به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیات ۸۰ تا ۸۷ سوره نحل ادامه بیان نعمت‌های الهی است که خداوند برای بشر فراهم ساخته و سپس به موضوع دشمنی و موضع‌گیری کافران در برابر این نعمت‌ها می‌پردازد. این بخش از قرآن، هم بُعد معرفتی دارد و هم جنبه هشداردهنده؛ زیرا نشان می‌دهد که دشمن چگونه در برابر حقیقت می‌ایستد و انسان مؤمن باید مراقب فریب‌ها و انحرافات او باشد.
یادآوری نعمت‌ها و نقش آن در بیداری انسان
بنابر روایت فارس، آیه ۸۰ به نعمت خانه‌ها، چادرها و لوازم زندگی اشاره دارد که خداوند برای آرامش و رفاه بشر قرار داده است. سپس نعمت سایه‌ها، کوه‌ها، لباس‌های گرم و زره‌ها را برمی‌شمرد. هدف از ذکر این نعمت‌ها، توجه دادن انسان به قدرت و حکمت خداست. دشمن اصلی ایمان، همواره تلاش می‌کند این نعمت‌ها را طبیعی یا محصول صرف عقل و صنعت انسان معرفی کند تا نقش خداوند به فراموشی سپرده شود.
درسی که اینجا برای دشمن‌شناسی نهفته است آن است که فراموشی منعم، مقدمه انکار دین و پیروی از دشمنان حق است.
غفلت‌زدایی و آمادگی برای حسابرسی
در آیه ۸۱، خداوند می‌فرماید: «کذلک یتم نعمته علیکم لعلکم تسلمون»؛ یعنی این نعمت‌ها برای آن است که تسلیم حق شوید. دشمنان خدا اما، این نعمت‌ها را به جای آنکه عامل تسلیم در برابر خدا کنند، ابزار طغیان و استکبار می‌سازند.در دشمن‌شناسی، باید توجه داشت که یکی از شگردهای دشمن، تبدیل نعمت به نقمت و ابزار غفلت است؛ به گونه‌ای که رفاه و امنیت، به جای نزدیکی به خدا، انسان را از یاد او غافل کند.
روز قیامت و خاموشی بهانه‌ها
در آیه ۸۲، خطاب به پیامبر (ص) آمده است که اگر کافران روی برگردانند، وظیفه تو فقط ابلاغ روشن است. این آیه نشان می‌دهد که دشمنان همیشه در برابر دعوت به حق بهانه‌جویی می‌کنند و پیامبر را مسئول نپذیرفتن خویش می‌دانستند. قرآن پاسخ می‌دهد که مسئولیت هدایت بر عهده خودشان است و در قیامت دیگر بهانه‌ای نخواهند داشت.
این درس برای امروز آن است که دشمنان دین، برای انکار حقیقت همیشه بهانه‌سازی می‌کنند؛ اما بهانه‌ها نباید ما را از روشنگری بازدارد.
نشانه‌های قدرت خدا و نابینایی دشمنان
آیات ۸۳ و ۸۴ به این حقیقت اشاره دارند که کافران نعمت‌های خدا را می‌شناسند ولی انکار می‌کنند و بیشترشان کافرند. در قیامت نیز بر هر امتی گواهی برپا خواهد شد و هیچ‌یک از کافران عذری نخواهند داشت.
این صحنه بیانگر آن است که دشمن اصلی، حقیقت را می‌فهمد اما به خاطر منافع و تعصبات آن را انکار می‌کند. این نوع دشمنی، ریشه در لجاجت دارد نه نادانی.
حسرت و بی‌یاوری کافران
در آیه ۸۵ توصیف می‌شود که وقتی کافران عذاب را ببینند، راه فراری نخواهند داشت و هیچ پشتیبانی به کارشان نمی‌آید. این آیه به خوبی نشان می‌دهد که دشمنی با حق، نتیجه‌ای جز ذلت و بی‌یاوری ندارد.
از نگاه دشمن‌شناسی، تکیه بر دشمنان خدا در دنیا، در نهایت موجب رها شدن در لحظه بحران خواهد شد. همان‌گونه که طاغوت‌ها و قدرت‌های شیطانی در قیامت از پیروان خود بیزاری می‌جویند.
انکار بت‌ها در قیامت
آیات ۸۶ و ۸۷ تصویری تکان‌دهنده ارائه می‌دهند: وقتی مشرکان معبودان ساختگی خود را ببینند، می‌گویند «پروردگارا! اینها همان شریک‌هایی بودند که به جای تو می‌پرستیدیم».
اما معبودان دروغین از آنان بیزاری می‌جویند و شهادت می‌دهند که پرستش آنان دروغی بیش نبوده است. در ادامه می‌فرماید: آنان به سوی خدا دعوت می‌شوند ولی اجابت نمی‌کنند و عذاب را می‌بینند، و کاش هدایت یافته بودند.
این آیات نشان می‌دهد که دشمن اصلی ایمان، ابزارهایی می‌سازد تا انسان را از خدا جدا کند؛ خواه بت سنگی باشد یا بت‌های مدرن همچون قدرت، ثروت، رسانه و شهوت. اما این بت‌ها در روز بحران هیچ سودی ندارند.
پیام‌های دشمن‌شناسی آیات
از مجموع این آیات، چند نکته مهم در حوزه دشمن‌شناسی به دست می‌آید:
دشمن، نعمت‌های الهی را به ابزار غفلت و غرور تبدیل می‌کند.
بهانه‌سازی و تحریف حقیقت، حربه همیشگی مخالفان حق است.
دشمن آگاهانه انکار می‌کند، نه از روی جهل، بلکه از روی لجاجت.پشتیبانی دشمنان در لحظه بحران پوچ و بی‌فایده است.
ابزارهای دشمن (بت‌های قدیم یا مدرن) در نهایت انسان را تنها می‌گذارند.
تنها راه مقابله با دشمن، بیداری، شکر نعمت‌ها و تسلیم در برابر خداست.
آیات ۸۰ تا ۸۷ سوره نحل، ترکیبی از بیان نعمت‌های الهی و هشدار درباره سرنوشت دشمنان خداست. این آیات نشان می‌دهد که دشمنان حق، حتی در برابر روشن‌ترین دلایل و بیشترین نعمت‌ها، لجاجت می‌ورزند و حقیقت را می‌پوشانند. اما نتیجه این دشمنی، جز رسوایی در دنیا و عذاب در آخرت نخواهد بود. برای جامعه ایمانی، پیام روشن این آیات آن است که باید نعمت‌ها را وسیله تقرب به خدا قرار داد و فریب دشمنانی را که آن‌ها را به ابزار غفلت و طغیان تبدیل می‌کنند نخورد.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۲۷۶ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.