بخش عمده‌ای از خطبه‌های نهج‌البلاغه که در آن‌ها اشاره به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دارد، مربوط به نشانه‌های آخرالزمان است.

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، گرچه هر یک از امامان، زمینه ظهور امام بعدی را فراهم و امامان گذشته را تصدیق کرده‌اند، اما آرزوی همه آنان از جمله امام علی، امیرالمؤمنین (ع) برای ظهور حضرت مهدی موعود، ولی عصر (عج)، ویژگی منحصر به فرد وجود مبارک ایشان است.

بنابر روایت صدا و سیما، بخش عمده‌ای از خطبه‌های نهج‌البلاغه که در آن‌ها اشاره به امام زمان (عج) دارد، مربوط به نشانه‌های آخرالزمان است.

حضرت امام علی (ع) در خطبه ۱۸۷ می‌فرمایند: «أَلَا بِأَبِی وَ أُمِّی هُمْ مِنْ عِدَّةٍ أَسْمَاؤُهُمْ فِی السَّمَاءِ مَعْرُوفَة وَ فِی الْأَرْضِ مَجْهُولَةٌ؛‌ ای مردم. پدر و مادرم، فدای کسانی باد که در آسمان‌ها معروف و در زمین گمنام‌اند».
 
«أَلَا فَتَوَقَّعُوا مَا یکونُ مِنْ إِدْبَارِ أُمُورِکمْ وَ انْقِطَاعِ وُصَلِکمْ وَ اسْتِعْمَالِ صِغَارِکمْ؛ هان‌ ای مردم. در آینده پشت کردن روزگار خوش و قطع پیوندها و روی کار آمدن خردسالان و بی‌کفایت‌ها را انتظار کشید».
 
«ذَاکَ حَیْثُ تَکُونُ ضَرْبَةُ السَّیْفِ عَلَی الْمُؤْمِنِ أَهْوَنَ مِنَ الدِّرْهَمِ مِنْ حِلِّه؛ این روزگاری است که ضربات شمشیر بر مؤمن، آسان‌تر از یافتن مال حلال است».
 
«ذَاکَ حَیْثُ یَکُونُ الْمُعْطَی أَعْظَمَ أَجْراً مِنَ الْمُعْطِیِ؛ روزگاری که پاداش گیرنده از دهنده بیشتر است».
 
«ذَاکَ حَیْثُ تَسْکَرُونَ مِنْ غَیْرِ شَرَاب؛ و آن روزگاری که بی‌نوشیدن شراب، مست می‌شوید».
 
«بَلْ مِنَ النِّعْمَةِ وَ النَّعِیمِ وَ تَحْلِفُونَ مِنْ غَیْرِ اضْطِرَارٍ؛ با فراوانی نعمت‌ها بدون اجبار سوگند می‌خورید».
 
«وَ تَکْذِبُونَ مِنْ غَیْرِ إِحْرَاج؛ و نه از روی ناچاری دروغ می‌گویید».
 
«ذَاکَ إِذَا عَضَّکُمُ الْبَلَاءُ کَمَا یَعَضُّ الْقَتَبُ غَارِبَ الْبَعِیر؛ آن روزگاری است که بلاها شما را می‌گزد، چونان گزیدن و زخم کردن دوش شتران از پالان.»
 
«مَا أَطْوَلَ هَذَا الْعَنَاءَ وَ أَبْعَدَ هَذَا الرَّجَاء آه، آن رنج و اندوه، چقدر طولانی و امید گشایش، چقدر دور است».
 
تعیین وظایف مربوط به منتظران در خطبه ۱۸۷
 
«أَیهَا النَّاسُ، أَلْقُوا هَذِهِ الْأَزِمَّةَ الَّتِی تَحْمِلُ ظُهُورُهَا الْأَثْقَالَ مِنْ أَیدِیکمْ؛‌ ای مردم، مهار این شتران فتنه را که پشت آن‌ها حمل‌کننده وزر و بال (فرجام بد) است، از دست بیاندازید».
 
