بنابر اظهارات مدير واحد اينترنت وزارت ارشاد فيلترينگ در ايران كاملا «دموكراتيك» است. روح‌الله مومن‌نسب در گفت‌وگو با «نداي انقلاب» تاكيد مي‌كند تلاش بر اين است كه فضايي سالم و آرام براي فعالان سايبري فراهم شود. او نظارت و كنترل در كشورهايي مانند آمريكا را ديكتاتورمابانه دانسته و براين عقيده است پالايش تارنماها در ايران براساس قانون با دستور كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه يا با مقام قضايي در بستري دموكراتيك و كاملا قانوني انجام مي‌شود. او در ادامه به ساختار و شرح وظايف كارگروه تعيين مصاديق پرداخته و گفته است بر اساس مصوبه كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه، به جز تارنماها يا وبلاگ‌هايي كه مطالبي برخلاف اعتقادات و امنيت ملي منتشر كنند، در بقيه موارد در صورتي كه تارنما يا وبلاگي در پايگاه ساماندهي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ثبت شده باشد و مبناي پالايش نيز فهرست مصاديق محتواي مجرمانه باشد، پيش از پالايش به اين‌گونه موارد تذكر ارسال مي‌شود و اگر تذكر منجر به حذف مطلب مجرمانه شد، پالايش تارنما يا وبلاگ موردنظر از دستور كار خارج مي‌شود.
اما دستور پالايش تارنماها و وبلاگ‌هاي مورد اشاره، از سوي مقام قضايي صادر شده كه مسوولان اين تارنماها لازم است براي رفع پالايش نظر مقام قضايي مربوطه را جلب كنند. اين اظهارات در حالي بيان مي‌شود كه محمود خسروي، مديرعامل شركت ارتباطات زيرساخت، در مصاحبه‌اي كه در روز 13 مهر امسال توسط فارس منتشر شد، از تغيير روش فيلترينگ در ايران خبر داده است؛ گفته‌هايي كه براساس آن قرار بود فيلترينگ اينترنت به‌صورت يكپارچه و از طريق گيت‌وي صورت گيرد. او در بخشي از گفته‌هاي خود، تنها سازماني را كه فيلترينگ در آن زير نظر شركت ارتباطات زيرساخت نيست، «مركز تحقيقات فيزيك نظري» اعلام و در مورد آخرين وضعيت فيلترينگ در ايران گفت: فعلا فيلترينگ يكپارچه است، اما ممكن است در آينده براساس سياست‌هاي موجود تغييراتي اعمال شود؛ ممكن است اعمال فيلترينگ از گيت‌وي (Gateway) به لايه دسترسي (Access) منتقل شود، كه با توجه به اين موضوع كه قاعدتا حجم اطلاعات بيشتر مي‌شود، پيچيدگي‌هاي خاص خود را خواهد داشت.
فيلتر كردن سلب حيات اجتماعي وب‌سايت
از آغاز ورود اينترنت در ايران «فيلترينگ» يكي از مباحث چالش‌برانگيز بوده به نحوي كه سايت الف به نقل از احمد توكلي نماينده مجلس شوراي اسلامي آورده است كه گاه به نارضايتي‌هاي شديد كاربران انجاميده است به حدي كه «فيلترينگ» را ابزار ناراضي‌سازي ناميده‌اند. اهميت اين موضوع تا به آنجاست كه موافقان و مخالفان بسياري را به موضع‌گيري در اين‌باره واداشته است. نظر بسياري از موافقان مانند «آقاي رياضي» (دبير شوراي‌عالي فناوري اطلاعات) اين است: «ما به‌عنوان افراد جامعه اسلامي بايد به شدت مباحث فيلترينگ را دنبال كنيم و نگذاريم فساد اخلاقي فرهنگ بومي و اسلامي ما را به هم بريزد همان طور كه وزارت بهداشت از شيوع ويروس آنفلوانزاي مرغي يا ساير بيماري‌ها جلوگيري مي‌كند، فيلترينگ نيز مانند همين مساله است و بايد درهاي مملكت را در مقابل ورود مسايل ضد اخلاقي و فسادآميز در زمينه‌هاي مختلف ببنديم.» مومن‌نسب مي‌گويد: در مورد موج وبلاگي كه جوانان در فضاي اينترنت براي بيان اعتراض خود به راه انداخته‌اند بايد گفت كه اين فعاليت‌ها بايد با محور عقلانيت و در چارچوب نظام باشد، كه در اين صورت از نظر من به عنوان يك وبلاگ‌نويس اين‌گونه مطالبات جمعي، منع قانوني ندارد و البته بايد متذكر شوم كه تارنماها و وبلاگ‌هاي مورد نظر از سوي مقام قضايي مجرم شناخته شده‌اند و به نوعي مقام قضايي معتقد است اين تارنماها از خط قرمز نظام عبور كرده‌اند و همان‌گونه كه گفته شد بايد مراحل قانوني مورد اشاره را طي كنند.
