به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، در این بخش از سوره نحل، خداوند تصویری روشن از سرنوشت دو گروه ارائه می‌دهد: کسانی که در مسیر دشمنی با حق، مردم را از راه خدا بازمی‌دارند و برای اسلام و مؤمنان سد ایجاد می‌کنند، و در مقابل، کسانی که در برابر دعوت الهی تسلیم و مطیع‌اند.
بنابر روایت فارس، محور اصلی این آیات، هشدار نسبت به روش‌ها و اهداف دشمنان حق و تأکید بر ضرورت شناخت آنهاست. دشمنان دین تنها به مخالفت فردی بسنده نمی‌کنند؛ بلکه با ایجاد موانع سازمان‌یافته، دیگران را نیز از حقیقت بازمی‌دارند.
دو برابر شدن عذاب دشمنان فعال
«الَّذینَ کَفَروا وَصَدّوا عَن سَبیلِ اللّهِ زِدناهُم عَذاباً فَوقَ العَذابِ بِما کانوا یُفسِدون»
این آیه، دشمن‌شناسی را از سطح اعتقادی به سطح رفتاری می‌کشاند. عده‌ای نه تنها خود کافر می‌شوند، بلکه دیگران را هم از راه خدا بازمی‌دارند. این همان دشمن فعال و خطرناک است که به جای انحراف شخصی، به ایجاد انحراف جمعی می‌پردازد.
قرآن برای چنین دشمنانی عذابی دوچندان ذکر می‌کند؛ زیرا فسادشان دو بعد دارد: گمراهی فردی و گمراه‌سازی اجتماعی. امروز نیز دشمنان اسلام در همین مسیرند: جریان‌های رسانه‌ای و سیاسی‌ای که با تبلیغات، تحریم‌ها و شبهه‌افکنی تلاش می‌کنند دیگران را از مسیر ایمان و مقاومت بازدارند.
گواهی پیامبر(ص) بر اعمال امت‌ها
«وَیَومَ نَبعَثُ فی کُلِّ أُمَّةٍ شَهیداً عَلَیهِم مِن أَنفُسِهِم وَجِئنا بِکَ شَهیداً عَلی هؤُلاء...» اینجا قرآن از روز حسابرسی سخن می‌گوید؛ روزی که هر امتی شاهدی از درون خود دارد، و پیامبر اسلام (ص) بر امت خویش گواه خواهد بود. دشمنان دین در قیامت نمی‌توانند انکار کنند؛ زیرا حجت از میان خودشان بر آنها اقامه شده است.
نکته دشمن‌شناسی این آیه آن است که بزرگ‌ترین ضربه دشمن، بی‌توجهی به حجت‌های الهی و رهبران راستین است. همان‌گونه که اقوام گذشته پیامبران خویش را انکار کردند، دشمنان امروز نیز با تخریب چهره رهبران دینی و الهی، سعی در بی‌اعتبارسازی مرجعیت دینی دارند.
قرآن؛ سلاحی برای مقابله با دشمن
«...وَنَزَّلنا عَلَیکَ الکِتابَ تِبیاناً لِکُلِّ شَیءٍ وَهُدیً وَرَحمَةً وَبُشری لِلمُسلِمین» در مقابل توطئه دشمنان، خداوند قرآن را به‌عنوان راهنمای کامل فرستاده است. دشمن همیشه تلاش می‌کند قرآن را به حاشیه ببرد یا تحریف معنوی کند؛ زیرا می‌داند تا زمانی که مؤمنان به قرآن پایبند باشند، نمی‌تواند نقشه‌های خود را پیش ببرد. شناخت دشمن در اینجا به معنای شناخت ابزار مقابله با اوست: قرآن به‌عنوان مرجع هدایت و سلاح معنوی در برابر انحراف‌ها مطرح است و در واقع قرآن سلاحی است که با آن می‌توان دشمن را شکست داد.
