به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیات پایانی سوره حجر (۷۱ تا ۹۰) ادامه بیان سرگذشت اقوام پیشین و هشدار به مشرکان مکه است. در این آیات، دشمنی اقوام منحرف و لجوج با پیامبران، به عنوان نمونه‌ای از رفتار دشمنان حقیقت ترسیم می‌شود.
بنابر روایت فارس، همچنین خداوند به پیامبر اکرم(ص) تسلی می‌دهد که در برابر سخنان و توطئه‌های دشمنان دلسرد نشود؛ چرا که نهایت عزت و قدرت از آنِ خداست. این آیات در عین تاریخی بودن، درس‌های بزرگ و جاودانه‌ای برای شناخت دشمن و روش‌های مقابله با او دارند.
لجاجت دشمنان در برابر حق
در این بخش، داستان قوم لوط بازگو می‌شود. وقتی مهمانان الهی نزد لوط آمدند، مردم شهر با نیت‌های فاسد به خانه او هجوم آوردند. حضرت لوط با نگرانی آنان را نهی کرد، اما با پاسخ دشمنانه و تهدیدآمیزشان روبه‌رو شد. قرآن می‌گوید: «فأخذتهم الصیحة مشرقین»؛ عذاب الهی آنان را در صبحگاه فرا گرفت.
پیام دشمن‌شناسی: دشمنان دین در طول تاریخ در برابر نصیحت و دعوت خیرخواهانه، به جای پذیرش، بر فساد و دشمنی می‌افزایند. لجاجت و بی‌پروایی آنان در برابر عقل و فطرت، سرانجامی جز نابودی ندارد. جامعه امروز هم باید بداند که دشمنان حقیقت غالباً از مسیرهای آشکار فساد وارد می‌شوند و مقابله با آن‌ها نیازمند هوشیاری و مقاومت است.
سرنوشت تمدن‌های غافل
خداوند پس از اشاره به نابودی قوم لوط، به سرنوشت «اصحاب أیکه» و «اصحاب الحجر» نیز می‌پردازد. این اقوام، در اوج تمدن و بهره‌مندی از امکانات طبیعی بودند، اما چون پیامبران را تکذیب کردند و دچار استکبار شدند، به عذاب الهی دچار شدند.
پیام دشمن‌شناسی: دشمن همیشه فقط در چهره فرد یا گروه کوچک ظاهر نمی‌شود؛ بلکه ممکن است در قالب یک تمدن بزرگ با امکانات گسترده جلوه کند. آنچه این تمدن‌ها را نابود کرد، غفلت از پیام الهی و مبارزه با حق بود. امروز هم اگر جوامع انسانی به استکبار، فساد و دشمنی با حق آلوده شوند، گرفتار سقوط تاریخی خواهند شد.
دشمنی با پیامبر؛ ادامه همان خط باطل
در این آیات، اشاره می‌شود که «اصحاب الحجر» پیامبران خود را تکذیب کردند، در حالی که از کوه‌ها خانه‌های امن می‌ساختند. اما نیرومندی و تدابیرشان نتوانست مانع عذاب الهی شود. این نمونه تاریخی به مشرکان مکه هشدار می‌دهد که اگر در برابر پیامبر اسلام دشمنی ورزند، سرنوشتی جز نابودی نخواهند داشت.
پیام دشمن‌شناسی: یکی از ویژگی‌های دشمنان دین، اعتماد به قدرت مادی و ابزارهای ظاهری است. آن‌ها گمان می‌کنند توان نظامی، ثروت یا تمدن‌شان می‌تواند جایگزین حق شود. اما قرآن نشان می‌دهد که هیچ ابزار مادی نمی‌تواند مانع سقوط کسانی شود که با حق و پیامبران دشمنی می‌کنند.
دشمنی زبانی؛ ابزار تخریب روحیه مؤمناندر این قسمت خداوند خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید: «فاصفح الصفح الجمیل»؛ یعنی در برابر دشمنان و سخنان آزاردهنده آنان، گذشت بزرگوارانه داشته باش. همچنین یادآوری می‌کند که «لقد آتیناک سبعاً من المثانی والقرآن العظیم»؛ یعنی بزرگ‌ترین سرمایه در دست توست و نیازی به دل‌نگرانی از تمسخر و دشمنی آنان نیست.
پیام دشمن‌شناسی: یکی از ابزارهای مهم دشمن، جنگ روانی و تخریب روحیه مؤمنان است. دشمنان با سخن، تمسخر، اتهام و فشار روانی تلاش می‌کنند پیام‌آوران حق را دلسرد کنند. قرآن به ما می‌آموزد که باید در برابر این روش‌ها مقاوم بود و بر سرمایه‌های معنوی تکیه کرد.
دشمنی ریشه‌دار؛ هشدار به امت اسلام
در پایان سوره، خداوند به پیامبر هشدار می‌دهد که به ثروت و رفاه موقتی دنیا که دشمنان از آن بهره‌مندند، چشم ندوز. آنچه مهم است، حقیقت پایدار و رسالت الهی است. همچنین به شدت دشمنی مشرکان با پیامبر اشاره شده و به او دستور داده می‌شود که استقامت ورزد.
پیام دشمن‌شناسی: دشمنان دین گاهی با جلوه‌گری دنیا، مؤمنان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. قرآن می‌خواهد ما بدانیم که فریب رفاه موقتی دشمنان را نخوریم؛ چرا که این نعمت‌ها به زودی از آنان گرفته خواهد شد. دشمنی آنان ریشه‌دار است و تنها راه مقابله با آن، صبر، استقامت و اعتماد به وعده‌های الهی است.
آیات ۷۱ تا ۹۰ سوره حجر تصویری روشن از دشمنان دین ارائه می‌دهند:
لجاجت و فساد آشکار، ویژگی اصلی دشمنان است.
تمدن‌های قدرتمند نیز اگر با حق دشمنی کنند، سقوط می‌کنند.
دشمن به ابزار مادی و روانی برای مقابله با دین متوسل می‌شود.
مؤمنان باید با صبر، گذشت و تکیه بر قرآن در برابر دشمن بایستند.
این آیات نشان می‌دهند که دشمن‌شناسی یک اصل همیشگی در تاریخ ادیان است و امت اسلام امروز نیز برای حفظ هویت و مقاومت در برابر دشمنان، باید از این آموزه‌ها الهام بگیرد.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۲۶۶ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.