به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین از سنندج، دکتر ساناز دهقانی مسئول واحدهای فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان‌های امام خمینی ( ره) و سینا تهران در کارگاه فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی که با حضور مسئولان شبکه فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه تهران در سنندج برگزار شد، به بیان وضعیت فعلی و چالش‌های آتی پیوند اعضا در کشور پرداخت و با اشاره به ساختار قدرتمند پیوند در ایران، اظهار کرد: در حال حاضر ۲۸ بخش فعال پیوند کلیه و ۱۳ پیوند کبد، ۱۰ پیوند قلب، ۳ پیوند ریه، ۵ پیوند پانکراس، ۲۰ پیوند مغز استخوان، ۲۲ فراهم آوری و ۲۷ شناسایی اعضای پیوند در سراسر کشور فعال هستند.
وی با اشاره به اینکه در کشور بیش از ۱۲ هزار مورد اهدای عضو انجام شده است، افزود: ۴۰ هزار مورد پیوند کلیه از اهداکننده زنده و ۲۰ هزار مورد نیز از مرگ مغزی بوده است.
مسئول واحدهای فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان‌های امام خمینی (ره) و سینا تهران، بیان کرد: پیوند کلیه از اهداکننده زنده از سال ۱۳۵۹ و پیوند کلیه از مرگ مغزی از سال ۱۳۷۳ در ایران آغاز شده است.
دکتر دهقانی پیوند به شاخص PMP (اهدای عضو در یک میلیون نفر جمعیت) اشاره کرد و گفت: با جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران، PMP در سال گذشته ۱۴ بوده که معادل ۱۱۸۸ مورد اهدای عضو است. این رقم نشان‌دهنده رشد ۷۰ برابری از سال ۱۳۷۹ (آغاز رسمی مرگ مغزی) است، اما با این وجود، ما هنوز با ایده‌آل فاصله داریم.
وی با مقایسه‌ای بین دانشگاه‌های مختلف کشور، تجربه دانشگاه علوم پزشکی شیراز را بسیار موفق ارزیابی کرد و گفت: دانشگاه شیراز نمونه‌ای از نهادینه شدن فرهنگ پیوند اعضا است که حتی در دوران کرونا با کاهش تنها ۱۰ درصدی PMP، شاخص خود را حفظ کرد.
دکتر دهقانی به آموزش و تغییر نگرش و به راهکارهای عملی به تجربه موفق دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره کرد و افزود: با وجود PMP پایین (حدود ۹) در گذشته، با برگزاری شنبه‌های آموزشی برای نزدیک به ۲۰۰۰ نفر از پرسنل ICU و اورژانس از نیمه دوم سال ۱۴۰۰، PMP دانشگاه تهران به ۱۴ در سال ۱۴۰۱، ۱۹ در سال ۱۴۰۲ و ۲۶ تا امروز در سال ۱۴۰۳ جهش یافت که این مهم نشان از آموزش صحیح کادر درمان (متخصصین بیهوشی، طب اورژانس، نورولوژیست‌ها) و برقراری ارتباط مؤثر با خانواده فرد مرگ مغزی، کلید موفقیت است.
وی در ادامه سخنان خود، مهمترین ضعف‌ها را شامل عدم شناسایی کافی موارد کمای پایین در ICU و اورژانس، عدم رضایت خانواده‌ها، نقص دانش فنی، استفاده از روش سنتی فراهم‌آوری، ضعف لیست های انتظار، کمبود نیرو، کمبود تجهیزات و عدم پذیرش مرگ مغزی به عنوان مرگ قطعی توسط برخی کادر درمان دانست.
مسئول واحدهای فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان‌های امام خمینی (ره) و سینا تهران، تاکید کرد: اهدای عضو یک فرایند کاملاً تیمی است که تمامی مراحل این فرایند، از شناسایی اولیه اهداکننده تا تشخیص، اخذ رضایت از خانواده، برداشت عضو و در نهایت پیوند آن به گیرنده، نیازمند همکاری و کار تیمی موثر است.
وی یادآور شد: بهبود مراقبت‌ها در ICU و اورژانس می‌تواند تا ۲۵ درصد نرخ اهدای عضو را افزایش دهد، همچنین استفاده از روش‌های فعال شناسایی و تأکید بر اینکه پزشک معالج بهترین فرد برای شناسایی بیمار است، می‌تواند به روند اهدای عضو کمک شایانی کند.
دکتر دهقانی با بیان اینکه فرآیند اهدای عضو پس از مرگ مغزی، بسیار پیچیده و شامل اجزای متعددی است که به یکدیگر مرتبط هستند، تصریح کرد: تیم‌هایی متشکل از اساتید و پرسنل دانشگاه، از جمله پزشکان، پرستاران، کادر اتاق عمل و بیهوشی، اورژانس، بخش پیوند، دیالیز، آزمایشگاه، رادیولوژی، رابطین پیوند در بیمارستان‌ها، ناظران، پرسنل اداری، مالی، پشتیبانی، خدماتی و سایر سازمان‌های مرتبط مانند پزشکی قانونی، سازمان‌های مردم‌نهاد، دانشگاه‌های همجوار و تمامی بیمارستان‌های استان در هر بار تکرار این فرآیند، نقش دارند.
به گفته دکتر دهقانی، یکی از مهم ترین علل کمبود ارگان های پیوندی رضایت خانواده است.