گروه اندیشه: سهند ایرانمهر در کانال خود یادداشت کوتاهی در باره مراسم یادبود چارلی کرک، با تیتر «مراسم یادبود چارلی کرک: ظهور الهیات سیاسی در عرصه عمومی آمریکا» نوشته است. او در مطلب خود مراسم یادبود چارلی کرک را به مثابه ظهور یک «الهیات سیاسی» جدید در آمریکا معرفی می‌کند. در این مراسم، مفاهیم مذهبی برای اهداف سیاسی به کار گرفته شدند تا با ساختن هویت ملی بر پایه مسیحیت، دشمنی با مخالفان سیاسی مشروعیت یابد. نویسنده معتقد است که این رویداد، نمادی از تضعیف دموکراسی سکولار و تشدید قطبی‌سازی در آمریکا است که می‌تواند الگویی برای جنبش‌های راست‌گرای جهانی باشد. از نظر نویسندهمراسم یادبود چارلی کرک، نمادی از پیوند سیاست و مذهب در آمریکا است، جایی که مفاهیم مذهبی مانند «شهادت» برای اهداف سیاسی به کار گرفته شدند. این رویداد نشان می‌دهد که جنبش‌های راست‌گرا در حال ساختن یک هویت ملی جدید بر پایه اصول مسیحی و مشروعیت‌بخشی به خصومت با مخالفان هستند.
****
روز گذشته، استادیوم ایالت فارم در گلندل آریزونا شاهد گردهمایی عظیمی به یاد چارلی کرک بود. این یک روی سکه فردی موثر در کمپین انتخابات دونالد ترامپ بود اما روی دیگر سکه نمایشی از ظهور نوع جدیدی از «الهیات سیاسی» در ایالات متحده بود. دونالد ترامپ، جی‌دی ونس، مارکو روبیو و ایلان ماسک از جمله حاضران مراسمی بودند که به‌سرعت از یک سوگواری عمومی به گردهمایی سیاسی-مذهبی تبدیل و مرزهای سیاست، مذهب و هویت ملی به شکل نمادین بازتعریف شد.
در تحلیل جامعه‌شناختی سیاسی، می‌توان این رویداد را از منظر نظریه «کارکردگرایی نمادین» بررسی کرد. جایی که مناسک، سمبل‌ها و مراسم عمومی، ابزارهایی برای بازتولید نظم اجتماعی و تثبیت هویت جمعی برگزار می‌شوند چنانکه در این مراسم، چارلی کرک به عنوان «شهید» و «مبارز مسیحی» معرفی و مرگ او به نمادی از تهدیدات فرهنگی و فرصت احیای هویت ملی تبدیل شد تا زمینه برای این سخنان صریح ترامپ فراهم شود که گفت: از مخالفانم متنفرم امیدوارم بدترین بلاها بر سر مخالفان من بیاید و به هیچ وجه نمیتوانم با آنها کنار بیایم. سخنان ونس که کرک را «شهید ایمان مسیحی» خواند، و تأکید ترامپ بر دشمنی با «چپ رادیکال» و «تروریست‌های داخلی»، بار دیگر نشان داد که خیزشی آشکار برای بازسازی هویت ملی بر پایه اصول مذهبی-سیاسی راست‌گرا و مشروعیت‌بخشی به اقدامات سیاسی خصمانه علیه مخالفان در آمریکا جان گرفته است.
موسیقی مذهبی، دعاهای جمعی و سپس سخنرانی‌هایی با کاربرد واضح چون «جهاد فرهنگی» و «جنگ مقدس» مفاهیمی نیستند که برای آمریکای مدرن مانوس باشند. ایدئولوژی «مسیحیت ملی» که چارلی کرک در سال‌های اخیر ترویج می‌کرد، در این مراسم آتش تهیه پروژه فرهنگی-سیاسی دولت ترامپ را به خوبی فراهم کرد چنانکه همسر چارلی کرک، با سخنانی احساسی از «بخشش» و «مأموریت» صحبت کرد تا برای تحلیلگران کاملا ثابت شود که الهیات سیاسی جدید در آمریکا چه مختصاتی دارد.
آنچه به شکل نمادین در آریزونا به اجرا درآمد در واقع سرنمونی برای جنبش‌های راست‌گرای جهانی است، سرنمونی از تضعیف دموکراسی سکولار، افزایش دو قطبی اجتماعی- سیاسی و رویارویی که بیش از حقوق بین الملل با منطقی ایدئولوژیک و قطعیتی مذهبی تغذیه می‌شوند تا پیامدهای بلندمدتی بر ساختار قدرت، هویت ملی و رابطه بین مذهب و سیاست داشته باشند در نتیجه رفته رفته مرز آشکار آنچه را که تاکنون غرب بر سر آن با دشمنان خود مبارزه می‌کرد، دچار ابهام خواهد شد و جهان عرصه منازعه قدرت‌هایی می‌شود که نه تنها خود را بازیگری فعال و محق که حامل رسالتی الهی نیز می‌بینند. منطقی که غرب در چند دهه اخیر برای مبارزه با آن برپاخاست و اکنون از آن الگو می‌گیرد!
۲۱۶۲۱۶