به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایرنا، ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ چهار تن از ژنرالهای شاه توسط خلخالی محاکمه و تیرباران شدند. چهار نفری که اتهامشان شکنجه و کشتار مردم بود؛ ارتشبد نعمتالله نصیری رئیس سابق ساواک، سپهبد مهدی رحیمی فرماندار نظامی تهران و رئیس سابق شهربانی، سرلشکر رضا ناجی فرماندار نظامی استان اصفهان و سرلشکر منوچهر خسروداد فرمانده هوانیروز که نیمهشب اعدام شدند.
اغلب مردم از اعدام آنها خوشحال بودند اما بهتدریج برخی محاکمهها و اعدامها حاشیههایی درست کرد که شورای انقلاب را بهشدت حساس کرد. یکی از پرحاشیهترین دادگاهها مربوط به محاکمه امیرعباس هویدا بود. در جلسه ۲۲ اسفند ۵۷ شورای انقلاب، سیدمحمدحسینی بهشتی میگفت تا وقتی صادق خلخالی باشد با روحیه خاصی که دارد اوضاع سامان نمیگیرد. بهشتی نظرش بر این بود که احمد جنتی به جای خلخالی مسئولیت را به عهده بگیرد. میگفت خلخالی نباشد، مسئولیتش با ما.
بحث به آنجا رسید که از امام خمینی بخواهند بدون تصویب شورای انقلاب، حکم انقلاب داده نشود. بهشتی میگفت دو نفر هرچه زودتر به قم بروند و از امام این حکم را بگیرند.
اعتراض بهشتی به دادگاه هویدا
در جلسه ۲۷ اسفند شورای انقلاب، بهشتی خبر داد با امام درباره وضعیت دادگاهها صحبت کرده و بناست دادگاهها سرعت و قاطعیت داشته باشند و البته آبرومند و محکم باشند. بسیاری از مردم از محاکمه و اعدام سران رژیم قبل خوشحال میشدند.
مرتضی مطهری اما میگفت در محاکمهها نباید نظر مردم را در نظر گرفت و «باید خودمان رعایت حقیقت و واقعیت را بکنیم ... اگر یک فرد مجرم مجازات نشود بهتر است که یک غیرمجرم مجازات شود. اگر کسی استحقاق اعدام دارد دنیا هم نپسندند باید اعدام شود.» مطهری معتقد بود با این استدلال که گناهکار از تله در میرود نباید بیگناه کشته شود: «بعضی افراد علیالظاهر بناحق کشته شدهاند. بعضی بهحق، ولی به طرز ناحق کشته شدهاند. الان که دست شوراست مستقیم مسئول است.»
بهشتی نیز به شیوه برگزاری دادگاه و محاکمه هویدا معترض بود. اکبر هاشمی رفسنجانی پیشنهاد داد دادگاه فعلا قطع شود. مبشری با یادآوری این که: «یادمان رفته در رژیم سابق چه کار میکردند و آدم را زندهزنده میسوزاندند.» معتقد بود خلخالی نهتنها ظلم نکرده که به انقلاب خدمت کرده است. سیدمحمود طالقانی اما این نظر را قبول نداشت و مطهری هم میگفت با این طرز محاکمه از شمرها امام حسین درست کردهاند.
منبع: جعفر شیرعلی نیا، «روایتی از زندگی و زمانه آیت الله سیدمحمدحسینی بهشتی»، نشر سایان، تهران ۱۴۰۰.