترونیک در ایران هرچند در دهه هفتاد مورد توجه سیستم بانکی قرار گرفت، ولی رشد واقعی این نوع مبادلات در دهه هشتاد شمسی اتفاق افتاده است.
اولین نوع کارت بانکهای عرضه شده توسط سیستم بانکی طی سالهای میانی دهه هفتاد شمسی تنها امکان پرداخت پول به مشتریان بانکها را داشتند ولی امروزه با توسعه سیستم های الکترونیکی از یک سو و ارتقاء سطح دانش مشتریان سیستم بانکی بخش زیادی از تراکنش های بانکی بدون حضور عامل انسانی و تنها از طریق پایانه های الکترونیکی شامل خود پردازها و پایانه های فروش صورت می گیرد.
نظام پرداخت های الکترونیک با کاهش هزینه های مبادلات و تسریع نقل وانتقالات مالی امروزه به عنوان خدمات روزمره مورد استفاده قرار می گیرد در صورتی که تا چند سال پیش حتی برای مدیران ارشد سیستم بانکی این میزان سرعت در نقل و انتقالات مالی غیر قابل تصور می نمود.
بر اساس آخرین آمارهای بانک مرکزی در پایان آذرماه سال جاری تعداد کارت بانکهای صادر شده توسط 19 بانک از مجموع 28 بانک و موسسه مالی رسمی کشور از مرز 159 میلیون کارت عبور کرده است و مقایسه این آمار با آخرین سرشماری در کشور نشان می دهد سرانه کارت بانکهای الکترونیکی برای هر ایرانی امروز به 2.1 کارت رسیده است در حالیکه در سال 1385 این شاخص زیر یک و سرانه هر ایرانی معادل 0.33 کارت بانک بوده است، به این ترتیب می توان گفت تنها در یک دوره 5 ساله شاهد شش برای شدن میزان کاربرد این سیستم در میان مردم بوده ایم.
براساس آخرین آمارهای بانک مرکزی در حال حاضر حدود هفت بانک در کشور هر یک بیش از 10 میلیون فقره کارت بانک صادر کرده اند و به همین تعداد بانک نیز در کشور با بیش از 100 هزار دستگاه پایانه فروش به مشتریان خود امکان نقل و انتقال پول به شکل الکترونیک را فراهم ساخته اند.
نکته قابل تامل آنکه طی سالهای اخیر رشد پایانه های فروش الکترونیکی که به نام پایانه های فروشگاهی نیز شناخته می شوند به دو دلیل در کشور شد قابل توجهی داشته و از خودپردازهای الکترونیکی (عابربانکها) توسعه بیشتر بوده؛ دلیل اول هزینه پایین راه اندازی پایانه های فروش در مقابل دستگاههای حجیم خودپرداز است و دلیل دوم اقبال روز افزون مردم به نقل و انتقالات الکترونیکی به جای استفاده از پول نقد بوده است.
بنابر گزارش بانک مرکزی در پایان آبان ماه امسال تعداد پایانه های فروشگاهی مستقر در سراسر کشور به 1.89 میلیون دستگاه رسیده و تعداد خودپردازهای فعال نیز در حال حاضر حدود 23763 دستگاه است و به این ترتیب به ازای هر دستگاه خود پرداز، 4600 کارت بانک در کشور صادر شده است.
22239