«وَ لَا تَصَدَّعُوا عَلَی سُلْطَانِکمْ فَتَذُمُّوا غِبَّ فِعَالِکمْ؛ و از گرداگرد امام خود پراکنده نشوید که عاقبت، خود را سرزنش خواهید کرد».
 
«وَ لَا تَقْتَحِمُوا مَا اسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ فَوْرِ نَارِ الْفِتْنَةِ وَ أَمِیطُوا عَنْ سنن‌ها وَ خَلُّوا قَصْدَ السَّبِیلِ لَهَا؛ و بی‌باکانه در آتش فتنه‌ای که پیشاپیش آن قرار گرفته‌اید، نروید. از راه آن به یک سو شوید و جاده را برای آن باز بگذارید».
 
«فَقَدْ لَعَمْرِی یهْلِک فِی لَهَبِهَا الْمُؤْمِنُ وَ یسْلَمُ فی‌ها غَیرُ الْمُسْلِمِ؛ که به جان خودم قسم، مؤمن در شعله آتش آن فتنه هلاک می‌شود و غیر مسلمان، سالم می‌ماند».
 
«إِنَّمَا مَثَلِی بَیْنَکُمْ کَمَثَلِ السِّرَاجِ فِی الظُّلْمَةِ یَسْتَضِی‌ءُ بِهِ مَنْ وَلَجَهَا؛ همانا من در میان شما همانند چراغ درخشنده در تاریکی هستم که هر کس به آن روی آورد، از نور آن بهره می‌برد».
 
«فَاسْمَعُوا أَیُّهَا النَّاسُ وَ عُوا وَ أَحْضِرُوا آذَانَ قُلُوبِکُمْ تَفْهَمُوا؛‌ ای مردم سخنم را بشنوید و حفظ کنید، و گوش دل خود را آماده کنید تا بفهمید».
 
امام علی، امیرالمؤمنین (ع) در انتهای سخنان خویش، تقوا و دوری نکردن از امام عصر و اتصال به منبع نورانی اهل‌بیت (ع) را راهکار عبور از فتنه‌های سخت معرفی فرمودند، اما حضرت در خطبه ۱۵۰ نهج‌البلاغه، پس از بیان روش امام زمان (عج) که روش صالحان است، درباره قومی صحبت می‌کند که به دلیل صفات خاص، از فتنه‌ها به سلامت عبور می‌کنند.
 
ایشان می‌فرمایند: «ثُمَّ لَیُشْحَذَنَّ فیها قَوْمٌ شَحْذَ الْقَیْنِ النَّصْلَ؛ پس گروهی در آن زمان (فتنه‌ها) صیقلی می‌شوند، همان‌طور که آهنگر، شمشیر را صیقلی می‌کند».
 
«تُجْلَی بِالتَّنْزِیلِ أَبْصَارُهُمْ وَ یُرْمَی بِالتَّفْسِیرِ فِی مَسَامِعِهِمْ وَ یُغْبَقُونَ کَأْسَ الْحِکْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ؛ دیده‌ آنها به نور قرآن جلا داده می‌شود و تفسیر در گوش‌هایشان جا گرفته شود و در شب، جام حکمت را به آن‌ها بنوشانند، پس از این‌که در بامداد نیز آشامیده باشند».
 
نکته قابل توجه این‌که امام علی (ع) درباره یک قوم (فیها قَوْمٌ) صحبت می‌کنند. موضوع، فردی نیست، بلکه ویژگی‌های یک عده افراد در قالب یک قوم، بیان شده است. در این روایت، سه موضوع مهم برای این قوم مطرح است: دیده آنها با قرآن جلا داده می‌شود، تفسیر معارف قران در گوش‌هایشان طنین‌انداز است و همواره به آنها جام حکمت می‌نوشانند.
 
