کپسول گاز استیلن ابزاری کلیدی برای ذخیره و حمل گاز استیلن (C₂H₂) است که از فولاد مقاوم ساخته و با مواد جاذب مانند استون یا DMF پر می‌شود. گاز استیلن به دلیل ناپایداری ذاتی‌اش نمی‌تواند مانند سایر گازها تحت فشار بالا فشرده شود، بنابراین کپسول‌های آن حاوی یک ماده متخلخل هستند که گاز را در حالت محلول نگه می‌دارد. این ساختار ایمنی را افزایش داده و امکان استفاده از این کپسول‌ها در صنایع جوشکاری، برشکاری و شیمیایی را فراهم می‌کند.

اگر نیاز به خرید کپسول گاز استیلن دارید، این مقاله برای شماست. تا انتها همراه ما باشید تا با اطلاع از نکات مهم خرید این کپسول‌ها، بهترین خرید را داشته باشید.

معرفی گاز استیلن (C₂H₂)

استیلن کوچک‌ترین عضو خانواده آلکین‌هاست و از دو اتم کربن با پیوند سه‌گانه و دو اتم هیدروژن تشکیل می‌شود. در حالت خالص بی‌رنگ است اما گریدهای تجاری آن اغلب بوی سیر دارند. این گاز معمولاً از واکنش کلسیم کاربید با آب تولید می‌شود.

از مهم‌ترین ویژگی‌های استیلن:

• قابلیت اشتعال بالا و محدوده انفجاری وسیع (۲.۵ تا ۱۰۰ درصد حجمی در هوا)
• دمای شعله بسیار بالا؛ ترکیب با اکسیژن خالص شعله‌ای بیش از ۳۳۰۰ درجه سانتی‌گراد ایجاد می‌کند.
• در فشار مطلق بالای ۲ بار ناپایدار است و به همین دلیل در سیلندرها فقط تا حدود ۱۵ بار نگهداری می‌شود.

انواع کپسول گاز استیلن موجود در بازار

این نوع سیلندرها بر اساس حجم داخلی، میزان گاز ذخیره‌شده و کاربرد تقسیم‌بندی می‌شوند. همانطور که گفته شد، کپسول گاز استیلن از فولاد بدون درز و طبق استانداردهایی مانند ISO ۳۸۰۷ طراحی و تولید می‌شوند.

در استانداردهای بین‌المللی (EN ۱۰۸۹-۳)، رنگ سیلندر استیلن مارون (قرمز قهوه‌ای) است. در ایران نیز، طبق منابع رسمی استاندارد مارون مرجع است، اما در بازار زرد یا قهوه‌ای نیز مشاهده می‌شود. به همین دلیل، برچسب و شناسنامه سیلندر (SDS) باید معیار اصلی تشخیص باشد.

همچنین در بازار ایران سیلندرهای وارداتی و تولید داخلی با ظرفیت‌های مختلف عرضه می‌شوند. رایج‌ترین مدل‌ها شامل ۵، ۷، ۱۰، ۱۲، ۱۵، ۴۰ لیتری یا معادل وزنی (پوندی) هستند.

کپسول استیلن ۱۲ پوندی: این نوع یکی از پرفروش‌ترین‌ کپسول‌ها محسوب می‌شود که معادل حدود ۵.۴ کیلوگرم گاز استیلن است. حجم داخلی حدود ۱۰ لیتری این کپسول، آن را برای کارگاه‌های کوچک و متوسط مناسب می‌کند. ارتفاع آن حدود ۶۰ سانتی‌متر و وزن خالی حدود ۱۵ کیلوگرم است. این کپسول برای جوشکاری مداوم تا ۴ ساعت کافی بوده و با شیر CGA-۵۲۰ یا DIN تجهیز می‌شود.

جدول مقایسه انواع سیلندر استیلن موجود در بازار

قیمت کپسول گاز استیلن| عوامل مؤثر بر قیمت

قیمت کپسول استیلن در ایران در سال ۲۰۱۴ بسته به خالی یا پر بودن متغیر است. البته نوسانات ارزی، هزینه واردات کلسیم کاربید و استانداردهای ایمنی نیز از متغیرهای قیمت کپسول گاز استیلن هستند.

• حجم سیلندر: بزرگترین عامل مؤثر بر قیمت، حجم سیلندر است. کپسول‌های بزرگتر، قیمت بالاتری دارند اما در بلندمدت می‌توانند به صرفه‌تر باشند.
• فشار کاری و نوع شیر: نوع شیر و فشار کاری کپسول نیز بر قیمت تأثیرگذار است. شیرهای با کیفیت بالاتر که استانداردهای ایمنی بیشتری را رعایت می‌کنند، گران‌تر هستند. همچنین، ساختار داخلی سیلندر که برای پایداری گاز استیلن ضروری است، می‌تواند بر قیمت نهایی تأثیر بگذارد.
• برند تولیدکننده: برند تولیدکننده نیز نقش مهمی در قیمت و کیفیت کپسول دارد. برندهای ایرانی: معمولا قیمت مناسب‌تری دارند و دسترسی به آن‌ها آسان‌تر است. کیفیت این کپسول‌ها نیز برای بسیاری از کاربردهای صنعتی مناسب ارزیابی می‌شود. برندهای چینی اغلب قیمت پایین‌تری دارند، اما ممکن است کیفیت ساخت و استانداردهای ایمنی آن‌ها در مقایسه با برندهای اروپایی پایین‌تر باشد. برندهای اروپایی نیز معمولا از بالاترین کیفیت و استانداردهای ایمنی برخوردارند و به همین دلیل قیمت بالاتری دارند.
• شرایط شارژ و حمل و نقل: هزینه شارژ مجدد کپسول، هزینه‌های حمل و نقل و همچنین مالیات و عوارض نیز به قیمت نهایی کپسول اضافه می‌شوند. معمولا خرید و شارژ کپسول از مراکز معتبر و نزدیک، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

