نادیا زکالوند: زبان نوزاد در بدو تولد، الگوی خوبی برای تشخیص زبان سالم است. اما با گذر زمان و تحت تاثیر اضطراب، تغذیه نامناسب، بی‌خوابی و موارد دیگر، رنگ و شکل زبان از حالت طبیعی خود خارج شده و تغییراتی در آن نمایان می‌شود.
در طب سنتی چین، با در نظر گرفتن رنگ، شکل، مقدار رطوبت و پوشش روی زبان، انواع بیماری‌ها را تشخیص می‌دهند.
زبان سالم دارای رنگ صورتی، سطح صاف، رطوبت متعادل (نه کم و نه زیاد) و بدون پوشش یا فقط پوشش نازک است.
رنگ زبان
* قرمز (شکل۱): نشان‌دهنده گرمای بیش از حد بدن است که معمولا در موارد بی‌خوابی یا اضطراب طولانی‌مدت رخ می‌دهد.
* رنگ‌پریده (شکل۲): نشان‌دهنده کم‌خونی است که با خستگی مزمن یا بی‌نظمی‌های قاعدگی خود را نشان می‌دهد.
* رنگ بنفش تیره (شکل۳): گرفتگی جریان خون که با درد، قاعدگی نامنظم یا واریس نمایان می‌شود.
پوشش زبان
* پوشش سفید (شکل۱): زبان به‌طور معمول پوشش نازک سفیدرنگی دارد اما اگر این پوشش تقریبا ضخیم و در عین‌حال مرطوب باشد، علامت سرد شدن بیش از حد بدن است.
* پوشش سفید ضخیم (شکل۲): علامت ضعف در طحال و معده و تری بیش از حد بدن است که در نهایت منجر به بروز علایمی چون سوء‌هاضمه و کم‌اشتهایی می‌شود.
* پوشش سفید بسیار نازک (شکل۳): علامت عملکرد خوب طحال و معده است، اما گاهی‌اوقات ممکن است حرارت بدن زیاد باشد.
* پوشش زرد (شکل۴): علامت گرمای شدید و رطوبت بدن است که اغلب با خشکی دهان، یبوست یا تب همراه است.
* پوشش زرد ضخیم و چرب(شکل۵): به گرمای بیش از حد بدن اشاره دارد که اغلب منجر به ناراحتی‌های گوارشی یا مشکلات پوستی مانند آکنه می‌شود.
* پوشش زرد نازک (شکل۶): پوشش زرد نازک روی زبان نشانه اولیه هجوم عامل بیماری‌زای باد-حرارت به بدن است. یعنی اینکه بدن تازه درگیر عامل بیماری‌زا (مثل سرماخوردگی یا آنفلوآنزا) شده و هنوز سطحی است. درضمن این الگوی بیماری از نوع گرم است نه سرد.
شکل زبان
* زبان متورم (شکل۱): وقتی زبان بزرگ شده و پف کرده است و لبه‌های آن به دیواره‌های دهان فشار می‌آورد، نشان‌دهنده نارسایی طحال و رطوبت زیاد بدن همراه با علائم احتمالی چون نفخ شکم و کاهش اشتهاست.
* زبان نازک و کوچک (شکل۲): در این حالت زبان باریک، لاغر و شاید کمی خشک به نظر برسد که علامت گرگرفتگی بدن همراه با خشکی دهان و بی‌خوابی‌های مزمن است.
* رد دندان روی زبان (شکل۳): در این حالت زبان بزرگ و نرم است و لبه‌هایش دندانه‌دار به نظر می‌رسد. این وضعیت علامت نارسایی طحال همراه با رطوبت بدن، احتباس آب، خستگی مفرط و تمایل به خواب زیاد است.
با توجه به زبان و تغییرات آن، اطلاعات باارزشی می‌توان از بدن و مشکلات آن به دست آورد و از درمان مناسبی پیروی کرد.
منبع: