خطر بازگشت موج دوم ایدز در زندان‌ها وجود دارد.» این سخنان دکتر عباس صداقت رئیس اداره پیشگیری از ایدز وزارت بهداشت است که نسبت به خطر باز گشت موج دوم ایدز در بین معتادان تزریقی مواد مخدر و زندانیان هشدار داده است. این سخنان د رحالی بیان می‌شود که در دهه گذشته فعالیتهای خوبی در خصوص کنترل ایدز در زندان‌ها انجام گرفته و شیب ابتلا به ایدز در میان زندانیان در 8 سال از 4/ 2 درصد به 7/ 1 درصد در سال 89 رسیده است. این آمار که از سوی سازمان بهداشت جهانی نیز مورد تایید قرار گرفته، نشانگر موفقیت سازمان زندان‌ها در کاهش ابتلای به ایدز در میان زندانیان است. اما کاهش اعتبار مراکز گذری و برنامه‌های کاهش آسیب ایدز و ناکافی بودن سرانه بخش بهداشت در زندان‌ها باعث شده تا برنامه‌های کاهش آسیب در زندان‌ها کمرنگ شود.
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی با بیان این نکته که افراد مبتلا به ایدز هیچ‌گونه ارتباطی با دیگر زندانیان ندارند، می‌گوید: «طی چند سال گذشته افراد مبتلا به ایدز در بندها و بخش‌های جداگانه و تحت نظر بهداری زندان نگهداری می‌شوند و هیچ‌گونه ارتباطی با دیگر زندانیان ندارند.»
وی در عین حال تاکید می‌کند: «ممکن است یک زندانی برای مدت کوتاهی به بندهای غیر ویژه فرستاده شود که این زندانی هم بلافاصله بعد از تشکیل پرونده و معاینات پزشکی و در صورت تایید ابتلا به ایدز به بند مخصوص مبتلایان به ایدز و معتادان اعزام می‌شود و هیچ‌گونه ارتباطی با سایر زندانیان نخواهد داشت.»
اجرای متادون درمانی از راهکارهایی است که دکتر ابهری برای ترک اعتیاد زندانیان به آنها اشاره کرده و می‌گوید: «از متادون درمانی می‌توان به منظور ترک اعتیاد وکاهش ایدز استفاده کرد. همچنین استفاده از وسایل بهداشتی یک بار مصرف توسط زندانیان نیز در اجرای همین سیاست هاست.»
اجرای مجازاتهای جایگزین یکی از بهترین روش‌هایی است که می‌توان تعداد افراد زندانی را در کشور کاهش داد. دکتر ابهری با تاکید بر این موضوع می‌گوید: «اگر مجازاتهای جایگزین زندان اجرا شود، آمار زندانیان به حد استاندارد می‌رسد و برای افرادی که از نظر سن، شخصیت اجتماعی، موقعیت و نوع جرم با دیگران تفاوت دارند مجازاتهای دیگر به جای زندان تعیین می‌شود مثلا کسی که به خاطر مهریه یا تصادف یا بدهی مالی به زندان می‌رود و شغل و تحصیلات و شخصیت او وضعیت متمایزی دارد تفاوت بسیاری با یک قاچاقچی یا شرور و معتاد دارد و باید با تدوین قوانین و سیاست‌های مجازات جایگزین، رعایت شخصیت و وضعیت افراد شود.»
اعطای مرخصی به زندانیانی که در شرایط یاد شده هستند نیز یکی از راه‌های کاهش جمعیت کیفری است که ابهری به آن اشاره کرده و در عین حال می‌گوید: «سازمان‌های خیریه و غیردولتی باید به کمک سازمان زندان‌ها بیایند و از نظر دارو، درمان و امکانات فیزیکی به این سازمان کمک کنند اگر چه هدف از زندانی شدن افراد تنبیه و مجازات است و ممکن است کیفیت غذا و بهداشت در زندان‌ها در حد قابل قبولی نباشد.»
محمود پورنبی، مدیر روابط عمومی سازمان زندانهای کشور نیز با اشاره به کاهش چشمگیر مبتلایان به ایدز در زندان‌ها می‌گوید: «بیماری ایدز در زندان‌ها کنترل شده است و کلینیک‌های مثلثی بسیار موفقیت آمیز عمل کرده‌اند.» وی با تکذیب ایجاد موج دوم ایدز در زندان‌ها می‌گوید: «ایجاد 250 مرکز درمانی فعال در زندان‌ها، 54 مرکز پزشکی، 7 بیمارستان، 31 مرکز رادیولوژی، 36آزمایشگاه، 543 تخت بستری و 29 تخت جراحی از امکاناتی است که در زندانهای سراسر کشور وجود دارد.»
45301