او با اين وجود سياست‌هاي تعاملي را ابزار برخورد با سايت‌هاي محتواي مجرمانه مي‌داند و بيان مي‌كند سياست‌هاي كارگروه در رابطه با مقابله با جرايم اينترنتي به اين صورت است كه اگر تارنمايي مطلبي خلاف قوانين انتشار داد و از سوي كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه، مورد منتشرشده مجرمانه تشخيص داده شد، ابتدا با تعامل و همفكري با نويسندگان و گفت‌وگو براي حل اين موضوع اقدام مي‌كنيم و سعي مي‌شود اين‌گونه مشكلات به درازا كشيده نشود تا با ايجاد فضاي حسن نيت موضوعاتي از اين دست، حل شوند. او در پاسخ به پرسش‌هايي مبني بر اينكه فيلتر شدن وب‌سايت‌ها به معناي نقض آزادي اطلاعات براي كاربران محسوب مي‌شود، گفته است دلسوزان نظام و سربازان رهبري در وزارت ارشاد و كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه خوب مي‌دانند كه صدور حكم پالايش يك تارنما به معناي سلب حيات اجتماعي از آن تارنماست و براي مسوول و كاربران تارنماي پالايش‌شده صدمات جبران‌ناپذير زيادي به وجود مي‌آيد از اين رو تلاش بر اين است كه فضايي سالم و آرام براي فعالان سايبري فراهم شود و در همين راستا از مقام‌هاي قضايي درخواست مي‌كنم اين‌گونه اقدامات با ملايمت و تعامل بيشتري انجام شود و خواهش حقير در رابطه با موارد اخير هم اين است كه عزيزان صادر‌كننده دستورات قضايي اخير در دستورات خود تجديد نظر كنند تا فضاي فعاليت براي جوانان حزب الهي و مستعد، كه فعاليت‌هاي خالصانه آنها شكل‌دهنده قدرت نرم جمهوري اسلامي ايران در فضاي مجازي است، پديد آيد.
اعمال آسان‌تر با تغيير سياست‌هاي فيلترينگ
بنابر اظهارات مسوولان شركت ارتباطات زيرساخت ممكن است در آينده‌اي نزديك سياست فيلترينگ در ايران تغيير كند؛ سياستي كه ابهامات زيادي دارد و هيچ يك از مسوولان ايراني در مورد آن تاكنون به روشني سخن نگفته‌اند؛ ابهاماتي مانند فيلترينگ سليقه‌اي وب‌سايت‌ها و وبلاگ‌هاي مختلف كه مشمول هيچ يك از بندهاي قانون جرايم رايانه‌اي نمي‌شوند. به گفته كارشناسان به همين دليل تغيير سياست اعمال فيلترينگ در ايران مي‌تواند تابع عوامل بسياري باشد كه يكي از مهم‌ترين آنها محدوديت‌هاي امكانات تكنولوژيك است. همان‌گونه كه گفته شد، در فيلترينگ از طريق گيت‌وي، اينترنت ورودي كشور در يك نقطه (ورودي) فيلتر مي‌شود و سپس به شركت‌هاي ارايه‌دهنده خدمات اينترنتي (ISP) تحويل داده مي‌شود. هرچند اين روش داراي دردسر كمتري است اما زماني كه بخواهند كل اطلاعات ردوبدل‌شده (شامل اطلاعات رمزگذاري‌شده) را مورد بازبيني قرار بدهند، آن زمان فيلترينگ تمامي اطلاعات بسيار مشكل مي‌شود. اما در روش لايه دسترسي (Access) اطلاعات رد و بدل‌شده در بين شركت‌هاي مختلف (ISPها) تقسيم مي‌شود، به طوري كه بررسي اين اطلاعات آسان‌تر خواهد بود و با منابع كمتر مي‌توان اطلاعات محدودي را مورد بررسي قرار داد. هر چند در اين روش خطر فيلترينگ سليقه‌اي به طوري كه يك وب‌سايت در يك ISP فيلتر باشد و در ديگري فيلتر نباشد، وجود دارد.
2121