حضرت امام علی (ع) در خطبه ۱۵۶ چنین می‌فرمایند: «پیامبر خدا (ص) فرمودند:‌ ای علی! همانا این مردم به زودی با اموال خود دچار فتنه و آزمایش می‌شوند و در دین‌داری بر خدا منت می‌گذارند، با این حال، انتظار رحمت او را دارند و از قدرت و خشم خدا خود را ایمن می‌پندارند. حرام خدا را با شبهات دروغین و هوس‌های غفلت‌زا، حلال می‌کنند. شراب را به بهانه این‌که آب انگور است و رشوه را به بهانه این‌که هدیه است و ربا را به بهانه این‌که نوعی معامله استریال حلال می‌شمارند».
 
همچنین، حضرت امام علی (ع) در حکمت ۱۰۲ درباره مسخ ارزش‌ها در آخرالزمان، چنین می‌فرمایند: «روزگاری بر مردم خواهد آمد که محترم نشمارند جز سخن‌چین را و خوششان نیاید جز از بدکار هرزه، ناتوان نشود جز عادل. در آن روزگار، کمک به نیازمندان، خسارت و پیوند با خویشاوندان، منت‌گذاری و عبادت، نوعی برتری‌طلبی بر مردم است. در آن زمان، حکومت با مشورت زنان، فرماندهی خردسالان و تدبیر خواجگان، اداره می‌شود».
 
ایشان در حکمت ۳۶۹ نهج‌البلاغه، آینده اسلام و قرآن را تأسف‌بار می‌دانند و می‌فرمایند: «روزگاری بر مردم خواهد آمد که از قرآن، جز نشانی و از اسلام، جز نامی باقی نخواهد ماند. مسجدها در آن روزگار، آبادان، اما از هدایت، ویران است. مسجدنشینان و سازندگان بنای شکوهمند مساجد، بدترین مردم زمین هستند که کانون هر فتنه و جایگاه هرگونه خطاکاری‌اند. هر کس از فتنه بر کنار است، او را به فتنه بازگردانند و هر کس از فتنه، عقب‌مانده است، او را به فتنه‌ها کشاندند، که خدای بزرگ فرماید: "به خودم سوگند، بر آنها فتنه‌ای بگمارم که انسان شکیبا در آن سرگردان ماند" و چنین کرده است و ما از خدا می‌خواهیم که از لغزش غفلت‌ها درگذرد».
 
«در آخرالزمان، پرده‌های عفت و شرم پاره می‌شود، زناکاری و تجاوزهای ناموسی علنی می‌شود، مال‌ یتیمان را حلال می‌شمارند و می‌خورند، در کیلو کم و کاست می‌کنند».
 
«به نام امانت‌داری، خیانت می‌کنند. مردها خود را به شکل زنان و زنان خویش را به صورت مردها در می‌آورند. به احکام و دستورات نماز، بی‌اعتنایی می‌کنند. قنوات، خشک می‌شوند و قبایل و عشایر از فرمان امام عادل بیرون می‌روند. عبور از بیابان‌های میان مکه و بصره ممنوع می‌شود. مرگ در فقها شایع می‌شود. دشنام دادن به پدر و مادر، شعار آنها می‌شود».
 
«برکت از سال و ماه و روز و هفته برداشته می‌شود، به‌طوری‌که هر سال به مقدار یک روز و هر روز به مقدار یک ساعت شود. در اهل آن دوران، چهره‌ها پاکیزه و باطن‌ها بد سگال هستند! مردم، سه‌گونه حج به‌جا می‌آورند؛ ثروتمندان برای گردش و استراحت، میانه‌حالان برای تجارت، فقرا برای گدایی ... .» این‌ها همه بیان حضرت امام علی (ع) است.
 
ایشان فرمودند که چهار فتنه، پیش از ظهور پدید خواهد آمد: «در اولی، خونریزی مباح می‌شود. دومی، خونریزی و سرقت اموال است. سومی، خونریزی و سرقت و هتک نوامیس است. چهارمی، اگر پدیدار شود، حتی اگر در لانه روباه هم باشید، باز دچار فتنه خواهید شد».