محور عدالت در برابر دشمنی‌ها
«إِنَّ اللّهَ یَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسانِ وَإیتاءِ ذِی القُربی وَیَنهی عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنکَرِ وَالبَغی یَعِظُکُم لَعَلَّکُم تَذَکَّرون» این آیه معروف، که در خطبه‌های نماز جمعه هم تلاوت می‌شود، منشور عدالت و اخلاق اجتماعی است. در زمینه دشمن‌شناسی، اهمیت این دستور آن است که دشمنان دین غالباً با بی‌عدالتی، تجاوز و فساد عمل می‌کنند. مؤمنان با پایبندی به عدالت و احسان، هم دشمنان را رسوا می‌کنند و هم از گرفتار شدن در دام اخلاق دشمن جلوگیری می‌نمایند. عدالت‌ورزی خود یک سلاح در برابر دشمن است؛ زیرا بزرگ‌ترین حربه دشمنان، نشان دادن چهره‌ای خشن و غیرعادلانه از دینداران است.
وفای به عهد؛ سپری در برابر نفوذ دشمن
«وَأَوفوا بِعَهدِ اللّهِ إِذا عاهَدتُم وَلا تَنقُضوا الأَیمانَ بَعدَ توکیدِها...»در این آیه خداوند مؤمنان را به وفای به عهد فرا می‌خواند. دشمنان اسلام اغلب با نقض پیمان و خیانت در عهد شناخته می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز دشمن، پیمان‌شکنی است؛ مانند پیمان‌شکنی یهود با پیامبر(ص) یا نقض عهد منافقان.
برای دشمن‌شناسی امروز نیز باید دانست که جریان‌های سلطه‌گر جهانی بارها پیمان‌های بین‌المللی را زیر پا گذاشته‌اند. وفاداری به عهد، هم نشانه ایمان است و هم راهی برای بی‌اعتبار ساختن دشمن بدعهد.
تمثیل زن رشته‌ریز و دشمنی درونی
«وَلا تَکونوا کَالَّتی نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ أَنکاثاً...» اینجا قرآن مثالی عجیب می‌آورد: زنی که رشته‌های محکم بافته‌شده‌اش را دوباره باز می‌کند. این تصویر نماد کسانی است که با پیمان‌شکنی و تزلزل، جامعه را به آشوب می‌کشانند. دشمن از درون همین نقطه ضعف بهره می‌برد: بی‌ثباتی در مواضع، تفرقه و نداشتن پایداری.
شناخت دشمن یعنی شناخت این آسیب درونی. دشمن خارجی تنها زمانی موفق است که ضعف داخلی در میان مؤمنان وجود داشته باشد.
گمراهی و هدایت؛ صحنه امتحان دشمنی‌ها
«وَلَو شاءَ اللّهُ لَجَعَلَکُم أُمَّةً واحِدَةً وَلـکِن یُضِلُّ مَن یَشاءُ وَیَهدی مَن یَشاءُ وَلَتُسأَلُنَّ عَمّا کُنتُم تَعمَلون» این آیه نشان می‌دهد که تفاوت‌ها و حتی وجود دشمنان در مسیر تاریخ، بخشی از امتحان الهی است.
دشمنان برای ایجاد تفرقه و گمراهی فعال‌اند، اما مؤمنان باید بدانند که هدایت در دست خداست و سرانجام، هرکس بر اساس اعمال خود بازخواست خواهد شد.
این بخش از سوره نحل خطوط اصلی دشمن‌شناسی را ترسیم می‌کند:
دشمن فعال کسی است که دیگران را هم از حق بازمی‌دارد (آیه ۸۸).
بزرگ‌ترین خطای دشمنان، انکار حجت‌های الهی است (آیه ۸۹).
قرآن سپر و سلاح در برابر دشمنی‌هاست (آیه ۸۹ بخش دوم).
دشمنان با بی‌عدالتی و تجاوز شناخته می‌شوند، مؤمنان باید مقابل آن عدالت‌ورز باشند (آیه ۹۰).
دشمنان پیمان‌شکن‌اند، پس وفای به عهد سپر مؤمنان است (آیه ۹۱).تزلزل و پیمان‌شکنی داخلی راه نفوذ دشمن را باز می‌کند (آیه ۹۲).
اختلاف و دشمنی صحنه‌ای از امتحان الهی است که باید در آن سربلند شد (آیه ۹۳).
در یک نگاه، این آیات نقشه دشمن و روش‌های مقابله با او را همزمان بیان می‌کنند: دشمن با انحراف، بی‌عدالتی و پیمان‌شکنی وارد می‌شود و مؤمن باید با قرآن، عدالت، وفای به عهد و پایداری در ایمان در برابر او بایستد.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۲۷۷ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.