خلوص گاز (۹۹.۵ درصد برای صنعتی)، تست‌های دوره‌ای و مکان فروش (تهران یا شهرستان‌ها) از دیگر عوامل موثر بر قیمت انواع کپسول‌های گاز استیلن هستند.

کاربردهای کپسول گاز استیلن در صنایع مختلف

کپسول گاز استیلن در صنایع متنوعی کاربرد دارد و به دلیل دمای شعله بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای فرآیندهای حرارتی است.

• جوشکاری و برشکاری اکسی-استیلن: این فرآیند، اصلی‌ترین و پرکاربردترین استفاده از استیلن است. در این روش، استیلن با اکسیژن خالص ترکیب شده و شعله‌ای با دمای بیش از ۳۰۰۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌کند که برای برشکاری فلزات ضخیم و جوشکاری فولاد و سایر فلزات آهنی ایده‌آل است.
•  استفاده در صنایع فلزی و خودروسازی: در صنایع فلزی و خودروسازی، استیلن برای لحیم‌کاری، جوشکاری بدنه خودرو، برش قطعات فلزی و گرم کردن فلزات برای فرم‌دهی استفاده می‌شود. دقت و سرعت این روش، آن را به یک ابزار ضروری در این صنایع تبدیل کرده است.
• کاربردهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی: در آزمایشگاه‌ها، استیلن به عنوان یک گاز سوخت در تجهیزاتی مانند طیف‌سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy) برای تجزیه و تحلیل فلزات استفاده می‌شود. همچنین در تحقیقات علمی برای سنتز مواد شیمیایی مختلف کاربرد دارد.
•  استفاده در کارگاه‌های صنعتی و آموزشی: کپسول‌های استیلن در کارگاه‌های صنعتی کوچک و متوسط و همچنین مراکز آموزشی برای تدریس اصول جوشکاری و فلزکاری به صورت عملی استفاده می‌شوند.

استیلن همچنین در صنایع شیشه و سرامیک برای کوره‌ها و شکل‌دهی حرارتی و در پلاستیک‌سازی (پلی‌اتیلن) نیز کاربرد دارد. در نانوتکنولوژی هم برای سنتز نانولوله‌های کربنی و در گازهای سوختی برای احتراق از استیلن کمک می‌گیرند.

ایمنی و استانداردهای استفاده

به دلیل ناپایداری استیلن، رعایت ایمنی بسیار مهم است:

• کپسول‌ها همیشه عمودی نگهداری شوند.
• از گرما، اکسیدان‌ها و لوله‌های مسی دور باشند.
• برای ثابت نگه داشتن از زنجیر یا مهار استفاده شود.
• محل نگهداری باید خنک و دارای تهویه باشد.
• سیلندرها هر ۳ تا ۱۰ سال طبق استاندارد ISO ۱۰۴۶۲ تست مجدد شوند.
• رنگ استاندارد جهانی: مارون.

شارژ و پر کردن مجدد کپسول گاز استیلن

کپسول‌های استیلن قابلیت شارژ مجدد دارند و این ویژگی باعث صرفه‌جویی اقتصادی می‌شود. شارژ باید فقط در مراکز مجاز و تخصصی انجام شود. سیلندرهای شارژی برای استفاده صنعتی رایج هستند، در حالی که سیلندرهای یک‌بارمصرف فقط برای مصارف سبک کاربرد دارند.

سوالات متداول

تفاوت جوش اکسی-استیلن با جوش آرگون چیست؟

جوش اکسی-استیلن حرارتی است و برای فلزات آهنی مناسب اما جوش آرگون الکتریکی (TIG) و برای فلزات غیرآهنی دقیق‌تر است.

آیا گاز استیلن خطرناک است؟

بله، به دلیل ناپایداری در فشار بالا و قابلیت اشتعال شدید؛ با این حال، با رعایت دقیق اصول ایمنی، استفاده از کپسول‌های استاندارد و تجهیزات مناسب، خطرات آن به شدت کاهش می‌یابد.

بهترین حجم کپسول برای کارگاه جوشکاری کدام است؟

انتخاب بهترین حجم به میزان کار و نوع پروژه‌ها بستگی دارد. برای کارگاه‌های کوچک و متوسط، کپسول‌های ۱۲ پوندی انتخاب مناسبی هستند و برای پروژه‌های بزرگ‌تر، استفاده از کپسول‌های حجیم‌تر مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.