تینا مزدکی_رویای خودکارسازی فرآیند کشف علمی از دیرباز در میان پژوهشگران هوش مصنوعی وجود داشته است. اکنون، شرکت OpenAI با راه‌اندازی یک پروژه جدید قصد دارد این چشم‌انداز را به واقعیت تبدیل کند. کوین وایل، مدیر ارشد محصولات OpenAI، سه‌شنبه این هفته در شبکه اجتماعی X اعلام کرد که این شرکت پروژه‌ای با عنوان «OpenAI برای علم» را آغاز کرده است. هدف از این پروژه، ساخت «یک پلتفرم مبتنی بر هوش مصنوعی برای سرعت بخشیدن به اکتشافات علمی» است. به گفته وایل که رهبری این پروژه را بر عهده خواهد داشت، این شرکت در حال استخدام تیمی از نخبگان دانشگاهی در سطح جهانی است؛ افرادی که کاملاً در دنیای هوش مصنوعی غرق شده‌اند و توانایی بالایی در انتقال مفاهیم علمی دارند.
ابزاری برای علم یا ترفندی برای بازاریابی؟
در حال حاضر اطلاعات زیادی از جزئیات این پلتفرم در دست نیست، اما نوشته‌های وایل به نقش کلیدی مدل جدید این شرکت، GPT-۵، که ماه گذشته (آگوست ۲۰۲۵) منتشر شد، اشاره دارد. او معتقد است این مدل یک مرز جدید در توانایی هوش مصنوعی برای کمک به پیشرفت علم ایجاد کرده است. به عنوان مثال، او به یک مقاله فیزیک نظری اخیر اشاره کرد که در آن از GPT-۵ برای پیشنهاد ایده‌هایی برای اثبات قضایا استفاده شده بود. این نشان می‌دهد که پروژه جدید ممکن است به محققان در تدوین فرضیه‌ها و روش‌های تحقیق کمک کند.
با این حال، تأکید زیاد بر روی GPT-۵ می‌تواند یک حرکت تبلیغاتی نیز تلقی شود. این مدل از زمان عرضه، با بازخوردهای متفاوتی روبرو شده و بسیاری از کاربران آن را ضعیف‌تر از نسخه قبلی خود، GPT-۴o، دانسته‌اند. با گره زدن GPT-۵ به یک برنامه تحقیقاتی علمی، OpenAI ممکن است در تلاش باشد تا اعتبار آسیب‌دیده این مدل را ترمیم کند. اگر این شرکت بتواند ثابت کند که GPT-۵ قادر به مشارکت معنادار در اکتشافات علمی است، کاربران و کسب‌وکارها نیز ممکن است با اطمینان بیشتری وظایف حساس خود را به آن بسپارند.
جایگاه فعلی هوش مصنوعی در علم
هوش مصنوعی هنوز به طور مستقل موفق به کشف قوانین جدید فیزیک، درمان سرطان یا ارائه راه‌حل جامع برای تغییرات اقلیمی نشده است. در حال حاضر، قدرت علمی هوش مصنوعی بیشتر در توانایی آن برای شناسایی الگوهای پیچیده از میان حجم عظیمی از داده‌های موجود نهفته است.
با این وجود، گام‌های مهمی در این زمینه برداشته شده و هوش مصنوعی به سرعت در حال تبدیل شدن به ابزاری جدایی‌ناپذیر در علم مدرن است. سال گذشته، جایزه نوبل شیمی به مدیران شرکت Google DeepMind برای ساخت مدل AlphaFold۲ اهدا شد که ساختار پروتئین‌ها را با دقتی شگفت‌انگیز پیش‌بینی می‌کند. همچنین، توانایی‌های ریاضیاتی هوش مصنوعی به سرعت در حال پیشرفت است؛ به طوری که هم OpenAI و هم Google DeepMind گزارش داده‌اند که مدل‌هایشان به عملکردی در سطح مدال طلا در المپیاد جهانی ریاضی دست یافته‌اند.
اگرچه هنوز تا رسیدن به روزی که یک هوش مصنوعی بتواند به طور کامل فرآیند علمی را از طرح فرضیه تا انجام آزمایش و تحلیل نتایج به طور خودکار انجام دهد، فاصله داریم، اما پروژه‌هایی مانند «OpenAI برای علم» نشان می‌دهند که این مسیر با جدیت دنبال می‌شود.
منبع: zdnet
۵۸۳۲۳